Při protestach přećiwo wysokim płaćiznam bencina a diesela je w Ekuadorje k namócnosćam mjez demonstrantami a policiju dóšło. Kaž tule w stolicy Quito natwarichu demonstranća barikady a mjetachu kamjenje na policistow. Tući reagowachu ze sylzopłunom a retlemi. Dźěłarnicy běchu do generalneho stawka namołwjeli a wjacore dróhi blokowali. Foto: pa/Carlos Noriega

Ruska sćele wjace płuna

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je k wotputanju energijoweje krizy w Europje wukazał, wjace zemskeho płuna do Němskeje a Awstriskeje słać, ručež su podzemske płunowe składy w Ruskej napjelnjene. Šef płunoweho koncerna Gazprom Aleksej Miller rjekny, zo móhło předewzaće z tym po 8. nowembru započinać. Putin je hladajo na rekordne płaćizny płuna stajnje zaso na to pokazał, zo Ruska wjace płuna do Europy transportuje hač w zrěčenjach dojednane. Kritikarjo Putinej wumjetuja, zo njeje dotal na zwyšenu potrjebu w Europje reagował, zo by sej wotewrjenje noweho płunowoda Nord Stream II wunuzował. Ruska strona tute wumjetowa­nja wotpokazuje. Wona kritizuje, zo je Europska unija po krutej zymje 2020/21 zapasła, składy zemskeho płuna w prawym času zaso napjelnić.

Biden po puću

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden chcyše so dźensa na wjacore dny trajacy wopyt do Europy na puć po­dać. Katolika Bidena wočakuja jutře na awdiencu pola bamža Franciskusa kaž tež k bilateralnym rozmołwam z italskim knježerstwom. Wot soboty chce so Biden na dwaj dnjej trajacym wjerškowym zetkanju 20 wodźacych industrijnych krajow w Romje wobdźělić. Póndźelu planuje Biden wopyt swětoweho klimoweho wjerška w šotiskim Glasgowje. Je to druha wukrajna jězba Bidena po nastupje prezidentskeho zastojnstwa w januaru. Ze swojim wosobinskim wobdźělenjom w Glasgowje chce prezident wuznam boja přećiwo změnje klimy podšmórnyć.

Bamž planuje jězbu do Kanady

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus wo tym rozmysluje, přichodne lěta Kanadu wopytać. Kanadiska biskopska konferenca jeho přeprošuje, zo by proces wujednanja z indigenymi wobydlerjemi sewjeroameriskeho kraja pohonjował. Bamž je na to swoju zwólniwosć signalizował do Kanady přijěć, „na terminje, kiž ma pak so hakle namakać“, wčera we Vatikanje zdźělichu.

W Kanadźe běchu minjene měsacy wospjet powostanki dźěćacych ćěłow a njewoznamjenjene pohrjebnišća w susodstwje bywšich internatow za dźěći indi­genych ludow namakali. Tójšto z tutych institucijow bě swój čas w nošer­stwje katolskeje cyrkwje. Namakanki běchu­ zludanje a rozhorjenosć zbudźili. Fachowcy UNO za čłowjeske prawa běchu­ sej na to wot Kanady a Vatikana wobšěrne wujasnjenje žadali. Ministerski prezident Justin Trudeau bě bamža namoł­wjał, do Kanady přińć a so za­mołwić. Kanadiscy katolscy biskopja su hladajo na wočiwidne njeskutki hakle njedawno zjawnje wo wodaće prosyli.

„Pandemija njeje hišće nimo“

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Sakski ministerski prezident přećiwo zběhnjenju nuzoweho stawa

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je sej wěsty, zo njeje pandemiske połoženje narodneho rozměra hišće nimo. „Nawopak, wone so runje zaso sylnišo a straš­nišo wuwiwa“, rjekny knježerstwowy šef powěsćerni dpa, spřećiwjejo so tak zwjazkowemu ministrej za strowotnistwo Jensej Spahnej (CDU). Tón bě so minje­ne dny za to wuprajił, po 25. nowembru wšoněmske nuzowe połoženje dale njepodlěšić.

„Hižo w nalěću je so tutón zmylk stał. Politika bě přećiwo radźe wědomosće škitne naprawy najebać přiběraceje ličby infekcijow zběhnyła. Sćěh toho běštej zwjazkowe nuzowe borzdźidło a lock­down w nalěću. Štóž chcył sej normalitu wunu­zować, jej snano samo zadźěwa“, Kretsch­mer argumentowaše. Tele dny móhli snano hišće wo tym rozmyslować, na­prawy na rizikowu skupinu nješćěpjenych wobmjezować. Za něšto tydźenjow tež tuta móžnosć wjace njewobsteji.

