To a tamne (28.11.17)
Britiska kralowska marina je prěni raz po 357 lětach na změnje straže při Buckinghamskim palasće wčera w Londonje wobdźělena była. 86 namórnikow bě so na ceremoniju přihotowało. Před tysacami turistow pochodowachu woni přez sławne wrota palasta, oficialneje rezidency kralowny Elizabeth II. Ceremoniju wotměwaja wot 1660, lěta znowazawjedźenja monarchije.
Jako wuměłskej objektaj předwidźanej tankaj stej pad za sudnistwo. We Wulkej Britaniskej kupjenej wojerskej wozydle je 49lětny do Němskeje přiwjezł, bjez toho zo by je wuměłsce změnił. Tankaj njeběštej nimo toho demilitarizowanej, čehoždla trjebaše muž dowolnosć dowoza. Dokelž pak tajku njeměješe, dyrbi so wón nětko na sudnistwje zamołwić móžneho ranjenja zakonja wo kontroli wojerskich brónjow dla.
Žně hłód njezakónča
Juba/Frankfurt n. M. (B/SN). W kraju wobydlerskeje wójny w Južnym Sudanje njedosahaja lětuše žně, zo bychu hłód skónčili. Płódne kónčiny su wojowa- njow dla zničene, wujasni UNO-program za zežiwjenje a ratarstwo (FAO). 4,8 mi- lionow Južnych Sudanjanow nima dosć k jědźi. Trajace boje po wšěm kraju a hyperinflacija połoženje přidatnje poćežuja, rěka w rozprawje FAO, w programje za swětowe zežiwjenje UNICEF a dalšich organizacijow.
Marx: Debata je legitimna
Mnichow (B/SN). Předsyda Němskeje biskopskeje konferency, kardinal Reinhard Marx, ma diskusiju wo nowopřistupach k měšnistwu za legitimne. Móžnosć, wupruwowanych woženjenych muži (viri probati) na měšnikow wuswjećić, měła so dokładnje přemyslić.
Politika a škit klimy
Berlin (B/SN). Eksperta za klimu Ottmar Edenhofer widźi přez změnu klimy jednanjekmanosć politiki wohroženu. Škit klimy strony jenož połojčnje realizuja, so bojo, zo móhł njeměr nastać w ludźe, rjekny Edenhofer. Politika njeje zapřimnyła, „dokelž so zjawnosć dramatiskeho zhubjenja kontrole statow boji.“
Jezuića apeluja na EU
Bamž w Myanmarje
Rangun (dpa/SN). Jako prěni nawoda swětoweje katolskeje cyrkwje je bamž Franciskus dźensa wopyt w Myanmarje zahajił. Buddhistiski kraj je prěnja stacija sydomdnjowskeje jězby, kotraž wjedźe pontifeksa tež do susodneho Bangladesha. Wopyt steji pod wliwom krizy muslimskeje mjeńšiny Rohingya dla. Dokelž boja so woni přesćěhanja, je wot lěća wjace hač 600 000 muslimow z Myanmara do Bangladesha ćeknyło. Franciskus chce so tež z faktiskej knježerstwowej šefinu Aung San Suu Kyi zetkać.
Wulkan na Bali hrozy wudyrić
Jakarta (dpa/SN). Stracha dla, zo nimale 3 000 metrow wysoki wulkan Mount Agung wudyri, su zarjady na dowolowej kupje Bali něhdźe 100 000 ludźi namołwili so do wěstoty podać. Wobydlerjo dweju dwanatkow wsow blisko wulkana dyrbjachu swoje domy dźensa wopušćić. Płaći najwyši alarmowy schodźenk. Kónčinu we wokolinje dźesać kilometrow postajichu jako zawrjene pasmo, tež mjezynarodne lětanišćo su zawrěli.
