Potrjeba a wobstejacy deficit

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:

Zeleni žadaja sej łužiske wjerškowe zetkanje wužiwanja wody dla

Choćebuz (SN/at). Woda je rědke kubło. Sćěhi brunicowych jamow, wodźik a kriza klimy su wulke wužadanja za łužiski wobběh wody. Tohodla je so braniborska politikarka Zwjazka 90/Zelenych Heide Schinowsky za to wuprajiła, wody dla we Łužicy přezjednje postupować. „Mamy mnohe kóncy, kotrež dotal zwjazane njejsu. Tohodla trjebamy łužiske wjerškowe zetkanje wo wodźe, hdźež połoženje wobšěrnje zwěsćamy“, rjekny Schinowsky minjeny pjatk po studijnym dnju na temu woda w Šuli za delnjoserbsku rěč a kulturu w Choćebuzu.

Jasne znamjo sadźić

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:
Tysacy ćěkancow je běłoruski prezident Aleksander Lukašenko do Pólskeje pa­šował. Jeho zaměr bě, wukazanych sankcijow EU dla, ćišć na Europu wukonjeć. Wón wšak dokładnje wě, kajke ćeže běchu w Europskej uniji před lětami nastupajo migrantsku problematiku nastali. Ćim wažnišo je, zo nětko mjez druhim zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas a sakski ministerski prezident Michael Kretschmer jasne znamjo sadźataj, migrantow cyle jednorje tak njepřiwzać a so tuž znjewužiwać njedać. To mam za prawe. Tež hdyž boli, wonka při namjeznym přechodźe zymu mrějacych ćěkancow wšědnje w medijach widźeć, dyrbi sej ­Europa konkretny plan nastupajo migraciju zdźěłać. Cyłk statow dźě dyrbi dopokazać, zo je tež tajkim nadawkam zro­sćeny, zo jim z trěbnej suwerenitu wotpowěduje a zo ju hižo mały ćišć njepowali. Njeměli pak přiwšěm na to zabyć, zo je najwažniši zakład 21. lětstotka, čłowjeske prawa ­tolerować. Jan Bogusz

Podpěruja stawk

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Dźěłarnistwo kubłanje a wědomosć (GEW) je dźensa k cyłodnjowskemu stawkej na sakskich wysokich šulach namołwjało, za čož dósta samo podpěru wot Lěwicy. „Solidarizujemy so ze stawkowacymi a žadamy sej wjace mzdy, mjenje wobmjezowanych zrěčenjow, tarifowe zrěčenja za studentskich dźěłaćerjow a postupnje wjac pjenjez po schodźenkach“, rozłoži zapósłanča Sakskeho krajneho sejma Anna Gorskih wčera w Drježdźanach. Hódnoćenje a respekt njeměłoj jeničce ze słowow a podaća ruki wobstać, ale matej so tohorunja na mzdowej cedlce a dobrych dźěłowych wuměnjenjach wotbłyšćować.

To a tamne (16.11.21)

wutora, 16. nowembera 2021 spisane wot:

Dokelž je šćury čwělował, dyrbi 31lětny do jastwa. To rozsudźi krajne sudnistwo w Hornjej Pfalcy. Loni bě złóstnik na sadistiske wašnje tele zwěrjata krjudował a morił kaž tež wideja swojich njeskutkow wozjewił. Žiwu wulku myš pražeše wón w pónoji, štyri zamordowa w mikrožołmje, dalšu pokida z bencinom a ju zapali. Muž dyrbi nětko na tři lěta do kłódy.

Agresiwny oposum je w nowoseelandskim Dunedinje žonu nadběhował. Kóždy raz, hdyž chcyše wona dom wopušćić, ju młody měchawc trapješe. Tak zawoła wona skónčnje policiju, zo je zastajenča oposuma. Jako zastojnicy tam dojědźechu, skoči měchawc tež na jednoho z nich. Nichtó pak so njezrani. Naposledk popadnychu dźiwjeho oposuma a wusadźichu jeho w zanjesenej kónčinje.

Cyrkej ma zamołwitosć přewzać

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:

Paris/Lourdes (B/SN). Předsyda Francoskeje biskopskeje konferency Eric de Moulins-Beaufort je institucionalnu zamołwitosć cyrkwje za seksualne znjewužiwanje małolětnych na nazymskej konferency w Lourdesu přiznał a „systemisku dimensiju w globalnym konteksće“ wuzběhnył. Wosebita studija je wot lěta 1950 něhdźe 216 000 woporow wumocowanja přez měšnikow a rjadnikow wujewiła. W tym zwisku bu hač do 3 200 potencielnych skućićelow zwěsćenych. Hdyž do statistiki tež lajkow a sobudźěłaćerjow w cyrkwinskich zarjadnišćach, šulach, wosadach a katechezach zapřijimaja, trochuje studija samo 330 000 woporow znjewužiwanja.

Wjace žónskich we Vatikanje

Lockdown za nješćěpjenych

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:

Wien (dpa/SN). Přećiwo dalšemu wupřestrěću koronawirusa w Awstriskej je tamniše knježerstwo lockdown za nješćěpjenych wobzamknyło. Štóž njeje šćěpjeny abo w minjenych 180 dnjach wot korony wustrowjeny, smě jenož hišće w nuznych padach bydlenje wopušćić. K tomu słušeja nakupowanje tworow wšědneje potrjeby, lěkarske wopyty abo trěbne wuchodźowanje. Postajenja płaća najprjedy raz dźesać dnjow. Policija chce předpisy prawidłownje pruwować.

