Z wudaća: pjatk, 10 septembera 2021

pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Krótkopowěsće (10.09.21)

Europeadu nětk za klětu planuja

Triest. Dwójce pandemije dla přestorčene koparske mišterstwa europskich narodnych mjeńšin europeadu planuja hosćićeljo, Korutanscy Słowjency, nětko wot 25. junija do 3. julija 2022. Wo tym informowachu na wčera zahajenym ­kongresu FUEN w Triesće. Na spočatku wobsahowych debatow roz­jimachu wobdźělnicy přichod kulturneje a rěčneje mnohotnosće w Europje.

Pjeć schorjenych w klinice lěkuja

Budyšin. W Budyskim wokrjesu informowachu wčera wo štyrjoch natyknjenjach z koronawirusom w běhu 24 hodźin, wot 101 schorjeneje wosoby lěkuja dwě w chorowni. Incidenca wučinja po Roberta Kochowym instituće dźensa tu 18,8, w Zhorjelskim wokrjesu 27,1. Tam rozprawjachu wčera wo 14 dalšich infekcijach, tři wosoby su w klinice.

Humboldt-pinguiny wumrěli

wozjewjene w: Krótkopowěsće
Dźensa je tak daloko: W Chróšćanskej „Jednoće“ je premjera serbskeje pop-opery „Carpe noctem – Njeskónčna nóc“, w kotrejž hraje nimo ­Jakuba Bobki Luiza Kralec (naprawo) hłownu rólu a spěwa mjez druhim Thea Čórlichec (srjedźa). Na předstajenjomaj jutře w 19.30 hodź. a njedźelu w 15.30 hodź. poskići Ludowe nakładnistwo Domowina ­knižne blido z aktualnymi nowostkami. ­Na wšitkich předstajenjach poskića simultany přełožk do němčiny. Foto: SN/Hanka Šěnec

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Za wjace sprawnosće

Marko Wjeńka

Kak dołho chcedźa zamołwići w našim kraju poprawom hišće twjerdźić, zo njewobsteji winowatosć šćěpjenja pře koronawirus? Hdźežkuli hladaš, so pokazuje, zo dźe wuwiće cyle jasnje do směra t. mj. „3G“- abo „2G“-prawidła, zo ma kónc z darmotnymi testami być, abo nješćěpjenym w karantenje žana mzda njepři­steji, kaž su wčera w Sewjerorynsko-Westfalskej namjetowali a wo čimž je tež rěč w druhich zwjazkowych krajach. Prjedy abo pozdźišo su nješćěpjeni nuzowani so šćěpić dać. Sym za to, ludźom sprawnosć rjec. Město toho so politikarjo dale wija a wurěčuja. Na jednym boku twjerdźa, zo je to dobrowólny rozsud kóždeho jednotliwca, na tamnym boku wótře wo tym rozmysluja, hdźe maja přichodnje jenož hišće šćěpjeni, wustrowjeni abo testowani přistup měć. A najpozdźišo, hdyž dyrbja ludźo za kóždy test 20 eurow a hišće ­wjace płaćić, je za wulki dźěl ludnosće tež tale móžnosć z blida. Njerěču ani wo tym, zo budu potom wosebje ći ze snadnymi dochodami potrjecheni. To płaći na přikład za tych, kotřiž su wšědnje na ćah abo bus jězby na dźěło dla pokazani.

wozjewjene w: Rozmołwa
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Pokazać, što wšitko je móžno

SerbPop: Z dźěłarničkomaj a koncertom młodu serbsku hudźbu šěrić

Choćebuz (SN/bn). SerbPop 2.0 je titul zarjadowanja, kotrež chce „cyły spektrum noweje serbskeje hudźby na jewišćo přinjesć. Hač smyčkowy kwartet abo electro, hač folkrock abo jazz – młodźi akterojo zanurjeja so do swěta serbskeje hudźby, wšojedne, hač bydla w Berlinje, Lipsku abo Łužicy.“ Takle zjima to rozhłosowy sćelak RBB jako hłowny zarjadowar „live-koncerta a rejowanskeje partyje“ na swojej internetnej stronje. Ćežišćo programa twori hudźba, kiž je w nadawku sćelaka nastała resp. kotraž bu wot njeho produkowana. Mjez druhim prezentuja so 26. oktobra wokalna skupina PopKon, z čłonow bywšeje band Die Folksamen zestajana formacija Folk studio projekt, pop-spěwarka Juliane Baruck, hiphop a wizuelnu performance zwjazowacy ­Jakub Grul a projekt Serbska reja na je­wišću Choćebuskeho kluba Gladhouse. Zastup budźe darmotny.

wozjewjene w: Kultura
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Wupředaty hudźbny wjeršk

Hornjołužiski festiwal komorneje hudźby je hižo do prěnjeho zynka wupředaty, 750 zastupnych lisćikow je rozebranych. Wot dźensnišeho hač do přichodneho pjatka hudźi dohromady 45 mjezynarodnych instrumentalistow w sydom łužiskich hrajnišćach.

Bart (SN/bn). „Hudźba je najrjeńša forma připowědanja. Wjeselu so tuž, zo zahajimy 2. hornjołužiski festiwal komorneje hudźby tu w Bartskej cyrkwi, hdźež smy před lětomaj mysličku za njón zrodźili. Zaměr zarjadowanja je, hudźbnikow, předewšěm ze Sakskeje, ale tež z tamnych zwjazkowych krajow a cyłeho swěta hromadu wjesć, zo bychu woni ze swojim skutkom hosćom zdaloka a zbliska rjanosć hudźby a regiona wuwědomili.“ To zwurazni intendant festiwala dr. Hagen W. Lippe-Weißenfeld wčera we wobłuku nowinarskeje rozmołwy w Bartskej ewangelskej swjatnicy.

wozjewjene w: Kultura

Zhorjelc (AK/SN). Łužiski cyrkwinski dźeń w Zhorjelcu klětu wot 24. do 26. junija steji pod hłownym hesłom „vonWEGEN“. Wone ma signal zazběha a zetkawanja być. „Přewinjemy mjezy. Chcemy swjedźeń wěry swjećić“, podšmórny generalna superintendentka Ewangelskeje cyrkwje Berlin-Braniborska-šleska Hornja Łužica za Zhorjelsku biskopsku wosadu Theresa Rinecker wčera na wotewrjenju běrowa za klětuši cyrkwinski dźeń. W Europskim domje na Zhorjelskim Delnim torhošću su jón zarjadowali.

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Nord Stream 2 dotwarjeny

Moskwa (dpa/SN). Wjele diskutowany płunowód Nord Stream 2 je po in formacijach ruskeho płunoweho koncerna Gazprom dotwarjeny. Dźens we 8.45 hodź. Moskowskeho časa su twar dokónčili, zdźěli šef Gazprom Aleksej Miller statnej powěsćerni Tass. Nětko trjebaja hišće pruwowanski certifikat Němskeje. Kóšty za twar 1 230 kilometrow dołheho, ­dwurołoweho płunowoda wučinjeja wjace hač dźesać miliardow eurow.

Orbán poboku Pólskeje

Budapest (dpa/SN). Prawicarsko-narodny ministerski prezident Madźarskeje Viktor Orbán je so w zwadźe mjez Europskej uniju a Pólskej tamnišeje justicneje reformy dla na bok Waršawy stupił. Najnowše wot komisije EU planowane pjenježne sankcije přećiwo Pólskej „nimaja runjeća“, rěka w stejišću madźarskeho knježerstwa. Wone nětko pruwuje, kak móhło Pólskej sudnisce pomhać. Komisija EU chce kraj chłostać, dokelž njeje dwělomnu komisiju ke chłostanju sudnikow přeco hišće rozpušćił.

Biden: Sćerpnosć so nachila

wozjewjene w: Kraj a swět
Na lětanišću rumunskeje stolicy Bukaresta je wčera pasažěrske lětadło předewzaća Qatar Airways z wjace hač 200 wosobami z Afghanistana přizemiło, mjez nimi 15 němskich staćanow. Bě to prěni króć po přewzaću mocy přez talibanow, zo smědźachu pomocy potrěbni kraj wopušćić. Zwjetša jedna so wo ludźi, kotřiž su wukrajnym wojakam pomhali. Foto: pa/Alexandru Dobre

wozjewjene w: Kraj a swět
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

To a tamne (10.09.21)

Lěta 1962 za dwanaće centow kupjeny comicowy zešiwk „Spiderman“ su w USA za 3,6 milionow dolarow (něhdźe tři miliony eurow) přesadźowali. Je to najdróši comicowy zešiwk, kotryž su hdy přesadźowali, zdźěli awkciski dom Heritage Auctions w texaskim Dallasu.

Swojich wobsedźerjow z awta wuzamknył je pos w Bayerskej. Porik bě z by­dlenskim mobilom po puću a bě njedaloko sławneho hrodu Neuschwanstein pozastał. Muž a žona wulězeštaj, zo by­štaj fotografowałoj. Při tym staj motor dale běžeć dałoj. Pos skakaše nerwozny po sydle sobujěduceho a hladaše za nimaj z woknom. Při tym dótkny so knefla, kotryž awto wotnutřka zamkny. Mužej so na zbožo poradźi, z gratom nabóčne wokno wočinić a do woza zalězć.

wozjewjene w: To a tamne
pjatk, 10 septembera 2021 14:00

Žanu mzdu w karantenje

Düsseldorf (dpa/SN). Sewjerorynsko-westfalski minister za strowotnistwo Karl-Josef Laumann (CDU) je so přećiwo tomu wuprajił, nješćěpjenym, kotřiž dyrbja do karanteny, mzdu dale płaćić. „Dyrbimy so prašeć, hač chcemy nješćěpjenym w karantenje dale mzdu dawać, haj abo ně?“ Laumann rjekny wčera w Düsseldorfskim krajnym sejmje, zo chcył tele prašenje přichodne dny pruwować a rozsudźić. „Sym za to, zo jim mzdu dlěje njepłaćimy“, wón rjekny. Štóž njeda so šćěpić, byrnjež to po wšěch dopóznaćach jenička móžnosć była pandemiju přewinyć, tón dyrbjał z konsekwencami žiwy być, kotrež z toho nastanu.

W padźe wukazaneje karanteny maja přistajeni po zakonju prawo na zarunanje. W zakonju pak tež steji, zo tele prawo hižo njewobsteji, hdyž hodźi so karantenje ze šćěpjenjom zadźěwać, Laumann rozłoži. Karantena njemóže po jeho měnjenju žadyn dołho trajacy cyłostatny nadawk wjace być. Po informacijach strowotniskeho ministerstwa su jeničce w Sewjerorynsko-Westfalskej dotal 120 milionow eurow za dalepłaćenje mzdy ludźom w karantenje wudali.

wozjewjene w: Kraj a swět

Serbska debata

nowostki LND