Nasypnišćowa je póda lěta 2019
Berlin. Nasypnišćowu pódu su dźensa we wobłuku swětoweho dnja pódy na swjatočnosći w Berlinje jako „pódu lěta 2019“ wuwołali. Kaž sakske ministerstwo za wobswět a ratarstwo jako patron zdźěli, je po słowach ministra Thomasa Schmidta „nasypnišćowa póda w Sakskej a srjedźnej Němskej wuznamneho wudobywanja brunicy dla jara rozšěrjena“. Za tajku pódu je wosebity škit trěbny, zahajacy so hižo z rekultiwaciju.
Nowaj rjadaj Thespis-centruma
Budyšin. Transkulturny socio-dźiwadłowy Thespis-centrum je nowej rjadaj předstajił. Wotnětka wuhotuja kóždy prěni pjatk měsaca koncertny wječor „Bistro“. Zazběh twori zajutřišim program z mjezynarodnym ćělesom Musighistan. Wot januara poskića stajnje njedźelu pod hesłom „Za kachlemi so rjenje bachta“ bajki a powěsće w rozdźělnych rěčach.
Warnuja před paduchami
Choćebuz (SN/JaW). Jasnosć a zawjazki za přichod sej łužiscy hórnicy wot politiki najbóle žadaja. To je tenor wčerawšeho Borborineho swjedźenja energijoweho koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) w Choćebuzu. Tak zwěsći Choćebuski wyši měšćanosta Holger Kelch (CDU) před nimale tysac hosćimi w měšćanskej hali – mjez nimi běchu zastupnicy z komunalneje, krajneje a zwjazkoweje politiki, hosćo z Čěskeje kaž wulkopósłanc Tomáš Podivínský, zastupjerjej mějićela LEAG EPH a zastupnicy Serbow, mjez druhim jednaćel Domowiny Marko Kowar a jeho zastupjer Marcus Końcaŕ –, zo ničo njepřinjese zmilinjenje brunicy wot dźensa na jutře skónčić. „Dyrbimy sej chwile brać. Prjedy hač njejsu nowe dźěłowe městna w regionje zaručene, njemóžemy brunicowu industriju wotstronić“, sej Kelch žadaše. Jako přikład wón mjenowaše, zo běchu sej w Choćebuzu 40 lět chwile brali, prjedy hač započachu tam namakane łožišća brunicy wotkrywać. Zdobom Kelch jako jenički rěčnik zwurazni, zo „dyrbjachu předewšěm Serbja tójšto spušćić. To je fakt.“
Wuskidź (JoS/SN). Dokal budźe železniska čara mjez Běłej Wodu a Rěčicami přepołožena, stej Němska železnica a předewzaće Łužiska energija a milinarnje (LEAG) tydźenja wozjewiłoj. Wudobywanja brunicy w Rychwałdskej jamje dla je naprawa trěbna a w brunicowym planje tež hižo předwidźana. Wobě předewzaći twjerdźitej, zo stej dobry kompromis našłoj, wo kotrychž bu w juliju hišće chětro diskutowane. (SN rozprawjachu.)
Tydźenja přewjedźechu w Rěčicach informaciske zarjadowanje, dźeń po tym dalše. „Cyłkownje 35 zajimcow je přišło, zwjetša wobsedźerjo lěsow. Wjesni wobydlerjo njejsu wot přepołoženja čary wulce potrjecheni“, měnješe fachowa referentka za komunikaciju Němskeje železnicy Susann Holtorp. W Holi, wjesnym dźělu Wuskidźe, to hinak wupada, štož so tež na zajimje ludźi pokazuje. Wjes njebudźe wot čary hižo přeprěkowana, tež nic komandatura wojerskeho zwučowanišća Zwjazkoweje wobory. Stare hatnišćo njebudźe tohorunja noweje železniskeje trasy dla wobćežene.
Lětace insekty jeho hižo jara dołho zajimuja. Přewšo wulki zajim w nim zbudźiło pak je najpilniše zwěrjatko, mjenujcy pčołka. Tak tež njezadźiwa, zo je Chróšćan Jan Wawrik hižo wot lěta 1974 swěrny sobustaw tamnišeho towarstwa Serbska pčólnica a aktiwny serbski pčołar. Za angažement na polu pčołarjenja wuznamjeni jeho třěšny zwjazk Łužiskich Serbow lětsa z Čestnym znamješkom Domowiny.
„W lěće 1994 přewza Jan Wawrik nadawk pokładnika w Chróšćanskej Serbskej pčólnicy a nadawk mjeztym hižo 24 lět spušćomnje a swědomiće spjelnja“, zwurazni předsydka Mytowanskeho wuběrka Domowiny Leńka Thomasowa na počesćenju w Budyskim Serbskim domje. Nimo zapisowanja wudawkow a dochodow nałožuje wón tójšto časa za zběranje čłonskeho přinoška, za čož chodźi dom wot domu a pěstuje tak zdobom wuski zwisk mjez pčołarjemi tež w času mjez zarjadowanjemi. „Jan Wawrik je dobra duša a předewšěm zwjazowacy element serbskich pčołarjow“, rěka tuž w lawdaciji.
