Hofreiter žada sej słowo kanclera

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo dwanaće dypkow wobsahowacy program FDP k hospodarskemu přewrótej žada sej politikar Zelenych Anton Hofreiter, zo zapřimnje zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD). Tón měł sej předsydu FDP Christiana Lindnera skazać a jemu rjec, „zo to takle njeńdźe“, rjekny Hofreiter wčera wječor w sćelaku n-tv. Wčera předstajeny plan mjez druhim předwidźi, přijimowarjam wobydlerskeho pjenjeza 30 procentow popłatkow šmórnyć, hdyž dźěło wotpokazuja. Tole bě wjele diskusijow zbudźiło. Hofreiter je sej wěsty, zo je namjet liberalnych zdobom pospyt, nahladnosć strony mjez wolerjemi polěpšić. FDP by tuchwilu runje hišće štyri procenty hłosow dóstała. „Hač je akcija zmysłapołna, dyrbja liberalni sami wědźeć“, Hofreiter rjekny. „Nazhonjenja ­wuča, zo to tež ničo wjace njepomha.“

Wulka Britaniska Ukrainje pomha

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:
London (dpa/SN). Wulka Britaniska je Ukrainje swój dotal najwjetši pomocny paket z bojowymi čołmami, sta lětadłami, wjace hač 1 600 raketami a milio­nami patronow přilubiła. Zakitowanje Ukrainy přećiwo Ruskej je za Europu přewšo wažne, rjekny britiski premier Rushi Sunak. Jutře chce Sunak w Berlinje zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) zetkać. Europska unija njebudźe Ukrainje najprjedy raz žane lětadła wotwobarace systemy typa „Patriot“ přewostajeć. Na zetkanju wonkownych ministrow njeje žadyn kraj wotpowědnemu namjetej Němskeje přihłosował.

London sćele migrantow do Ruandy

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:
London (dpa/SN). Britiski premierminister Rishi Sunak je přihłosowanje parlamenta k wjele diskutowanemu azylowemu paketej z Ruandu witał. Hornja komora bě naćisk minjenu nóc po dlěšim spjećowanju schwaliła. Z tym deklaruje Wulka Britaniska wuchodoafriski kraj za „wěsty stat“ a zmóžnja tak wotsunjenje požadarjow azyla. Sunak rěčeše w tym zwisku wo „směrodajnym zakonju“ w boju přećiwo njeregularnej migraciji. Nětko dźe wo to, lěty do Ruandy spěšnje organizować a tak „dalše žiwjenja wuchować“. Z nowym zakonjom chcedźa migrantow pohnuć, so strašnych jězbow w gumijowych čołmach po Doverskim přeliwje do Wulkeje Britaniskeje wzdać. Tež wobchodny model pašowarjow chcedźa tak zničić. London chce migrantam faktisce znjemóžnić, we Wulkej Britaniskej próstwu wo azyl stajić. Fachowcy dwěluja, zo zakoń migrantow woprawdźe wottraši. Nimo toho kritizuja, zo płaći Wulka Britaniska Ruandźe sta milionow puntow. Pjenjezy drje zhubja so tam w ćěmnych kanalach korupcije.

Tesla do wažnych rozsudow

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:

Šef firmy Elon Musk chce dźensa wječor najnowše ličby prezentować

Austin (dpa/SN). Hišće před něšto časom tak wupadaše, zo njemóže Teslu ničo zadźeržeć. Nětko steji twarc elektroawtow z USA mócnje pod ćišćom. Ličba předawanych awtow je prěni kwartal prěni króć w minjenych lětach woteběrała, štož wuskutkuje so na wobrot a wunošk. Konkurenca z Chiny so rozpřestrěwa. Kak reaguje šef firmy Elon Musk? Při prezentaciji najnowšich ličbow dźensa wječor w texaskim Austinje wočakuja jasnosć tež za zawod Tesle w Grünheidźe pola Berlina.

