Strach mrětwy dale wulki
Greifswald (dpa/SN). Po tym zo su nětko w Pólskej njedaloko němskeje mjezy z afriskej swinjacej mrětwu natyknjene dźiwje swinjo našli, je za posudźowanje rizika zamołwity Friedricha Loefflerowy institut w Greifswaldźe swój posudk potwjerdźił. Strach, zo so mrětwa tež do Němskeje předrěje, je dale wulki, zdźěli rěčnica instituta Elke Reinking wčera powěsćerni dpa. Posudk rizika su w meji 2019 aktualizowali, po tym zo běchu w Belgiskej wjacore pady mjenowaneje strašneje mrětwy zwěsćili. Tam bě tehdy zdalenosć k němskej mjezy tehdy 70 kilometrow wučinjała.
Zajimawe w padźe pólskeho dźiwjeho swinjeća je, zo leži mjez městnom namakanja 80 kilometrow před němskej mjezu a dale wuchodnje registrowanymi padami 250 kilometrow. „Wjace tež njewěmy“, Reinking rjekny. Fachowcy maja wobstajny kontakt k pólskim kolegam. Móžno tež je, zo je čłowjek sobu wina. Jenička preč ćisnjena kołbasowa pomazka z wirami, kotruž dźiwje swinjo zežerje, móže mrětwu wuskutkować.
Wólby nawodow SPD zahajene
Berlin (dpa/SN). Pytanje za nowym nawodnistwom SPD so poněčim nachila. Wot dźensnišeho je 425 000 čłonow strony namołwjene, swój hłós w rozsudnym kole wotedać – pak za financneho ministra Olafa Scholza a Braniborčanku Klaru Geywitz abo za bywšeho sewjerorynsko-westfalskeho financneho ministra Norberta Waltera-Borjansa a zapósłanču zwjazkoweho sejma Saskiu Esken. Indirektnje rozsudźa čłonojo tak tež wo přichodźe wulkeje koalicije. Scholz a Geywitz staj za dalewjedźenje knježerstwa z CDU/CSU, Walter-Borjans a Esken staj w tymle prašenju jara skeptiskaj.
Wobzamknjene hižo je, zo stronu přichodnje dwójka nawjeduje. Rozsud wólbow chcedźa 30. nowembra wozjewić. Tydźeń pozdźišo dyrbi zjězd strony wuslědk hišće wobkrućić. Při tym powšitkownje z toho wuchadźeja, zo delegaća rozsud bazy akceptuja, předpisać pak jim to nichtó njemóže.
Kajka dwójka změje na kóncu wjace hłosow, njeje wěste. Wobaj porikaj matej swojich přiwisnikow.
Nowy pomnik dopomina na Budyski měr 1018
Budyšin (CS/SN). Pomnik cyle wosebiteho razu wita wopytowarjow wot minjeneho pjatka na Budyskim hrodźe: Ze směra Maćijoweje wěže přišedši wuhladaš při Serbskim muzeju hoberskej mječej, hłuboko do zemje tyknjenej. Mječej symbolizujetej měrowe zrěčenje, tak mjenowany Budyski měr z lěta 1018. Wone lěto 30. januara běštaj so po 15lětnych wojowanjach němsko-romski kejžor Heinrich II. a pólski wójwoda Bolesław Chrobły na měr dojednałoj. Podawk měješe tehdy wulki regionalny a nadregionalny wuznam.
To a tamne (19.11.19)
Dospołnje nimo kulił je so kwas w Bayerskej. Jenož hodźiny po zmandźelenju sej kwasny porik mjez sobu z rozwjedźenjom hrožeše, po tym zo bě k ćělnemu rozestajenju dóšło, na kotrymž bě tež nawoženja wobdźěleny. Policija měješe nuzu, wobeju wospjet dźělić, zo njebyštaj so biłoj. Po tym dźěštaj wobaj w dospołnje zwrěšćenej kwasnej nocy po wšelakich pućach, policija rozprawja.
Zbožo měješe šofer wosoboweho awta w Sauerlandźe: Runje w tym wokomiku, jako jeho ze spěšnosću 61 km/h błysknychu, suny so žona z dźěćacym wozom do wobraza. Foto, kiž je policija mjeztym wozjewiła, pokazuje mać z dźěsćom we wozyčku. Čisłowa tafla awta a šofer w pozadku wobraza njejstej spóznać. W potrjechenej dróze je 50 km/h dowolene. Muž móže so žonje dźakować: Chłostanka by jeho 15 eurow płaćiła.
Dialog ze židami pěstować
Berlin (B/SN). „Přećelstwo z dźěćimi Israela słuša k žiwjenju wučomnikow Jězusa.“ Tale dźensniša sada bamža Franciskusa bě před 70 lětami za wjetšinu utopija. Ćeža lětstotki trajaceho křesćanskeho antijudaizma a nacionalsocialistiskeje propagandy je ćežke brěmjo, kotrež njeda so za někotre lěta wottřasć. Tele nazhonjenja dyrbjachu tež zběrać sobustawojo towarstwow za křesćansko-židowske zhromadne dźěło, zjednoćenych w Němskej koordinaciskej radźe. Zmužitosć, wutrajnosć a wobstajnosć, z kotrymiž so za křesćansko-židowske zhromadne dźěło zasadźeja, su wobdźiwajomne. To płaći wosebje za židow, kotřiž su so jenož něšto lět po wójnje wo zhromadne dźěło z křesćanami prócowali. To je dar křesćanam, kotryž měła Němska biskopska konferenca dźakownje přiwzać a skutkowanje towarstwow podpěrać.
