Z wudaća: srjeda, 06 nowembera 2019

Bjez wědźenja staršeju je so dwanaćelětny Würzburgčan z ćahom na puć k přećelej do Nürnberga nastajił. Sto kilometrow do cila pak jeho policisća zadźeržachu. Železnicarce bě samlutki jěducy pachoł w spěšniku ICE napadnył, kiž měješe nimo toho jeničce šulersku jězdźenku poruhrskeje kónčiny při sebi. Staršej wo tym ničo njewědźeštaj. Šula njeje jeju informowała, zo njebě hólc scyła na wučbu přišoł.

Ze schowanej minikameru je 32lětny w Engelskirchenje pola Kölna spytał jězbne pruwowanje zmištrować. Njedaloko twarjenja, w kotrymž pruwowanje bě, móžeštaj kumpanaj přez mobilnoškrič­kowy zwisk wšitke prašenja sobu čitać a pruwowancej přez małe słuchatko we wuchu prawe wotmołwy přišeptnyć. Pospyt pak so nimokuli. Pruwowar to pytny a zawoła policiju, kotraž wšitkich třoch zaja a techniku sćaza.

Drježdźany (SN). Społnomócnjeny SPD za wuchod a předsyda SPD w Sakskej Martin Dulig žada sej w diskusiji wo zakładnej renće w Němskej skónčnje rozrisanje a kónc blokady ze stron CDU/CSU. „Wuchodna Němska trjeba skónčnje pře­łam­ pola zakładneje renty. Mam dlijenja a lawěrowanja nawodow unije syte“, mě­ni­ Dulig w nowinskej zdźělence. „Nje­trje­bamy stajnje nowe namjety, kaž nětko­ hakle wot Mika Mohringa z Durinskeje, ale skónčnje rozsudy. Koncept SPD leži na blidźe. Wočakuju, zo stronska předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer a zwjazkowa kanclerka Angela Merkel stronu wusměritej a zo docpě­jemy skónčnje wuslědk. Wšo druhe njemóžeš ludźom – wosebje na wuchodźe – hižo dlěje posrědkować. Trjebamy připóznaće žiwjenskeho wukona ludźi přez zakładnu rentu – a to nětko.“

Někotre serbske wyše šule hižo dlěje wuknjacych zakładnych šulow jónu wob lěto na kubłanski dźeń přeprošeja. Na te wašnje zhonja wosebje šulerjo 4. lětnika, što na nich čaka. Tež starši maja chwile rozmyslować, hač swoje dźěćo po wuchodźenju zakładneje šule na wotpowědnu wyšu šulu sćelu abo tola na gymnazij. Tak mam lětuši pospyt Serbskeho gymnazija Budyšin za dobry, šulerjow 3. a 4. lětnika z busom wotewzać a jim gymnazij z podpěru swojich wuknjacych na wosebite wašnje předstajić. Na te wašnje nastanu sčasom zwiski k móžnym přichodnym chowancam. Wyše šule wusměrjeja dźeń na wšěch, kotřiž so za dalewjeduce kubłanišćo rozsudźeja. Gymnazij porno tomu wabi maćernorěčnych šulerjow. Wšako su runje woni zakład šule, kotraž ma kubłać duchownu elitu Serbow. A jenož Budyski gymnazij jim za to wšitke wuměnjenja skići. Njech so tuž pospyt z tradiciju stanje. Milenka Rječcyna

Bratislava (SŽ/K/SN). W Słowakskej budu sobotu, 29. februara 2020, Narodnu radu wolić. Termin je předsyda parlamenta Andrej Danko wozjewił. To budu wosme parlamentne wólby w stawiznach samostatneje Słowakskeje. Politiske strony a hibanja Danko namołwja, wo přichilnosć wolerjow wěcownje z programami wojować. Jich nawodow wón zdobom napo­mina, wólbny bój fairnje wjesć. Wobydlerjow předsyda parlamenta pozbudźa, zajimować so za přichod Słowak­skeje a zamołwiće wolić. „Waš hłós móže wo tym rozsudźić, kajku poziciju budźe Słowakska w přichodnych štyrjoch lětach zastawać“, Danko zwurazni.

Strony, hibanja a wotmyslene koalicije maja po zakonju kandidatne lisćiny najpozdźišo 90 dnjow do wólbow statnej komi­siji zapodać. Zapłaćić maja wólbnu kawciju 17 000 eurow. Za wólbny bój smědźa kandidaća maksimalnje tři miliony eurow nałožić. Prawo wolić maja w Słowakskej wobydlerjo wot 18tych narod­nin. Na wólbach smědźa so tež we wu­kraju bydlacy słowakscy staćenjo wobdźělić. Wo to pak dyrbja so požadać. Wolić móža z listom abo elektronisce.

Erfurt (dpa/SN). Dźeń po raznej diskusiji wo móžnym zhromadnym dźěle z AfD měješe durinska CDU dźensa noweho frakciskeho šefa wuzwolić. Jenički kandidat bě po informacijach rěčnika strony dotalny předsyda Mike Mohring. CDU bě bě při njedawnych wólbach krajneho sejma třećinu swojich mandatow w Erfurtskim parlamenće přisadźiła.