Minjene tydźenje běchu za awtotwarca turbulentne. Po spadowanju ličby předawanych awtow je Musk připowědźił, zo chcył kóžde dźesate dźěłowe městno po wšěm swěće šmórnyć. Tak drje wotpadnje wjace hač 14 000 městnow. Kónc tydźenja běchu płaćizny za awta Tesly znižili. Njepřijomny je firmje tež protest aktiwistow přećiwo planowanemu rozšěrjenju jeničkeho zawoda Tesle w Němskej a z tym zwisowace rozprawnistwo.

Gmejna winica njeje

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:
„Hač móžemy inwestować, to dźensa hišće prajić njemóžemy“ – sada, kotraž desiluzioněruje. Worklečanska gmejna je wočiwidnje w tak špatnym financielnym połoženju, zo hižo kredit za renowaciju šule dóstać njemóhła. Tule pak pokazuje so zakładny problem našeho němskeho stata: komunam, bazy demokratije, pobrachuja pjenjezy. Pjenježne połoženje je w mnohich gmejnach katastrofalne. Ale runje jich měł stat podpěrować. W komunach mjenujcy bije wutroba našeho kraja. Hdyž pak sej gmejna ani njemóže dawno trěbny přetwar šule dowolić, potom njezadźiwa, zo bywaja ludźo dźeń a bóle frustrěrowani. Prašenje, kotrež je přeco zaso słyšeć: „Čehodla je za druhe projekty milionow eurow k dispoziciji, nic pak za našu šulu?“ Tole je indic za to, zo njespokojnosć so hustohdy na hněw na stat přeměnja. Worklečan gmejna je nětko ta, na kotruž wšitcy swarja, ale poprawom njeje wona winica. Wina je njefairny podpěranski system stata. Maximilian Gruber

Ukrainscy Romojo diskriminowani

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Ukrainscy Romojo, kotřiž su po februaru 2022 před ruskej nadpadniskej wójnu do Němskeje ćeknyli, dožiwja direktny, strukturelny a insti­tucionalny anticyganizm. Tole wuchadźa z monitoroweje rozprawy, kotruž je centrum za přizjewjenje a informaciju wo anticyganizmje (MIA) kónc minjeneho tydźenja w Berlinje wozjewił. „Wšědna diskriminacija pokazuje so mjez druhim při pytanju ludźi za kma­nymi bydle­nje­mi, kubłanjom, socialnym zastaranjom a dalšimi pomocnymi posłužbami“, zdźěli jednaćel centruma dr. Guillermo Ruiz Torres.

CSU přećiwo reformje skorži

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:
Karlsruhe (dpa/SN). Krótko do jednanjow při zwjazkowym wustawowym sudnistwje nowe wólbne prawo nastupajo, su sebi zastupjerjo amploweje koalicije wěsći, zo budźe sudnistwo tutu reformu přiwzać. „Ludźo nimaja hižo zrozumjenja za to, zo bywa zwjazkowy sejm dźeń a wjetši“, praji wutoru FDP-politikar Konstantin Kuhle w Karlsruhe. Koalicija bě so na to dojednała, mnóstwo zapósłancow na 630 wobmjezować – to je někak sto mjenje hač tuchwilu. Zapósłanc SPD, Sebastian Hartmann, pomjenowaše reformu, kotruž běchu loni nastorčili, ­jako historisku šansu, zo by so dowěra wolerjow do fairneho a sprawneho wólbneho systema zwyšiła. Wot dźensa, wutory a tež srjedu zaběra so druhi senat sudnistwa z nowym wólbnym prawom. Wotstronić chcedźa z reformu nadbytkowe a wurunanske mandaty. Tež klawsla wo zakładnych mandatach ma so wotstronić. Wot tuteje profitowachu w zašłosći wosebje Lěwica a CSU. CSU bě nětko, nimo mnohich priwatnikow, w Karlsruhe přećiwo reformje skoržiła. Wusud drje budu hakle za někotre měsacy wozjewjeć, dokelž su jednanja naročne.