EU wuradźuje wo glyfozaće
Unija nochce na SPD ćišć wukonjeć
Berlin (dpa/SN). Najwuše nawodnistwo CDU podpěruje po zwrěšćenych jamaiskich sonděrowanjach rozmołwy z SPD, po móžnosći wulku koaliciju unije a socialdemokratow wutworić. Zastupowaca předsydka CDU Julia Klöckner z toho wuchadźa, zo budu tajke rozmołwy hakle na nowe lěto. „Potom měła wšudźe zelena swěca być, zo wo koaliciji jednaja“, rjekny politikarka dźensa w rańšim magacinje ARD. Runje tak wupraji so zwjazkowy nutřkowny minister Thomas de Maizière (CDU) za to, SPD pod časowy ćišć njestajić.
Wo wjace chwile wabi tež zastupowacy předsyda SPD Ralf Stegner: „Přechodne knježerstwo je stabilniše hač to, štož smy minjene tydźenje widźeli. Ze spěšnosću njesměš přehnawać“, podšmórny wón w rańšim magacinje ARD.
Čas SPD trjeba, přetož pozicije w stronje su rozdźělne. Jusosy su na swojim zjězdźe kónc tydźenja w Saarbrückenje wulku koaliciju wotpozakali, byrnjež jim frakciska šefina SPD Andrea Nahles do swědomja rěčała, wo poziciji hišće raz rozmyslować. Ministerska prezidentka Porynsko-Pfalcy Malu Dreyer (SPD) je za to, mjeńšinowe knježerstwo unije tolerować.
160 wjelkow w Němskej
Braniborska přihotuje nowy plan managementa za rubježne zwěrjo
Budyšin/Berlin (SN/at). Wobstatk wjelkow w Němskej so dale rozšěrja. 60 črjódow je mjeztym dopokazanych. Wo tym informowaštej Zwjazkowy zarjad za přirodoškit (BfN) a dokumentowanišćo a poradźowarnja Zwjazka k wjelkej w nowym datowym přehledźe, kotryž su tele dny w Berlinje přestajili. Ličiš-li třinaće wjelčich porow a tři kruće zasydlene jednotliwe wjelki k tomu, móžeš ze 150 do 160 dorosćenych wjelkow wuchadźeć, rjekny prezidentka BfN Beate Jessel. Loni bě jich 140.
Sym podpisał, dokelž ...
... mjeńšinowe prawa tež kóždeho jednotliweho Serba potrjechja. Wuprajam so tuž jasnje za to, zo so Europska unija sylnišo prawam mjeńšin wěnuje. Wšako so wšěm narodnym skupinam na našim kontinenće tak derje njeńdźe kaž nam. My Serbja we Łužicy mamy rjadowanja za samozrozumliwe, druhdźe pak scyła tajke nimaja, we wjacorych modernych europskich krajach mjeńšiny scyła njejsu připóznate, kaž w Francoskej. Tuž iniciatiwu FUEN podpěruju!
Minority SafePack digitalnje podpisać njebě scyła ćežko. Ani pjeć mjeńšin njebě za to trjeba. Mam to za najspěšniše wu- znaće k pisanosći a mnohotnosći w Europje a po cyłym swěće!
Podpisajće tež Wy na internetnej platformje pod www.minority-safepack.eu, pósćelće nam wobraz wo was a přidajće cyle skrótka w dwěmaj sadomaj, što je Was pohnuło, wobydlersku iniciatiwu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN Minority SafePack za škit narodnych mjeńšin w Europje podpěrać. Waš wobraz a tekst pósćelće k wozjewjenju redakciji Serbskich Nowin najlěpje na e-mailowu adresu: .
To a tamne (27.11.17)
Z družinu chlěba z njewšědnymi přičinkami – insektami – finski žiwidłowy koncern wiki wobohaća. Pokruta wobsahuje něhdźe 70 gramow drobnomlětych šwjerčow, štož su něhdźe tři procenty cyłkowneje wahi, piše firma Fazer. Šwjerčowy chlěb skići po słowach inowaciskeho direktora Juhanija Sibakova wjele proteinow. Firma wuchadźa z toho, zo budu insekty tež w zapadnym swěće bórze wuznamna surowizna za žiwidła.