Julian Nyča z Budyšina wupraja so nastupajo „240“ wotbagrowanych wsow:

Njedawno čitach w kónctydźenskej přiłoze Serbskich Nowin, zo je brunica w zašłych 110 lětach hižo nimale 240 (!) serbskich wsow wuraděrowała. Dźensa najskerje nichtó na tym njedwěluje, zo njeje brunicowa industrija Łužičanam (a připućowarjam) jeničce dźěło skićiła, ale zdobom łužiskej krajinje a wosebje serbskemu ludej wulke, zdźěla njenarujomne škody načiniła. Na to dyrbimy – byrnjež so doba nětko nadźijomnje nachilała – přeco zaso skedźbnjeć, ale prošu z korektnymi ličbami.

Twarske dźěła na nowym mosće w Hózku derje postupuja. Hłowny konstrukt je hotowy. Sobudźěłaćerjo hłubokotwarskeje firmy­ Richard Schulz ze Carneho Gózda (Schwarzheide) tuchwilu w nadawku twarskeho knjeza wokrjesa Budyšin nabóčne skłoniny mosta skrućeja. Hač do kónca nowembra chcedźa kaž planowane móst dotwarić. Připrawić dyrbja hišće wobhrodźenja, poslednja­ woršta bitumena na jězdnju tohorunja hišće pobrachuje. Oficialnje chcedźa móst na swjatoh Mikławša, 6. decembra, zjawnosći přepodać. Wot spočatka měrca su tam dodźeržany móst nad Čornym Halštrowom spotorhali a nowy natwarili. Cyłkowne­ kóšty projekta wučinjeja něhdźe milion eurow, z čehož dóstanu 90 procentow spěchowane. Foto: SN/Maćij Bulank

Budyšin (SN/JaW). Po jednym lěće zhromadneho dźěła wokrjesa Budyšin a jeho zarjadami za přirodoškit su zamołwići skónčnje koordinowanske městno do pućow zwjedli. „Wuslědk napinanjow je přirodoškitna centrala“, zdźěli přistajena wotrjada za medijowe dźěło w Budyskim krajnoradnym zarjedźe Frances Lein.

Centrala za přirodoškit ma skutko­wanje wšitkich přirodoškitnych stacijow wokrjesa podpěrać a hłownohamtskich kaž tež čestnohamtskich akterow we wobłuku přirodoškita we wokrjesu do syće zwjazać. „Budyski wokrjes dźě ma mnohotnu a předewšěm škitanjahódnu přirodu“, pisa krajnoradny zarjad. „Zaměr přirodoškita je přirodu a krajinu na zakładźe swojeje swójskeje hód­noty a žiwjenskeho zakłada za čłowjeka dla zachować. Přirodoškit je tuž zjawny nadawk“­, Lein wuswětla. Dźiwaja-li při­rodoškitne zarjady na dodźerženje zakonskich předpisow a zasadow a zwoprawdźeja-li trěbne naprawy z pomocu wukazow, zmištruja wone praktiske nadawki přirodoškita předewšěm na regionalnej a lokalnej runinje na městnje.

Kulowska měšćanska rada klětuši hospodarski plan wobzamknyła

Kulow (AK/SN). Swójski wopłóčkowy zawod­ města Kulowa dale cyle zaměrnje swój dołh wotpłaća. To podšmórny komornik Thomas Woelke na minjenym wuradźowanju měšćanskeje rady. Ta je minjenu srjedu klětuši hospodarski plan komuny jednohłósnje wobzamknyła. „Spočatk lěta 2020 wučinja cyłkowny dołh 1 651 000 eurow. Kónc 2023 budźe to jenož hišće 723 000 eurow. W při­chodnych lětach wobstejacy dołh tak wo ně­hdźe 900 000 eurow pomjeńšimy“, Thomas Woelke měšćanskim radźićelam wuswětli. „Jeničce klětu wotpłaćimy 354 000 eurow.“

Hospodarske połoženje swójskeho zawo­da je po słowach Thomasa Woelki stabilne. Za klětu planuje město narunanske inwesticije 29 000 eurow. Tak nałoža pjenjezy předewšěm za ponowjenje klumpow, ličakow a zawěranskich nastrojow. „Nowe inwesticije trěbne njejsu a njejsu tež žane planowane.“ Wuspěchowy plan wujewja 1 178 000 eurow dochodow a 1 112 000 eurow wudawkow, štož wučinja 66 000 eurow plusa. „Kre­dity hižo žane njebjerjemy“, Kulowski komor­nik wuswětli.

Wobydlerjo Komorowa a Stróže pola Rakec změja nětko zaso trochu wjac měra. Zwjazkowa dróha B 96 w Kamjenej pola Rakec je wot tohole tydźenja zaso za zjawny wobchad wužiwajomna, a wobjězdki po wokolnych wsach njejsu wjac trěbne. Znački su sobudźěłaćerjo dróhoweje straže tele dny zrumowali. Wot spočatka julija běchu w Kamjenej dróhu ponowili a zwjazkowu dróhu zawrěli. Předewšěm Komorowčenjo su pod wulkim wobchadom w swojej wsy ćerpjeli (SN rozprawjachu). Wjesnjenjo běchu samo z wodu pjelnjene wotpadkowe sudobja zdźěla na dróhu stajeli, zo bychu šoferow pohnuli so na předpisy dźeržeć. Foto: SN/Maćij Bulank