To a tamne (23.04.24)

wutora, 23. apryla 2024 spisane wot:

Do wuhenja padnył je šup minjeny kónc tydźenja w Berlinje – a bu w druhim pospyće wot wohnjoweje wobory wuchowany. Wobornicy běchu spočatnje z rěblom podarmo spytali, šupa wućahnyć. Skótna lěkarka móžeše pomhać: Wona zwěrjo pohłuši. Na to móžachu małeho šupa wuchować. „Wšitcy běchu zbožowni“, wohnjowa wobora piše.

Njelubozne zetkanje z dingami w Awstralskej měł je spěwar Johannes Oerding (42). Hnydom pjeć dźiwich psow jeho wobkružichu, měrjo so na całty spěwarja. „To je ći naraz cyle hinak“, hudźbnik nowinarjam rjekny. Oerding njeměješe ničo při sebi, zo móhł so zakitować. Na zbožo njeje so ničo stało. Na potrjechenych městnach, na přikład na kupje Fraser Island, zamołwići doraznje před zwěrjatami warnuja. Te njeměrja so jenož na jědź turistow, ale wohrožuja tež dźěći.

Prawa nabožinow zaručić

póndźela, 22. apryla 2024 spisane wot:

Jerusalem (B/SN). Za židow, křesćanow a muslimow je Jerusalem swjate město. Židam je wone město Dawida a templa, křesćanam město smjerće a zrowastanjenja Jězusa a muslimam swjate, dokelž je Mohammed tam swoje nócne pućowanje přewjedł. Město je zdobom neuralgiski dypk nabožinskeho a politiskeho žiwjenja. Před 75 lětami bě sej bamž Pius XII. w encyklice „Redemptoris nostri“ mjezynarodnosć Jerusalema žadał.

Wozjewjenje k dostojnosći

Vatikan (B/SN). „Dignitas infinita“ (njeskónčna dostojnosć) rěka najnowše 25stronske wozjewjenje z Vatikana. Tónle spis sej žada, zapřijeć wšěch ludźi do towaršnostneho a cyrkwinskeho žiwjenja, tež trans- a homoseksualne wosoby.

Reformy trěbne

Salzburg (B/SN). Kurijowy kardinal na wotpočinku Walter Kasper ja so za reformy kolegija kardinalow wuprajił. We wobłuku planowanych synodalnych změnow w cyrkwi měli kardinalojo swój nadawk znowa definować a so na spočatki kolegija złožować. To rěka, zo měli zhromadnosć w słowje a w sakramentach z bamžom w Romje do srjedźišća stajić, kaž to 2. Vatikanski koncil předpisuje.

Spionow Chiny zajeli

póndźela, 22. apryla 2024 spisane wot:

Karlsruhe (dpa/SN). Policija je dźensa rano w Hessenskej a w Sewjerorynsko-Westfalskej w nadawku zwjazkoweho statneho rěčnistwa třoch ludźi podhlada spionaže dla zajała. Třo podhladni su pječa firmu załožili, kotraž pěstuje wědomostne zhromadne dźěło z němskimi uniwersitami. Po tutym puću su sensibelne a wojersce wažne informacija wu­zbytkowali a Chinje dale dawali, mjez druhim daty wo nowym motorje, kiž ­hodźi so wosebje za wójnske łódźe.

Zelenskyj: Brónje nuznje trěbne

Kijew (dpa/SN). Po přilubjenju dalšeje wojerskeje pomocy USA a nowych lěta­dła wotwobaracych systemow NATO čerpa Ukraina w boju přećiwo Ruskej nowu nadźiju. Přiwšěm ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj wo to prosy, přilubjenje spěšnje zwoprawdźić, wšako brónje na fronće nuznje trjebaja. Jenož tam móža „njepřećelej wojersce zeškodźeć“. Tuž čas chwata, zo „móhli sej ukrainscy hólcy“ na fronće nowe mocy nasrěbać.

Steinmeier w Turkowskej

nowostki LND