We wobłuku čěsko-němskeje ekskursije do Budyšina je basnik a přełožowar Milan Hrabal swójsce zestajanu nowu trojorěčnu zběrku serbskich přisłowow „Z łužiskeje pokładownje“ předstajił. Wudawaćelka knižki je Varnsdorfska měšćanska biblioteka.
Budyšin (SN/bn). „Něhdy bě z wašnjom, sej kofej a pječwo z hudźbnym přewodom słodźeć dać. W tutej wosebitej kofejowni chcemy was dźensa z čerstwym zwukowym wobrubjenjom zabawjeć.“ Takle witaše Milan Hrabal cyłkownje 40 ekskursantow – po połojcy z Varnsdorfa a Wodowych Hendrichec – wčera w Budyskim Serbskim muzeju, hdźež prezentowaše wón „best of z něhdźe 10 000 znatych serbskich přisłowow“. Najprjedy čitaše Hannelore Pfaff němsce, po tym Hrabal serbsce a čěsce. Někotrejžkuli sentency přida wón komentar. Na němskich wobdźělnikow so wobroćejo na přikład rjekny: „Njewěm, kak to w Sakskej je, ale slědowace přisłowo hodźi so wuběrnje na wustupowanje politikarjow w čěskej telewiziji“ a přednjese wobrot „Prózdna młyńca najbóle klepota“.
Moskwa (dpa/SN). Ruske wonkowne ministerstwo wotpokazuje wumjetowanja krajow NATO, zo ze swojimi nowymi raketami zrěčenje wo wotbrónjenju rani. „Ruska wšitke postajenja zrěčenja dodźerži, štož je ameriskej stronje znate“, praji rěčnica ministerstwa Marija Sacharowa wčera wječor powěsćerni Interfax. NATO bě Ruskej do toho jednohłósnje wumjetowała, zo zrěčenje rani. USA su Ruskej na to 60dnjowski ultimatum stajili. Sacharowa rjekny, zo nima Moskwa wotpohlad, na to reagować. „Ruska njeje kraj, kotremuž ultimatum staješ.“
Racije přećiwo mafiji
Rom (dpa/SN). Na mjezynarodnych racijach přećiwo mafiji su po informacijach italskeje policije cyłkownje 90 ludźi zajeli. Z akciju přećiwo kalabriskej organizaciji Ndrangheta měrjachu so na podhladnych w Italskej, Němskej, Nižozemskej, Belgiskej kaž tež w krajach Łaćonskeje Ameriki. Wumjetuja jim wikowanje z drogami, płokanje pjenjez a přisłušnosć k mafioznej organizaciji.
Wo krizy wuradźowali
Sam do někajkeho busa zalězł a z nim sobu jěł je wosomlětny hólčec w badensko-württembergskim Rastattu, jako jeho mać hišće jězdźenku kupowaše. Jako so wona wobroći, bě dźěćo preč. Alarmowani policisća na to wšitke móžne busowe zastanišće kontrolowachu. Skónčnje namakachu pjeracha w Baden-Badenje. Wróćo jěć wšak móžeše pachoł z policajskim awtom.
Wo titul „Mister Germany“ wubědźuja so přichodnu sobotu w Mecklenburgsko-Předpomorskej. Na mjeztym 25. finalu wo najrjeńšeho muža Němskeje nastupi 16 młodych kandidatow. Požadarjo su so w swojim zwjazkowym kraju na wubědźowanjach jako „mister“ přesadźili. Za jubilejne zarjadowanje bě so 1 112 zajimcow přizjewiło. Finalisća dyrbja so w Linstowje južnje Rostocka jónu we wobleku a jónu z nahim hornim ćěłom publikumej a pruwowanskej komisiji předstajić.
Berlin (SN). W zwjazkowej stolicy wotměje so jutře a zajutřišim, pjatk, zetkanje fachowcow na polu wustajeńcow, muzejow a zjawnostneho dźěła štyrjoch awtochtonych narodnych mjeńšin a ludowych skupin. Zetkanje słuži zeznaću a wuměnje nazhonjenjow. Nimo toho chcedźa wo dotalnym zwobraznjenju štyrjoch mjeńšin a delnjoněmskeje regionalneje rěče diskutować.
Mjeńšinowy sekretariat so wjeseli, zo je so telko zajimcow přizjewiło, kaž w nowinskej zdźělence rěka. Zastupjene budu mjeńšinowa rada, Sydslesvigs Forening, Budyski a Choćebuski Serbski muzej, Nordfriisk Instituut, Dokumentaciski a kulturny centrum němskich Sintow a Romow, zjednoćenstwo Wuchodofriziska krajina, Załožba za serbski lud kaž tež Delnjoněmski sekretariat.