Šěsć tydźenjow po tym, zo bě swój prěni wopyt cofnył, je zwjazkowy wonkowny minister Johann Wadephul (CDU, nalěwo) ­do Chiny dolećał. W Pekingu witaše jeho Liu Haixing (srjedźa), nawoda mjezynarodneho wotrjada centralneho komiteja ­Komunistiskeje strony Chiny. W běhu dnja běchu rozmołwy ze zastupnikami knježerstwa planowane. Foto: dpa/Soeren Stache

Nowy namjet nastupajo rentu

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Profesor za hospodarstwo Jens Südekum je so za to wuprajił, čas ­spočatka wuměnka nic wjac na starobu, ale na lěta płaćenja do rentoweje kasy ­wjazać. „Renta za wšěch ze 70 lětami je wopačna. Čas dźěłanja je faktor, na kotrymž měli něšto změnić“, rjekny Südekum nowinje „Bild“. Zwjazkowa ministerka za dźěło Bärbel Bas (SPD) z namjetom sympa­tizuje. „Štóž pozdźišo dźěłać a do kasow płaćić započnje, a snano najprjedy studuje, tón dyrbi dlěje dźěłać“, rjekny wona we wusyłanju „Rozprawa z Berlina“ sćelaka ARD. Hač do lěta 2027 stupa staroba, hdyž ludźo na wuměnk du, na 67 lět. Zašły pjatk bě zwjazkowy sejm rentowemu paketej přihłosował. Rentowa komisija ma na jeho zakładźe nětko dale rozsudźić.

EU za mjenje běrokratije

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). W centrali EU w Brüsselu zahaja dźensa wječor poslednje koło jednanjow nastupajo wosłabjenje europskeho zakonja wo rjećazu dodawanja (Lieferkettengesetz). K tomu zetkaja so po­srědnicy čłonskich krajow EU a Europskeho parlamenta. Wo zakonju so hižo wot lońšeho wadźa. Małe a srěnje předewzaća skorža masiwneho běrokratiskeho poćežowanja dla, dokelž dyrbja dopokazać, zo wukrajni dodawarjo čłowjeska prawa dodźerža a žony a dźěći njewuklukuja. Nětko maja předpisy jenož hišće za wulke předewzaća płaćić. Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) bě sej hižo na swojim nastupnym wopyće w Brüsselu žadał, zakoń dospołnje šmórnyć. Dotalne krute rjadowanje mjenuje wón njeakceptabelne.

Europa rěči wo měrje w Ukrainje

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
London (dpa/SN). Ukrainskeho prezi­denta Wolodymyra Zelenskeho su dźensa na rozmołwy ze zapadnymi partnerami wokoło zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) w Londonje wočakowali. Na wuměnje wo stawje měroweho plana USA k skónčenju wójny mjez Ruskej ­a Ukrainu wobdźělištaj so tež britiski premierminister Keir Starmer a francoski prezident Emmanuel Macron. Posrěd­nicy USA a Ukrainy su minjeny tydźeń w Floridźe w USA wo měrowym planje USA wuradźowali, kotryž bě z wida kritikarjow skerje „lisćina přećow Ruskeje“. Zelenskyj je so naposledk z pomocu widejoweje konferency na tym wobdźělił. Wón mjenowaše wuměnu konstruk­tiwnu. Prezident USA Donald Trump dwěluje, zo Zelenskyj namjetam při­hłosuje. USA a ruski prezident Wladimir Putin su mjez sobu rěčeli, tež Ukraina bě wobdźělena. „Sym trochu přesłapjeny, zo njeje prezident Zelenskyj naš namjet ­hišće čitał“, Trump rjekny. Moskwa je k rozmołwam zwólniwa, na swojich zakładnych žadanjach pak wobstawa.

Němska wo dobru radu njerodźi

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:

Wěstotna strategija USA porokuje krajam Europskeje unije

Washington/Doha (dpa/SN). Nowa wěstotna strategija USA je ze swojej raznej kritiku napřećo Europje nowe napjatosće w transatlantiskich poćahach zawino­wała. Runočasnje Washington Europu dale nadběhuje. Społnomócnjena EU za wonkowne naležnosće Kaja Kallas spyta, napjatosće wottwarić. „USA su přeco hišće naš najwjetši zwjazkar“, rjekny Kallas na diplomatiskej konferency, kotraž so kóždolětnje w Doha wotměwa. Němski wonkowny minister Johann Wadephul (CDU) wo dobru radu USA njerodźi.

Knježerstwo USA bě minjeny štwórtk swoju nowe wěstotnu strategiju wozjewiło a w dokumenće chětro struchłe ­połoženje Europy rysowało. Tuchwilne wuwiće po měnjenju prezidenta USA ­Donalda Trumpa samo ameriske zajimy wohrožuje. Awtorojo posudka skorža, zo so demokratija a swoboda měnjenja ­pozhubjatej. Woni su přeswědčeni, zo dyrbjała EU swoju politiku nuznje korigować.

