Z wudaća: štwórtk, 22 oktobera 2020

Berlin (dpa/SN). Hłowny jednaćel němskeho měšćanskeho sejma Helmut Dedy paruje hladajo na akceptancu ludźi nastupajo naprawy knježerstwa přećiwo koronapandemiji generalnu debatu zwjazkoweho sejma. „Mamy wurjadne połoženje a parlament mi prosće přewótře mjelči“, rjekny Dedy dźensa w rańšim magacinje sćelaka ZDF. „To by zakładna składnosć była, akceptancu mjez ludźimi zwyšić.“ Prezident zwjazkoweho sejma Wolfgang Schäuble (CDU) bě minjenu póndźelu namjety předpołožił, kak móhł zwjazkowy sejm při naprawach přećiwo koronawirusej sobu skutkować. Dedy so starosća, zo móhła so akceptanca ludźi pozhubić a ma ju za „jara wohroženu“.

Berlin (dpa/SN). Po tym zo bě so zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) z koronawirusom natyknył, čakaja druzy čłonojo knježerstwa na wuslědk koronatesta. Po informacijach medijow maja so wšitcy testować dać, kotřiž běchu so wčera na posedźenju kabineta w kanclerskim zarjedźe wobdźělili. Swójbnu ministerku Franzisku Giffey (SPD) běchu hižo wčera wječor nega­tiwnje testowali. Dalši test ma slědować. Giffey bě so minjeny pjatk na nowinarskej konferency ze Spahnom wobdźěliła.

Přiwšěm nochcedźa cyłe knježerstwo do karanteny pósłać. Rěčnik knježerstwa zdźěli, zo so kabinet dale schadźuje, wobkedźbujo směrnicy hygieny a wotstawka.

Spahn, kiž zaběra jako minister strowotnistwa centralnu rólu w koronapandemiji, bě so jako prěni čłon kabineta z wirusom natyknył. Jeho ministerstwo zdźěli, zo běchu so wčera popołdnju symptomy nazymnjenja jewili. Po pozitiwnym tesće bě so Spahn hnydom do domjaceje izolacije podał. Nětko chcedźa wšitke kontaktne wosoby informować.

Marek Krawc rozprawja za Serbske Nowiny z Prahi

Po napinacym kóncu tydźenja z přibě­racej ličbu nowonatyknjenych a namócnymi rozestajenjemi mjez hooliganami a policiju na Staroměšćanskim naměsće w Praze je połoženje w Čěskej dale na­pjate. Premierminister Andrej Babiš bě šokowany wo surowosći a sebičnosći někotrych wobydlerjow, kiž cyle jednorje ignoruja postajenja knježerstwa a wohrožuja ze swojim zadźerženjom sebje samych a sobučłowjekow. Nutřkowny minister Jan Hamáček rjekny, zo bě dźěl radikalnych fanow měrniwy protest za bijeńcu z policistami znjewužiwał. Čěski prezident Miloš Zeman pochwali poli­ci­ju. Póndźelu wěšćeše minister strowotnistwa Roman Prymula, zo ličba nowych infekcijow tež přichodnej dwě njedźeli dale přiběra. Tohodla dyrbja Češa wot wčerawšeje srjedy za swoje wobstaranja tež wonka zaso škitne nahubniki nosyć. Jeli so krućiše naprawy njewuskutkuja, liči­ wón w druhej połojcy winowca z dalšimi 200 000 do 250 000 schorjenymi. Při tym je reprodukciska kwota wot 1,5 na 1,4 snadnje spadnyła.

Zo spyta čłowjek swoje pjenjezy najefektiwnišo zasadźeć, zo by prawje wjele wuno­ška z nich měł, je normalne. To tež na komunalnym polu hinak njeje, wšako dyrbja sej tež města a gmejny dwójce přemys­lić, na kotre wašnje swoje fenki zasa­dźeja. Rjany přikład za to maš nětko w Chrósćicach. Tam dźě je gmejna w na­lě­ću 250 000 eurow ze sakskeho wubě­dźo­wanja Simul+ dóstała. Z tejle sumu žno móžeš něšto započeć. Hišće wjace wuskutkuješ, hdyž wužiwaš ju jako swójski podźěl při najwšelakorišich projektach, za kotrež so wo spěchowanske srědki prócuješ. Tak přida gmejna nětko 28 000 eurow za nowu krjepjensku připrawu na Chróšćanskim sportnišću. Tamny dźěl cyłkowneje sumy 68 000 eurow dóstanu na přikład ze sportoweho spěchowanja. Na te wašnje su swójski podźěl takrjec wjace hač po­dwojili. Hdyž tež ze zbywacymi dobyćerskimi pjenjezami takle mudrje wobchadźeja, budu na dobro gmejny tójšto zeskutkownić móc. Marian Wjeńka

Žurnalist, awtor a čestny prezident eksilo­weho P.E.N.-kluba němskorěčnych krajow­, Hans Lindemann, je 9. oktobra w starobje 92 lět w Kölnje zemrěł. Hans Lindemann bě wuběrny znajer wuchodneje Europy a wobhnadźeny organizator z daloko sahacymi stykami. Při tym bě jemu stajnje wažne, zo wostanje w pozadku. Hišće derje w dopomnjeću wo­stali su wjacore wot njeho po powalenju murje přihotowane wjele wobkedźbowane mjezynarodne kongresy w Němskej – w Drježdźanach, w klóštrje Marijny doł we Wostrowcu – w Belgiskej a Čěskej.