Što sej ludźo přeja?
Rewoluciju wopominali
Praha (dpa/SN). Składnostnje 30. róčnicy somoćaneje rewolucije je prezident zwjazkoweho sejma Wolfgang Schäuble (CDU) w Praze namołwjał, Europu sylnić a wužadanja zhromadnje zmištrować. Mnohim zdawa samozrozumliwe być, zo smy w swobodźe a demokratiji w Europje bjez mjezow žiwi, rjekny němski politikar za swjedźenskim zarjadowanju w Narodnym muzeju. „Wučba lěta 1989 je: Ničo njetrjeba tak wostać, kaž je.“
Dalše namócnosće w Chinje
Hongkong (dpa/SN). Policija w Hongkongu je dźensa znowa ze sylzopłunom a retlemi přećiwo demonstrantam zakročiła. Radikalni aktiwisća su w měšćanskim dźěli Tsim Sha Tsui nowe barikady twarili a kamjenje a bencinowe bleše mjetali. K ćežkim rozestajenjam je tež na polytechniskej uniwersiće dóšło. Policija je teren wobstupiła. Mjeztym je sudnistwo w Hongkongu zakaz zakuklenja zběhnyło, dokelž wone wosobinske prawa njetrjebawši raznje rani.
Wjace wotpadkow nazběrali
Wumjetuja AfD populizm a brojenje pjenjez
Drježdźany (dpa/SN). Frakcija AfD je w Sakskim krajnym sejmje ze swojim žadanjom zwrěšćiła, wutworić enquete-komisiju za wjesne kónčiny. Při wothłosowanju na wurjadnym posedźenju sejma minjeny pjatk běchu wšitcy parlamentownicy AfD za to, zapósłancy wšěch tamnych štyrjoch frakcijow pak hłosowachu bjez wuwzaća přećiwo tomu. Krajny sejm je winowaty tajku enquete-komisiju zasadźić, hdyž sej to třećina zapósłancow žada. AfD by potajkim 40 hłosow trjebała, docpě pak jeno 37. Zastup- nicy tamnych frakcijow skedźbnichu na to, zo hižo wot lěta 2018 strategijowy koncept za sylnjenje wjesnych kónčin předleži a zo dyrbjeli jón zwoprawdźić.
Parlamentariski jednaćel frakcije CDU Stephan Meyer wuwjedźe: „AfD błyšći so z tunim populizmom na kóšty dawkipłaćerjow, kotřiž dyrbja tele wurjadne posedźenje financować. Strona je ze samsnym žadanjom hižo před lětomaj zwrěšćiła a pokazuje, zo nima žane zdaće nastupajo Saksku.“ Kaž Meyer wuzběhny, je wuwiće wjesnych kónčin jedna z centralnych temow tuchwilnych koaliciskich jednanjow.
Čakaja na rozsud Zelenych
Podstupim (dpa/SN). Zo móhło čerwjeno-čorno-zelena koalicija w Braniborskej dźěłać započeć, pobrachuje hišće přihłosowanje Zelenych. Dźensa nawječor chcychu woni zdźělić, kak je woprašowanje čłonow strony wušło. Dopołdnja su započeli, wólbne urny wotwěrać a wólbne lisćiki wuličić.
Při woprašowanju njeje jenož wo koaliciske zrěčenje šło, ale tež wo personalnu naležnosć: Nawodnistwo strony bě namjetowało, zo měła so Ursula Nonnemacher z ministerku za strowotnistwo a socialne stać, Axel Vogel měł ministerstwo za ratarstwo a wobswět přewzać.
Potencielnej koaliciskej partneraj stej tak mjenowanemu keniaskemu zwjazkej pod nawodom SPD hižo přihłosowałoj. SPD bě so na wurjadnym zjězdźe minjeny pjatk z wjace hač 99 procentami za koaliciske zrěčenje wuprajiła, CDU je sobotu ze 97 proc. „zelenu swěcu“ dała.
Mjez Zelenymi jewješe so dotal najwjace kritiskich hłosow. Při probowym wothłosowanju tydźenja na zjězdźe běchu 81,4 procenty za keniaski zwjazk.
Spěšniša digitalizacija trěbna
Klawsura zwjazkoweho knježerstwa w braniborskim Mesebergu
Meseberg (dpa/SN). Zwjazkowy wobchadny minister Andreas Scheuer (CSU) žada sej spěšniše postupowanje w zwisku z wutwarom mobilnoškričkoweje infrastruktury. Tuchwilu w něhdźe tysac padach na wotpowědne dowolnosće čakaja, skoržeše Scheuer sobotu wječor na kromje klawsury zwjazkoweho knježerstwa w braniborskim Mesebergu. Němska dyrbjała tempo powjetšić. Za to trěbne su dalše rozmołwy z krajemi a komunami. Nimo toho ma politika mjez wobydlerjemi wo zrozumjenje wabić. Lěpša digitalizacija wotpowědnych kónčin kraja je jeničce z wutwarom mobilnoškričkoweje infrastruktury móžna.
Hladajo na wutwar digitalneho zarjadnistwa rjekny swójbna ministerka Franziska Giffey (SPD), zo měli wobydlerjo přichodnje wšitke próstwy jednorišo a spěšnišo internetnje zapodać móc. Dźe wo to, běrokratiju pomjeńšić a socialny stat efektiwniši sčinić. Wuměnjenje za to je, mobilnoškričkowu infrastrukturu rozšěrić.