Starši su serbska šula

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
Serbja njejsu dwurěčni, dokelž je to tak cool a mozam tyje, ale dokelž njeje serbšćina dominowaca rěč našeho kraja. Zaměr serbskeho kubłanja njetrjeba tuž dwurěčnosć być, ale wšědne rjane serbowanje. To wotewěra wrota do słowjanskeho swěta, a nic němcowanje ze serbskimi słowami. So wě, zo maja na přikład na tak mjenowanych mjezynarodnych šulach šulerjo lěpšinu, kotřiž doma jendźelsce rěča. Princip tajkich kubłanišćow pak je, zo wšitcy druzy tutón niwow bórze nachwataja. Pochad šulerjow rólu njehraje. Woteběranje maćernorěčnych serbskich šulerjow strategow modela 2plus tuchwilu najbóle starosći. Faktisce to wozna­mjenja: Porno šulam z jendźelskorěčnym profilom njestara so w serbskim šulstwje prěnjotnje šula wo niwow rěče, ale serbscy starši. Zo serbscy šulerjo přiběrajcy mjez sobu němcuja, bjeru eksperća na wě­domje, ale najskerje su tež za to starši ­zamołwići. Kubłanskopolitisce njeje nam pomhać. Marcel Brauman

Wobornu winowatosć wotpokazuja

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
W Choćebuzu su minjeny pjatk přećiwo znowazawjedźenju woborneje winowatosće demonstrowali, kotruž bě zwjazkowy sejm samsny dźeń wobzamknył. Nowy zakoń předwidźi, zo dyrbja so młodźi mužojo wot lětnika 2008 mustrować dać. Jeli dobrowólni rekruća njedosahaja, chcedźa dalši zakoń wo krutej wobornej winowatosći wobzamknyć. Tež serbske słowa protesta běchu słyšeć: Juna a Finja z 9. lětnika ­Delnjoserbskeho gymnazija rjeknyštaj na mobilnym wozu: Přejemy sej měr a rjany přichod za wšitkich! Starše generacije pak nad nami postajeja, bjez toho zo móžemy sobu rěčeć. Njejsmy marionety, kiž dadźa wšitko ze sobu činić! Foto: Michael Helbig

Nowe žiwjenjew manufakturje

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). W škleńčanej manufakturje Volkswagen (VW) w sakskej krajnej stolicy ma inowaciski campus nastać. Najwjetši awtotwarc Němskeje, swobodny stat Sakska a Drježdźanska Techniska uniwersita (TU) su za to strategiske partnerstwo wutworili, Volkswagen zdźěla.

Planowany je inowaciski centrum za centralne wobłuki technologije, mjez druhim za kumštnu inteligencu, robotiku, mikroelektroniku a design chipow. Techniska uniwersita chce w přichodźe połojcu wšeje płoniny w Drježdźanskej tworni wužiwać. Za to inwestujetej VW a TU zhromadnje přichodne lěta wjace hač 50 milionow eurow. „Rozsud, po wjace hač 20 lětach produkciju awtow w škleńčanej manufakturje skónčić, njebě lochki“, rjekny wotrjadnik VW Thomas Schäfer. „Hladajo na hospodarske wuslědki pak bě to nuznje trěbne.“ Ćim wažnišo je, namakać do přichoda sahacy koncept.

Srjedź decembra w škleńčanej ma­nufakturje serijowu produkciju elektriskeho awta ID.3. skónča. 230 sobudźě­łaćerjow swoje dźěło najprjedy raz ­wobchowa. Jim chcedźa wotpowědne ­alternatiwne dźěło poskićić.

Přepytuja namóc

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:
Gießen (dpa/SN). Zasadźenje policije w hessenskim Gießenje při protestach přećiwo AfD mjeztym statne rěčnistwo zaběra. Tam su wjacore skóržby dóšli, kotrež měrja so přećiwo policistam. Jim wumjetuja ranjenje ćěła. 29. nowembra bě 25 000 ludźi přećiwo załoženju młodźinskeje organizacije AfD protestowało. Při tym dóńdźe tež k rozestajenjam, při kotrychž so 50 policistow zrani.

To a tamne (08.12.25)

póndźela, 08. decembera 2025 spisane wot:

Hoberska žołma je na kupje Teneriffa třoch turistow moriła a dalšich třoch zraniła. Za dalšej wosobu hišće pytaja. Ludźo běchu w přirodnym płuwanskim basenku na zapadźe španiskeje dowoloweje kupy, jako jich žołma do morja storhny. Po dotalnych informacijach pomocneje słužby běchu mjez woporami turisća z Italskeje a Słowakskeje. Hakle před měsacom mějachu tam podobne njezbožo.

Moderator Thomas Gottschalk je so na swój publikum wobroćił, po tym zo je so schorjenja na raka dla z telewizy wróćo sćahnył. Přichodne měsacy chce so wón dospołnje swojemu wustrowjenju wěnować. „Wěm, zo tole rozumiće a zo maće to za prawje.“ Dale piše 75lětny internetnje: „Njezawěram durje dospołnje. Spušćam so na to, zo wostanjeće mi swěrni kaž minjene 40 lět. Planuju kaž mój přećel terminator: Nawróću so!!!“

HSSL25

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025