Z wudaća: srjeda, 21 septembera 2022

Z nowym předsydu

Hamor. Budyski krajny rada Udo Wićaz (CDU) je nowy předsyda Zaměroweho zwjazka Łužiska jězorina Sakskeje. Čłonojo zaměroweje zhromadźizny su jeho na posedźenju wčera w Hamorje jednohłósnje za naslědnika Michaela Hariga wolili. „Mój zaměr je, našu domiznu žiwjenja hódnu wutworić a wuwić“, Wićaz po wólbach wujasni.

Lisćinu kandidatow wozjewili

Frankfurt n. M. Bursowe towarstwo němskeho knihikupstwa je tak mjenowanu shortlist, potajkim finalnu lisćinu kandidatow za lětuše Němske knižne myto wozjewiło. Wuhlady na wuznamjenjenje maja Fatma Aydemir, Kim de l’Horizon, Kristine Bilkau, Daniela Dröscher, Jan Faktor a Eckhart Nicke. Dobyćerce resp. dobyćerjej spožča myto na Frankfurtskich knižnych wikach.

Morjene wowcy pokazali

Pozicisku papjeru za łužiski wodowy management podpisali

Hamor (AK/SN). Wodowy etat we Łužicy dyrbi so dołhodobnje a naslědnje stabilizować. „Nimo hórniskich předewzaćow ma tež Zwjazk winowatosć a zamołwitosć. Kraje njemóža nadawk same zmištrować“, podšmórny sakski wobswětowy minister Wolfram Günther zawčerawšim w Hamorje. Z braniborskim hamtskim kolegu Axelom Vogelom (wobaj Zeleni) a Berlinskej statnej sekretarku za wobswět a škit klimy dr. Silke Karcher je wón zhromadnu pozicisku papjeru podpisał. Zaměr je přichodnjy kraje přesahowacy wodowy management za Łužicu. Dźěłowe zjednoćenstwo kónčin rěkow Sprjewja, Čorny Halštrow, Łužiska Nysa ma zarjad dóstać. Nastać ma nimo toho kraje přesahowaca centrala za wodowe wobhospodarjenje. „Elementarnje je model dnowneje wody trěbny. Chcemy jón we wobłuku dźěłoweje skupiny Zwjazka a krajow zdźěłać. Chcemy jón zhroma­dnje financować. Trěbny je zdobom model powjeršneje wody. Dopóznaća wobeju modelow maja so hromadu wjesć,“ wuswětli minister Axel Vogel. „Potrjeba kaž tež poskitk měłoj so přiměrić.“

Załožba za wuměłstwo a kulturu w Hornjej Łužicy wuhotuje tradicionalne přesadźowanje twórbow tudyšich a z regionom zwjazanych tworjacych wuměłcow lětsa w Muzeju Budyšin. Wjace hač sto mólbow, plastikow, kolažow, skulpturow, rysowankow, ćišćow, asemblažow a keramikow čaka na nowych wobsedźerjow.

Zhorjelc/Budyšin (SN/bn). Hišće hač do zajutřišeho maja zajimcy składnosć, sej twórby we wobłuku wosebiteje wustajeńcy na městnje wobhladać. Na dnju přesadźowanja, mjenujcy sobotu, 24. septembra, poskićuja do awkcije přidatnje wodźenje po přehladce, za kotrež je přizjewjenje hač do jutřišeho pod móžne. Na samsnej internetnej stronje je katalog wozjewjeny, tak zo hodźa so wuměłske wudźěłki takrjec tež digitalnje wobdźiwać a pruwować. Tam podawaja nimo toho tež opcije, so pak pisomnje, pak telefonisce, pak online na přesadźowanju wobdźělić. Prezencne zarjadowanje započnje so w 14 hodź.

Radworska zakładna a wyša šula, tamniša gmejna kaž tež pjekarjej chcedźa starodawny nałožk swjateje Borbory wožiwić a planuja spočatk decembra wosebite zarjadowanje.

Radwor (SN/BŠe). Poprawom wotměwaja so w Radworskej wjacezaměrowej hali Slavia kóždej dwě lěće hodowne wiki, kotrež tamniša wyša šula we wobłuku projektoweho tydźenja organizuje. Tam předawachu dotal předewšěm wudźěłki, zhotowjene wot šulerjow we wobłuku tydźenja. Tohorunja wužiwachu někotři rjemjeslnicy składnosć a tam swoje wudźěłki poskićachu. Koronapandemije dla pak njemóžachu minjene lěta zarjadowanje na dotalne wašnje přewjesć.

Bochum (SN/CoR). Wot dźensnišeho hač do soboty wotměje so w Bochumje 14. němski dźeń slawistiki, na kotrymž so wja­cori wědomostnicy Serbskeho instituta wobdźěla. Dohromady je wjace hač 260 přednoškow na třoch dnjach planowane. Fokusowa tema konferency, kotruž předewšěm na podijowych diskusijach ­wobjednaja, je „Gender – diwersita – prestiž“.

Na podijowej diskusiji wo temje, w kotrej měrje rěčny prestiž, pochad a iden­tita situaciju słowjanskich rěčow na šulach wobwliwuja, wobdźěli so dr. Jana Šołćina jako diskutantka. Dale přednošuje dr. Thomas Menzel wo genderowej linguistice serbšćiny a dr. Leńka Šołćic přirunuje hromadźe z prof. dr. Tanju Anstatt z Bochuma hornjoserbsku wobchadnu rěč z pólšćinu w Němskej. Nimo nich staj dalšej sorabististaj z přinoškami w programje.

Tež wo wuslědkach ruskeje wójny přećiwo Ukrainje chcedźa jutře w Bochumje diskutować, a to pod nawodom čłona wědomostneje přirady Serbskeho instituta prof. dr. Tilmana Bergera z Tübingena.

Budyšin (SN). Na skutkowanje rady Załožby za serbski lud resp. serbskeho zastupjerja w Rozhłosowej radźe RBB pozhladuje Zwjazkowe předsydstwo Domowiny na swojim prěnim posedźenju po prózdninskej přestawce zajutřišim, pjatk, w Choćebuzu. Tak je předwidźane, zo w informaciskim dźělu předsydka Susann Šenkec dźěławosć załožboweje rady w nachilacej so wólbnej dobje 2019-2023 rezimuje a nadawki předstaja, kotrež na nowu radu w lětach 2023-2027 čakaja. Runje tak rozprawi zastupowacy jednaćel Domowiny Marcus Końcaŕ wo dźěle w dohladowanskim gremiju RBB.

Serbskich radźićelow ze Sakskeje je zwjazkowe předsydstwo kónc 2018 woliło. Gremij chce pjatk tež namołwu k zapodaću namjetow a wólbny porjad za wolenje serbskich zastupjerjow ze Sakskeje do přichodneje załožboweje rady wobzamknyć, kaž serbski třěšny zwjazk zdźěli. Nimo toho wobjednaja delegowanje wosoby, kotraž Serbow w Rozhłosowej radźe RBB zastupuje. Naćisk wobzamknjenja předwidźi, zo předsydstwo župy Delnja Łužica prezidijej Domowiny personalny namjet zapoda.

Drježdźany (dpa/SN). Energijowa změna w Sakskej bě jedna z hłownych temow dźensnišeho posedźenja Sakskeho krajneho sejma w Drježdźanach. Zapósłancy debatowachu wo fachowej knježerstwowej deklaraciji ministra za wobswět Wolf­rama Günthera (Zeleni). Jedna z temow aktualneje hodźiny bě połoženje na šulach. Hladajo na pobrachowacych wučerjow a wupadnjene hodźiny rěčeše Lěwica wo prekernej situaciji. Před sejmom demonstrowachu wučerjo a dźěłarnicy.

Města žadaja sej pomoc

Berlin (dpa/SN). Sejm městow Němskeje warnuje energijoweje krizy dla před eksistencu wohrožacymi strachami za měšćanske zawody ze swojimi mnohimi posłužbami. W lisće zwjazkowemu kanclerej Olafej Scholzej (SPD), wicekanclerej Robertej Habeckej (Zeleni) a financnemu ministrej Christianej Lindnerej (FDP) žadaja sej sejm a wjacori wyši měšćanosća wuchowanski fonds za wohrožene měšćanske zawody. Njeńdźe wšak jenož wo zastaranje z energiju, ale tež wotwožowanje wotpadkow abo rjedźenje dróhow.

Nazhonjenja Mexika wužiwać

Wot parneje lokomotiwy ćehnjeny ćah „Molli“ jězdźi po nutřkownym měsće mecklenburgsko-předpomorskeho Bad Doberana. Wokrjesny sejmik w Rostocku chcyše dźensa wo podlěšenju železniskeje čary małoželeznicy wuradźować. Wutwar čary hač ­do Rerika na zapadźe a Warnemünde we wuchodźe móhł ličbu pasažěrow podwojić, fachowcy měnja. Foto: dpa/Jens Büttner

K pruwowanskemu časej na lěto a pjeć měsacow je sudnistwo w badensko-württembergskim Donaueschingenje twarskeho předewzaćela zasudźiło, dokelž bě wón před lětom z bagrom fasadu noweho domu wobškodźił. Sudnistwo 48lětnemu přiliči, zo je swoju winu při­znał a so pola wobydlerjow domu zamołwił. Muž bě z wotpohladom wjacore balkony wottorhnył a při tym fasadu wobškodźił. Přičina bě zwada z twarskim knjezom nje­zapłaćenych zličbowankow dla.

Bjez prawniskich konsekwencow wostanje nócny wulět dweju muži w Braunschweigu – z tramwajku. Wobaj běštaj so do depota wobchadneho předewzaća zadobyłoj, z tramwajku jěłoj, so filmowałoj a ludźi sobu wzałoj. Statne rěčnistwo na to pokaza, zo njebě depot zawrjeny ani tramwajka zamknjena. Tež jězba njeje chłostajomna, wšako bě w nocy lědma wobchada.

Berlin (dpa/SN). Popłatk na płun chcedźa po informacijach ministra za hospodarstwo Roberta Habecka (Zeleni) kaž připowědźene wot 1. oktobra zawjesć. Srědki su runja mostej trěbne, zo bychu pjenježnu stabilitu předewzaća Uniper skrućili, rjekny Habeck dźensa w Berlinje. Přesadźenje planowaneho zestatnjenja Uniper traje znajmjeńša tři měsacy. Hač popłatk, hdyž je Uniper statne předewzaće, hišće wustawje wotpowěduje, je woprawnjene prašenje. Wotpowědne financnowustawoprawniske pruwowanja su hižo zahajili, Habeck doda. Dźensa rano su připowěli, zo přewozmje němski stat předewzaće Uniper. Najwjetši importer ruskeho zemskeho płuna je we wuskosćach, dokelž dyrbi drohi zemski płun na swětowych wikach kupować, wšako Ruska hižo płun po płunowodach njedowawa.