180 pašowarjow wobskoržili

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Waršawa (dpa/SN). Statne rěčnistwo na wu­chodźe Pólskeje je wjace hač 180 přepytowanjow přećiwo pozdatnym pašowarjam migrantow, kotřiž z Běłoruskeje ilegalnje do EU přińdu, zahajiło. Wot jednanjow we wobłuku statneho rěčnistwa w Białystoku je wjace hač 700 ludźi po­trjechene, rěčnik zarjada powěsćerni PAP zdźěli. Při tym jedna so wo šoferow transporterow, kotřiž běchu z ćěkancami w awće po puću do směra na němsko-pólsku mjezu. Zwjetša běchu při pašowanju ludźi tež podpěraćeljo wobdźěleni, kotřiž šoferam pomhaja, nadróžne kontrole policije wobeńć.

Knježerstwo we Waršawje a EU wumjetujetej běłoruskemu mócnarjej Aleksanderej Lukašenkej, zo ćěkancow w organizowanej formje z krizowych kónčin k wonkownej mjezy EU sćele, zo by so za sank­cije EU přećiwo njemu wjećił. Pólski­ namjezny škit je wot spočatka lěta nimale 26 000 pospytow ilegalneho překročenja mjezy registrował, jenož w oktobru 14 200. Mjeztym płaći rjadowanje, po kotrymž móže komander jednotli­weho namjezneho wotrězka migrantow direktnje zaso wróćo pósłać.

To a tamne (28.10.21)

štwórtk, 28. oktobera 2021 spisane wot:

Mjerzanje z policiju ma šofer woso­bo­weho awta, kiž je ze skóncowanej wobruču prosće dale jěł. Policija jeho w porynsko-pfalcowskim Frankensteinje zadźerža, dokelž jědźeše jenož hišće na zwjenje, a to k tomu dosć spěšnje. Zastojnikam muž rozłoži, zo nima narunanske koleso a tež žane pjenjezy za wotwlečenje. Policisća sćazachu na to klučiki awta. Te smě sej 72lětny wotewzać, po tym zo je skóncowane koleso wuměnił.

Před měsacomaj narodźena amurska leopardka w Lipšćanskim zwěrjencu rěka wotnětka Manju. Hladarjo zwěrjenca bě­chu­ so jednohłósnje za mjeno rozsudźili, kotrež woznamjenja „słódka“. Młoda kóčka je po wšej Europje prěnja narodźena amurska leopardka tutoho lěta, zwěrjenc zdźěla. Manju je stajnje zaso z maćerju po puću. Bórze móža ju wopytowarjo tež pod hołym njebjom wobdźiwać.

Rozrost snadniši hač myslene

srjeda, 27. oktobera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo liči za lěto 2021 jenož hišće z hospo­darskim rozrostom 2,6 procentow. „Wuwiće budźe lětsa wo tójšto snadniše, hač smy sej to wšitcy předstajili“, rjekny hospodarski minister Peter Altmaier (CDU) w rańšim magacinje sćelaka ARD. Hłowne přičiny su sćěhi pandemije, zastatki při dodawanju dźělow a pobrachowace su­rowizny. W aprylu běchu hišće z hospodarskim rozrostom 3,5 procentow ličili.

Nord Stream II z dalšej kročelu

Berlin (dpa/SN). Po puću k doskónčnemu zahajenju wjele diskutowaneho płunowoda Nord Stream II su wažny zadźěwk přewinyli: Zwjazkowe hospodarske ministerstwo je ruskemu płunowemu koncernej Gazprom wobkrućiło, zo certifikowanje płunowoda wěstotu zastaranja Němskeje a EU z płunom njewohrožuje. Zwjazkowa syćowa agentura ma nětko dalše pruwowanja přewjesć a prawniske a organizatoriske prašenja rjadować.

Kralowna wopyt wotprajiła

Sylne njewjedra ze zliwkami su na sicilskej kupje powodźenja zawinowali. Znajmjeńša jedna wosoba je dotal žiwjenje přisadźiła. W měsće Catania běchu dźěle nutřkowneho města potrjechene (hlej wobraz). Zdźěla wupadny milina. Wjedrarjo připowědźa dalše masiwne zliwki w tutej kónčinje. Ludźo su namołwjeni, doma wostać. Foto: pa/Antonio Parrinello

Wočakuja namjety stron

srjeda, 27. oktobera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W debaće wo přichodne prawniske zakłady za naprawy přećiwo koronawirusej w přichodnych měsacach wočakowachu dźensa namjety ze stron SPD, Zelenych a FDP. Namjety maja so na „rjadowane skónčenje epidemiskeho połoženja narodneho rozměra“ wusměrić, kiž bě zwjazkowy sejm hač do kónc nowembra wukazał. Wuprajić chcychu so frakciska předsydka Zelenych Katrin Göring-Eckardt, městopředsyda frakcije SPD Dirk Wiese a frakciski jednaćel FDP Marco Buschmann.

Hłownje dźe wo to, zo změja zwjaz­kowe kraje tež po skónčenju epidemiskeho połoženja składnosć, sami wotpowědne naprawy kaž wužiwanje nahubnika a dodźerženje wotstawka wukazać móc. „Wuwzaćny staw njesmě trajny być, trjebamy zaso normalitu, tak spěšnje kaž móžno“, rjekny generalny sekretar FDP Volker Wissing nowinarjam.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND