Z wudaća: srjeda, 03 awgusta 2022

Klumpanje wobmjezowane

Budyšin. Aktualneje suchoty dla je klumpanje wody z priwatnych studnjow ke krjepjenju trawnika w Budyskim wo­krjesu jenož hišće w času mjez 19 a 10 hodź. za jednu hodźinu dowolene. To je Budyski krajnoradny zarjad wčera wukazał. Štóž so po wukazu nima a swój trawnik dlěje krjepi, dyrbi z pokutu ličić, rěka ze zarjada.

Móža firmy zeznać

Choćebuz. Hač do 19. awgusta poskića rjemjeslniska komora Choćebuz wosebitu akciju za młodostnych. Šulerjo a šulerki wot 15 lět maja pjeć dnjow dołho móžnosć, kóždy dźeń druhi zawod a tak wšelake powołanja zeznać. Na akciji wob­dźěli so nimale 80 firmow z regiona. Zajimcy móža so pod přizjewić.

Wudrjeńca hišće hłubša

Hranice. Wudrjeńca w morawskich Hranicach, najhłubša z wodu pjelnjena hłubina swěta, je hišće hłubša hač dotal zwěsćenych 404 metrow. Nurjacy so roboter čěskich slědźerjow prózdnjeńcow je hłubokosć 450 metrow docpěł. Hišće hłubšo pak wón z techniskich přičin njepřińdźe. Geologojo njedźiwajcy toho tukaja, zo móhła wudrjeńca samo jedyn kilometer hłuboka być.

Red Bull podlěši z Honda

Wodnjo drěmaja tři hižo dosć sylne baćonjace młodźata wysoko horjeka w hnězdźe – tule w Rachlowje. Přileći pak mać z picu, je přirodny měr wohroženy. Při picowanju młodźatow je poprawom dźiw, zo so žadyn z ptačkow njezrani. Foto: Gernot Menzel

Lětni serial SN

3. dźěl

Załožba za serbski lud je loni idejowe wubědźowanje „Rěč wjaza. Rěc zwězujo. Sorbisch verbindet.“ přewjedła. 27 projektow su z pjenježnym dobyćom w pjeć kategorijach 500 do 10 000 eurow mytowali. W našej lětnjej seriji předstajamy wubrane dobyćerske projekty, dźensa „Wuknjenskej widejej wo Zejlerju a Ćišinskim“:

Serbska Murja, to je młodźinska organizacija, kotraž wěnuje so hajenju serbskeje kultury a so předewšěm tež na digitalnym polu angažuje. Tak běchu serbscy młodostni hižo mjez druhim w lěće 2018 znatu aplikaciju „Quizserb“ za šmóratko wuwili. W najnowšim projekće rozestaja so 2016 na swětowym zetkanju młodźiny w Krakowje załožena młodźinska organizacija z produkciju serbskich wuknjenskich widejow. Za tónle ideju dóstachu na lońšim wubědźowanju Załožby za serbski lud „Rěč wjaza“ spěchowanje 1 000 eurow.

Budyšin (SN/MiR). Lěćne prózdniny měrja so na połčas. Mjeztym nimale tři njedźele so šulerjo a znajmjeńša dwě wučerjo wočerstwjeja. Přiwšěm su předewšěm šulscy nawodźa při tym hižo w myslach nowe šulske lěto přihotować. Nawoda Budyskeho Serbskeho gymnazija René Wjacławk je w prěnim tydźenju prózdninow započał šulske lěto 2022/2023 přihotować. „Dotal wěm, zo chce 74 šulerjow započeć pola nas wuknyć. To rěka, zo wutworimy tři 5. lětniki“, tak wón powěda, „su to ličby, kotrež su nam z měrca znate. Tuž je móžno, zo so dalši šulerjo přidruža.“ Za poměry Serbskeho gymnazija je dotalna ličba přizjewjenych šulerjow dosć wulka. Wjetšina, mjenujcy 44 šulerjow a šulerkow je wopytało hač do 4. lětnika jednu serbsku zakładnu šulu a nowačcy tworja na te wašnje maćernorěčne žro nowych pjatych lětnikow.

Wojerecy (KD/SN). Čerstwa z barbami serbskeje chorhoje – módra, čerwjena a běła – saněrowana fasada, wustojni rjemjeslnicy a tójšto twarskich materialijow wopisuja tuchwilu situaciju w bywšej Wojerowskej wyšej šuli „Na kromje města“ najlěpje. Město Wojerecy jako twarski knjez da kubłanišćo hižo wot februara 2021 wot firmow z regiona na nowu zakładnu šulu „Handrij Zejler“ přetwarić, zdźěli na naprašowanje nowinska rěčnica města Corinna Stumpf. W oktobru 2022 móža potom po wšěm zdaću šulerki a šulerjo, wučerki a wučerjo kaž tež hort stary dom „Při worjole“ wopušćić a do noweho domicila z modernišimi wuměnjenjemi za kubłanje zaćahnyć.

Po złoženju matury na Serbskim gymnaziju w Budyšinje poda so Darius Budar z Miłoćic na studij Geomatiki (kumštny wuraz za krajměrjerstwo a geo-informatiku) w Drježdźanach. W swojim wólnym času wěnuje so młody Serb wosebje fotografowanju. „Sym so hižo zahe z jednorej kameru wuspytował a tak je zajim za fotografowanje stajnje rostł. Jako sym sej potom prěnju špihelorefleksnu kameru přiswojił, rozestajach so intensiwnišo z tym, kotre wěcy měli so při fotografowanju wobkedźbować.“ Wšitke techniske a wuměłske zakłady bě sej 20lětny w běhu lět načitał abo z pomocu widejow nawuknył. Pozdźišo wopyta wón tež wšelake dźěłarnički. „Na fotografowanju wabi mje, zo nawuknješ z kameru wobchadźeć a z tym pozdźišo tež wobraz wobwliwować. Wjele wažniše pak je mi při fotografowanju móžnosć, swójski wid na situaciju abo wokomik zwobraznić. Nimo toho so kreatiwita njewobmjezuje, tak zo móžeš so sam zwoprawdźić a wokomik swobodnje interpretować. Foto ma móc zapopadnyć, štož so napisać njehodźi a to w cyle wěstym wokomiku.

Istanbul (dpa/SN). Prěnja z ukrainskim žitom nakładowana łódź po spočatku ruskeho nadpada je na inspekciju do Turkowskeje dojěła. Wjezwowa łódź „Razoni“ ze 26 000 tonami kukuricy je z Ukrainy přijěwši do Istanbula dojěła a na připokazanym městnje zastała. Zastupnicy Ukrainy, Ruskeje, Turkowskeje a UNO chcychu łódź w běhu dnja přepytować a tak zaručić, zo njetransportuje „Razoni“ žane brónje. Po skónčenju inspekcije ma łódź přez Bosporus do Libanona jěć.

Wumjetuje Němskej blokadu

Kijew (dpa/SN). Wójny dla krótko před statnej plajtu stejaca Ukraina je Němskej wumjetowała, zo wupłaćenje financnych srědkow EU blokuje. „Wočakujemy wosom miliardow eurow. Bohužel wjacore kraje EU, mjez nimi Němska, pruwowanje tutoho prašenja znjemóžnja“, rjekny rěčnik prezidentskeho běrowa Ihor Šowka medijam. Prezident Wolodymyr Zelenskyj wjedźe tohodla „aktiwne rozmołwy“. Němska na to pokazuje, zo je Ukrainje hižo miliardu eurow wupłaćiła.

Wočakuja pomocnikow

W francoskej stolicy Parisu su wčera za prawa homoseksualnych demonstrowali. Nastork běchu wuprajenja za lokalne zarjadnistwa zamołwiteje ministerki Caroline Cayeux, kiž bě mandźelstwa homoseksualnych „njepřirodny design“ mjenowała. Po tym bě so njelepje zakitowała, prajo, zo ma tež přećelow „mjez tutymi ludźimi“. Foto: dpa/Laurent Paillier

Mylnje po schodźe wosoboweho tunla dele jěł je 86lětny šofer wosoboweho awta w jednym z Mnichowskich dwórnišćow. Poprawom chcyše muž do parkowanskeho domu. Na zbožo njebě za čas njezboža nichtó na schodźe. Wohnjowi wobornicy awto muža wućahnychu. Starc chcyše na to dale jěć, štož jemu policija zakaza, dokelž njeběchu škody na awće spočatnje znate. Nětko dyrbi muž na test, hač je hišće kmany awto wodźić.

Na hłowje zrosćeneju siameziskeju dwójnikow su w jednej z brazilskich chorownjow wuspěšnje dźělili. Po nimale štyrjoch lětach a dźewjeć operacijach je so lěkarjam naročna kročel skónčnje poradźiła. „Smy jara spokojom z wuslědkom, dokelž njeje nichtó wjace do wuspěcha operacije wěrił“, rjekny rěčnik mozoweho centruma w Rio de Janeiru. „Smy stajnje do toho wěrili, zo mamy hišće šansu

Tokio (dpa/SN). Chinske wojerske manewry za čas wopyta předsydki Domu reprezentantow USA Nancy Pelosi w Taiwanje zbudźeja w Japanskej strach před dalšej eskalaciju. Kónčina blisko Taiwana, w kotrejž China wot štwórtka manewer planuje, kryje so z Japanskim ekskluziwnym hospodarskim pasmom, rjekny rěčnik Japanskeho knježerstwa Hirokazu Matsuno srjedu powěsćerni Kyodo. Japanska je wažny zwjazkar USA.

Samsny dźeń zetka so Pelosi w Taipehu z taiwanskej prezidentku Tsai Ing-wen. Je to najwyši wopyt z USA minjeneho štwórć lětstotka. China je přećiwo wopytej Pelosi raznje protestowała a jako reakciju daloko sahace manewry w šěsć mórskich kónčinach wokoło Taiwana zahajiła. Peking wobhladuje Taiwan jako wotpadnjeny dźěl ludoweje republiki a oficialne kontakty druhich krajow k Taipehej zasadnje wotpokazuje.