Štož wupada kaž dar njewšědneho rozměra, su na hodowne wašnje zapakowane zawěry před terorom na Bochumskich adwentnych wikach. 20 z granulatom pjelnjenych měchow zawalichu tam minjeny štwórtk do folijow, kotraž je debjena z hwězdźičkami a jědlemi. Policija a město běštej přikazałoj, na přijězdach zawěry nastajeć. Naddimensionalne „dary“ su wjace hač tonu ćežke.
Dawid Statnik: Zasady Europy sobu wobwliwować
Třěšny zwjazk serbskich towarstwow – Domowina – je wot lěta 1990 z čłonom Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN). Domowina je tuž na zwoprawdźenju jeje wobydlerskeje iniciatiwy Minority SafePack wot wšeho spočatka aktiwnje sobu skutkowała. Na wjacorych wulkozarjadowanjach, tak na přikład na lětušim 12. mjezynarodnym folklornym festiwalu w Hochozy, Budyšinje a w Chrósćicach, běchu tuž samozrozumliwje za nju wabili. Tež k dalšim składnosćam běchu podpisma za iniciatiwu zběrali. Mjeztym předleža nowe wabjenske materialije, kotrež je předsyda Domowiny Dawid Statnik mjez druhim na swjedźenju składnostnje 110lětneho wobstaća chóra Lipa w Haslowje předstajił. Serbske Nowiny su so z předsydu Dawidom Statnikom wo iniciatiwje FUEN rozmołwjeli.
Sće iniciatiwu hižo podpisał?
D. Statnik: Haj, činjach to online pod www.minority-safepack.eu. A sym ju podpisał, dokelž mamy tak móžnosć, zasady Europy sobu wobwliwować.
Serbja w Němskej maja hižo dobry škit jako mjeńšina. Čehodla měli woni inicia- tiwu podpěrać?
Mnangagwa spřisahany
Harare (dpa/SN). Emmerson Mnangagwa ma Simbabwe hač ke klětu planowanym wólbam nawjedować. Jeho su dźensa, tři dny po wotstupje dotalneho wjelelětneho mócnarja Roberta Mugaby, jako prezidenta zjawnje spřisahali. 75lětny Mnangagwa přisłuša hižo přez lětdźesatki politiskej eliće kraja na juhu Afriki. Dołhi čas bě wón prawa ruka Mugaby. Po toho wotstupje je nowy prezident demokratiske reformy w kraju přilubił.
Přećiwo planam Siemensa
Berlin (SN). Wjace hač 2 000 sobudźěłaćerjow wot šmórnjenja dźěłowych městnow a zawrjenja abo předanje potrjechenych twornjow Siemensa we wuchodnej Němskej je wčera w Berlinje přećiwo planam koncerna na kóšty přistajenych protestowało. Akcija zahaji so rano z awtowym korsom po stolicy Němskeje. Wobdźěleni běchu mjez druhim tež Zhorjelscy turbinotwarcy Siemensa, dźěłarnicy IG metal wuchodneje Sakskeje a łužiski zapósłanc zwjazkoweho sejma Thomas Jurk (SPD). Předsyda SPD Martin Schulz je protestowacym rjap skrućił.
Katalanska wulkomanifestacija
SPD chce wočaknyć
Berlin (dpa/SN). SPD je zwólniwa k rozmołwam, zo by so knježerstwowa kriza w Němskej přewinyła. To je jedyn wuslědk zetkanja zwjazkoweho prezidenta Franka-Waltera Steinmeiera z předsydu SPD Martinom Schulzom wčera na Berlinskim hrodźe Bellevue. Na to je nawodnistwo strony wo konsekwency z toho wuradźowało. W SPD množa so hłosy, w nuzowym padźe třeći raz wot lěta 2005 zwjazkarstwo z CDU a CSU wutworić. „SPD njemóže so kaž hejate dźěćo zadźeržeć“, rjekny minister justicy Heiko Maas (SPD). Unija bě wuzběhnyła, zo su socialdemokratam durje wotewrjene. Woni chcedźa nětko wuradźowanja Steinmeiera z frakciskimi předsydami stron w přichodnym tydźenju kaž tež dalšu proceduru, kotruž budźe zwjazkowy prezident namjetować, wočaknyć, rjekny generalny sekretar SPD Hubertus Heil.