Wosebje wažne běchu Hansej Lindemannej stajnje styki k Serbam. Tak móže­še zemrěty w běhu časa tež rjad serbskich spisowaćelow za sobudźěło w eksil-PEN-klubje zdobyć, mjez nimi Róžu Domašcynu, Benedikta Dyrlicha a Tima Meškanka.

Mónika Kralowa z Boranec piše:

Přede mnu leži pjatkowne wudaće (16. oktobra) Serbskich Nowin. Hnydom na prěnjej stronje čitam, zo je direktor Instituta za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće prof. Edward Wornar nowych studentow na kubłanišću witał. Gratuluju, zo su so znowa młodźi ludźo za wučerstwo a wosebje za serbšćinu rozsu­dźili. Ale, čim bliže a ćim husći­šo na foto hladam, ćim bóle so dźiwam!­ Knjez profe­sor sedźi w ano­raku (?) na blidźe a studentow wita abo jim přednošuje? Njech je kaž je! Ja so dźiwam, kelko le­žernosće móžu interpretować. Tući přichodni pedagogojo budu jónu před dźěćimi a młodostnymi stać a jich kubłać, nic jenož wědu po­srěd­kować, ale tež wonkownje a moralisce budu jim dyrbjeć z přikładom być. Snano ja wopak myslu. Dam so rady powu­čić. Mje tajke foto zmota a sym přesłapjena. Dyrbju a chcu na tutym městnje prajić: „Serbski lud je jednory lud, ale nic primitiwny!“

Mjez železniskim zastanišćom Wojerecy-Nowe město a Ćiskom twarja tuchwilu pućik za pěškow a kolesowarjow. Čaru su ludźo stajnje hižo jako inoficialny zwisk mjez zastanišćom a wjesku wužiwali. Puć skónči so při Budyskej dróze blisko bywšeho že­lezni­skeho přechoda, kiž je so mjeztym zhubił, tak zo jón tež pěškojo a kolesowarjo hižo wužiwać njemóža. Foto: Gernot Menzel

Chrósćicy (SN/MWj). Jedyn z dźělnych projektow cyłkowneho koncepta Chróšćanskeje gmejny za wubědźowanje ­Simul+ póčnu nětko na Chróšćanskim sportnišću zwoprawdźeć. Na hłownym hrajnišću koparjow chcedźa połnoawtomatisku připrawu za krjepjenje trawnika instalować. Za to přewostaji gmejna 28 000 eurow z dobyćerskich pjenjez wubě­dźowanja, čemuž su gmejnscy ra­dźi­ćeljo na swojim zašłym posedźenju při­hłosowali. W tym zwisku chcedźa tež přihladowarske barjery ponowić a dwě hrajerskej ławce nastajić.

22.10. – 28.10.2020

Budyski filmowy palast:

Yakari – Der Kinofilm: nj 14:30 Green­­land: wšědnje 14:30 a 17:15 | štw, pj a so 19:30 Hausen: štw 20:00 Mein Liebhaber, der Esel und ich: wšědnje 17:15 | štw 19:45 | pj a so 20:00 The Mortuary – Jeder Tod hat eine­ Geschichte: wšědnje 17:00 | štw, pj a so 19:30 The Beach House: štw, pj a so 20:00 Drachenreiter: wšědnje 15:00 a 17:30 | wu a srj 9:45 Jim Knopf und die wilde 13: wšědnje 14:30 a 17:30 | wu a srj 10:15 Max und die Wilde 7: wšědnje 15:15 Die Boonies – Eine ­bärenstarke Zeitreise: wšědnje 14:45 | wu a srj 9:45, 10:00 a 10:15 Ooops! 2 – Land in Sicht: wšědnje 15:00 a 17:15 | srj 10:30 Der Geheime Garten: wšědnje 15:15 (nimo nj) a 17:30 | nj 14:45 | štw, pj a so 20:00 Mrs. Taylor’s Singing Club: wšědnje 17:30 Es ist zu deinem Besten: wšědnje 15:00 (nimo nj) | štw, pj a so 20:00 Gott, du kanst ein Arsch sein!: štw, pj a so 20:15 Peninsula: pj a so 19:45 Lassie – Eine abenteuerliche Reise: srj 10:15 Onward: Keine halben Sachen: wu 10:15

Wojerowski CineMotion:

Haslow. Swoju najnowšu inscenaciju „Horce plincy“ pokaza Němsko-Serbske ludowe dźiwadło přichodny kónc tydźenja hnydom dwójce w Haslowje. Sobotu, 24. oktobra, móža sej zajimcy komediju wot 19.30 hodź. wobhladać. Njedźelu, 25. oktobra, poskićuja Bizoldecy wot 15.30 hodź. słódne plincy a kofej. Wot 17 hodź. sydaja „Horce plincy“ potom na jewišću. Wšitcy su wutrobnje witani.

Kompjuter za čas NDR

Wojerecy. Z kompjuterowej techniku za čas NDR zaběra so nowa wosebita wustajeńca, kotraž je nětko we Wojerowskim kompjuterowym muzeju ZCOM na Bonhoefferowej widźeć. Přehladka wobswětla wuwiće kompjutera w NDR wot spočatkow w 1950tych lětach přez wuwiće megabitoweho chipa w 1980tych lětach hač do kónca NDR. Mjez druhim wěnuja so tež róli statneje bjezstrašnosće a wliwej socialistiskeho statoweho zjednoćenstwa. Přehladka je hač do kónca nowembra widźeć a wot wutory hač do njedźele stajnje wot 10 do 17 hodź. přistupna.