Jednanja dale du

Berlin (dpa/SN). Hladajo na koaliciske jednanja k wutworjenju noweho zwjazkoweho knježerstwa su nawodnistwa SPD, Zelenych a FDP dalše koło zahajili. Po tym zo je 22 dźěłowych skupin wuslědki swojich temowych wobłukow minjenu srjedu předpołožiło, nawodnistwa stron dźensa dale wuradźuja. Detaile k jednanjam žane znate njejsu. Zeleni pak kritizuja njedosahace postupy hladajo na klimowu tematiku. Hišće w nowembrje chcedźa mjenowane tři strony koaliciske zrěčenje wobzamknyć.

Tež mjeńše dźěći šćěpić

Wobzamknjenje je postup

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:

Glasgow/Drježdźany (dpa/SN). Sakski wobswětowy minister Wolfram Günther (Zeleni) wopisuje wobzamknjenje swětoweje klimoweje konferency hladajo na wudobywanje brunicy jako nowe wuwiće. „Po 26 klimowych konferencach je tole rozsudne a konkretne postupowanje“, wón wčera podšmórny.

Přiwšěm su hišće mnohe dalše napinanja trěbne, zo móhli sćoplenju zemje wo wjac hač 1,5 stopnjow celsija zadźěwać. Při tym měli ći spěšnišo postupować, kotřiž to zamóža. „Němska to móže. Nowe zwjazkowe knježerstwo ma zamołwitosć, zo so Němska hladajo na škit klimy přikładnje wuwije.“ Wolfram Günther tuž wot noweho knježerstwa hnydomny program wočakuje, kotryž škit klimy we wšěch wobłukach zmóžnja.

Klimowa konferenca je kraje po cyłym swěće k tomu namołwjała, wudobywanje brunicy zakónčić. Formulacija pak bu ćišća Chiny a Indiskeje dla w poslednjej mjeńšinje wosłabjena. Tež hladajo na financnu podpěru chudšim krajam njebuchu wočakowanja spjelnjene.

Sankcije móžne

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Wonkowni ministrojo krajow EU schadźuja so dźensa, zo bychu wo sankcijach přećiwo Běłoruskej wuradźowali. Wumjetuja jej, zo zaměrnje ćěkancow do kraja wozy, zo móhli woni so wottam dale na zapad podać. Dokelž Pólska, Letiska a Litawska wonkownu hranicu EU mjeztym zawěraja, je situacija jara napjata. Tysacy ludźi ze Syriskeje abo Iraka čakaja na šansu, mjezu ilegalnje ­překročić. Sakski ministerski prezident ­Michael Kretschmer (CDU) je mjeztym „přećiwo tomu, potrjechenych ćěkancow do Němskeje přiwzać. Njesměmy migrantow ani w EU ani w Němskej při­wzać. Bychu-li woni to chcyli, njetrjebali wokoło puć přez Minsk na so brać.“

To a tamne (15.11.21)

póndźela, 15. nowembera 2021 spisane wot:

Z awtom staršeju je sej 13lětny w pfalcskim Lingenfeldźe wulećał. Zhromadnje z přećelemi chcyše hólc minjeny pjatk wječor na narodninski swjedźeń jěć. Žona jeho wobkedźbowaše a zawoła policiju. Dokelž je šofer awta hišće přemłody, jemu žane chłostanje njehrozy. Policija pak ­jeho a staršeju na rozmołwu přeprosy.

Chwalaca mašina w šwicarskim Mettauertalu stara so wo dobre začuća. W městačku blisko mjezy k Němskej su telefonowu celu přetwarili, zo by wšěm, kiž sej to zasłužeja, digitalnje na ramjo klepała. Mašina předhrawa wideja, kotrež zasłužbnym ludźom chwalbu a připóznaće zwuraznjeja. Štóž swoju mejlowu adresu zawostaji, dóstanje nimo toho do­bropis, na přikład za lokalnu pjekarnju.

Röttgen kandiduje

pjatk, 12. nowembera 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wonkowny politikar Norbert Röttgen chce so z nowym předsydu CDU stać. 56lětny zapósłanc zwjazkoweho sejma připowědźi dźensa w Berlinje, zo kandiduje za naslědnistwo Armina Lascheta. W požadanskej fazy, kotraž traje hač do 17. nowembra, je Röttgen dotal jenički kandidat. Liča pak z tym, zo so tež šef kanclerskeho zarjada Helge Braun und bywši předsyda frakcije Friedrich Merz za městno předsydy zwjazkoweje CDU přizjewitaj.

Knježerstwo bórze steji

Berlin (dpa/SN). Generalny sekretar SPD Lars Klingbeil je přeswědčeny, zo móže nowe amplowe knježerstwo spočatk decembra dźěłać započeć. Po jeho słowach drje koaliciske zrěčenje hač do 4. decembra wobzamknu. Olafa Scholza chcedźa w tydźenju po swj. Mikławšu za noweho kanclera wolić. Tež předsyda FDP Christian Lindner je časowy plan nastupajo optimistiski. Zastupjerjo Zelenych su zdźěla hišće skeptiscy.

De Klerk njeboh

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND