Z wudaća: póndźela, 27 nowembera 2023

Tel Aviv (dpa/SN). Israel je lisćinu z mjenami dalšich zastajencow dóstał, kotrychž chcychu dźensa hišće w běhu dnja pušćić. Tole je běrow ministerskeho prezidenta Benjamina Netanjahuwa rano zdźělił. Po informacijach medijow jedna so wo jědnaće zastajencow. Zastupnicy Katara a Egyptowskeje běchu akciju přihotowali. By to štwórta skupina zastajencow była, kotrychž su po zahajenju přiměra mjez Israelom a islamistiskeje Hamas minjeny pjatk pušćili. Dotal je 58 zastajencow po tutym puću na swobodu přišło. Israel je 177 Palestinjanow ze swojich jastwow pušćił. Wšitcy so nadźijachu, zo přiměr dale podlěša. Israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu je k tomu zasadnje zwólniwy. Tež Hamas prócuje so po swójskich informacijach wo podlěšenje přiměra. Islamisća maja hišće něhdźe 180 zastajencow, kotrychž běchu 7. oktobra z Israela zawlekli.

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je tuchwilu na oficialnym wopyće w Israelu a je krajej tam wospjet solidaritu Němskeje potwjerdźił.

Ministrojo Zwjazka a krajow wuradźuja wo financnym planje 2024

Berlin (dpa/SN). Do dźensnišich wuradźowanjow hospodarskich a energijowych ministrow Zwjazka a krajow je ekonom Marcel Fratscher před tym war­nował, přilubjene spěchowanje hospodarstwa zaso cofnyć. „Wočakuju, zo zwjazkowe knježerstwo wšitke přilubjenja bjez wuwzaća spjelni. Hdyž-li tole nječini, nastanje wulka hospodarska škoda“, rjekny prezident Němskeho instituta za hospodarske slědźenje nowinarjam.

Hospodarscy a energijowi ministrojo krajow su dźensa ze zwjazkowym mi­nistrom za hospodarstwo Robertom Habeckom (Zeleni) wo wuskutkach wusuda Zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa w Karlsruhe wuradźowali. W běhu dnja chcyše Habeck zhromadnje z dalšimi ministrami zjawnosć wo wuslědkach informować. Jutře chce so zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) z knježerstwowej deklaraciju k tomu wuprajić.

Što słuša k „prawej“ schadźowance? – Kabarety, chór, snadź rejowanske skupiny. Na kóždy pad pak moderacija. Zašłe lěta bě wona stajnje zaso jedyn z wjerškow zetkanja studentow. Štó ma moderěrować, to je stajnje wulke potajnstwo. Tak tež lětsa. „Ze stolicy Čěskeje lětsa do stolicy Němskeje“, takle připowědźi režiserka wječora, Katka Pöpelec, lětušu moderaciju. Jasne bě tuž wšitkim, zo su studenća towarstwa „Pawoł Nedo“ lětsa na rjedźe. Štož „moderatoraj“ wječora pak potom skićeštaj, to přesłapi někotrehožkuli přihladowarja. Wufilowana moderacija mjenujcy njebě. Skerje začuwaše so kaž připowědź jednotliwych skupin, bjeztoho zo byštaj so Jan Clausen a Syman Šćapan wo to starałoj, je na někajke wašnje ze sobu zwjazać. Mnohim přihladowacym drje bě hišće wuběrna lońša moderacija prezentna. Na njej měrjena, wopokaza so lětuša jako słaby wuslědk njewuzrawjeneho koncepta. Něšto wjace časa přihota by snadź pomhało. Maximilian Gruber

Madlen Domašcyna, referentka za wědomostnu komunikaciju a zjawnostne dźěło w Serbskim instituće (SI) reaguje na wozjewjenje nałožowanje serbskeje rěče nastupajo:

Přilopk Marcela Braumana wot 23. nowembra je dobra składnosć, wšěch zajimcow na Institutny dźeń zajutřišim, srjedu, wot 14 hodź. do Serbskeho domu přeprosyć. Tam zhonja wopytowarjo wjac wo dźěle a projektach Serbskeho instituta a maja, nimo přednoškow, składnosć so z wědomostnicami a wědomostnikami rozmołwjeć. Nimo toho prezentuje Serbski institut w posterach a bjezposrědnje při ličaku praktiske poskitki za wšěch, kotřiž so za serbsku rěč, kulturu a stawizny zajimuja. Tute digitalne pomocne srědki hodźa so tež derje we ­wučbje serbšćiny abo stawiznow zasadźić. Hakle 20. nowembra rozprawjachu Serbske Nowiny pod titulom „Wodźenje po serbskim interneće“ (str. 4) wo přednošku Juliany Kaulfürstoweje, moti­watorki za serbsku rěč (do toho wědomostna sobudźěłaćerka w Serbskim instituće), w kotrymž wona mjez druhim tute digitalne poskitki předstaji.

Na 60 šulerjow 11. lětnika na Serbskim gymnaziju informowachu zašły tydźeń wo temach wokoło studija a wukubłanja. Najprjedy su so šulerjo w dźěłarničkach z temami kaž financowanje, požadanje abo „hač je studij scyła to prawe“ zaběrali. Po tym je jědnaće studentow a wukubłacych wo swojim studiju kaž medicinje, dźi­wadłownistwje abo wučerstwje w małych rozmołwnych kołach informowało. Lětuši dźeń „Studenća pomhaja šulerjam“ stej wospjet Serbske młodźinske towarstwo Pawk zhromadnje ze Serbskim gymnazijom zarjadowałoj. Foto: Jakub Wowčer

Za natwar 640. Wjacławskich wikow w Budyšinje je drje hišće něšto dnjow chwile. Přiwšěm maja wikowarjo a gastronomojo ­ruce połnej dźěła, zo bychu wšitko přihotowali. Wot 1. hač do 22. decembra čakaja na Hłownym torhošću, Bohatej hasy a na ­Žitnych wikach na prawje wjele wopytowarjow. Tež wjacore serbske programowe dypki su přihotowane. Foto: SN/Bojan Benić

Běła Woda (AK/SN). Město Běła Woda a susodna gmejna Wuskidź (Weißkeißel) kaž tež Krušwica (Krauschwitz) maja dale zhromadnu wjesnu škričkowansku stražu za alarměrowanje w nuzowej situaciji abo při katastrofach. K tomu je so měšćanska rada na swojim zašłym posedźenju wuprajiła. Tuž su wotpowědne dorěčenje z Wuskidźu a Krušwicu jednohłósnje wobzamknyli.

Wjesna škričkowanska straža ma centralnu wuchowansku stražu we Wojerecach wolóžić. Nadawk tajkeje straže w Běłej Wodźe je, přirjadowane mocy, kotrež z nawodneje straže dochadźeja, koordinować a rozdźěleć. To potrjechi na přikład škody při sylnym dešću, při wysokej wodźe, wichoru, hdyž milina na wjetšim arealu wupadnje, wjetše wohenje w lěsu abo łukach kaž tež wulku ličba zranjenych po njezbožu w tamnišej kónčinje. Wjesna škričkowanska straža, tak rěka w podłožkach k wothłosowanju, wob­steji zhromadnje z woběmaj gmejnomaj hižo z lěta 2019.

Čas žnjow postaja nazymu. W tymle počasu ludźo na kraju z radosću a dźakownosću žně swjeća. „Hłowne dźěła w ratarstwje su dokonjane a wuslědki su wunoški“, měni Dietmar Koark, wot spočatka lěta 1994 předsyda tradiciskeho towarstwa Halštrowski kraj. Na Horach su lětsa 41. běrnjacy bal swjećili.

Towarstwo je swjedźeń intensiwnje přihotowało. Zarjadowanje je jedyn z wjerškow w běhu lěta. Mnozy hosćo woblěkaja so k tomu serbsku narodnu drastu. Hižo 25 lět serbska dujerska kapała Horjany běrnjacy bal hudźbnje z wulkim wjeselom přewodźa.

Lětuša tema běrnjaceho bala bě přihot a přepodaće wěna (Aussteuer) młodemu njewjesćinskemu porej. Na wěnje dźě­łachu swójby něhdy hižo lěta do kwasa. „Młode holcy dóstachu dźěle wěna k wšelakim składnosćam wot swojich staršich a přiwuznych, jako dar“, Dietmar Koark wuswětla. „Na druhim dnju kwasa so wěno na wulke žnjenske wozy kła­dźeše a do domu wožeše, w kotrymž ­mějachu młodźi bydlić.“ Wjesni wobydlerjo wobdźiwachu meble, křinje, kołwrót a předewšěm poslešća. Tež dro­hotne drasty k tomu słušachu.

Rozdźělne měnjenja k wutwarej zwjazkoweje dróhi B 156

Zdźěr/Čelchow (UM/SN). „Wjesołe poselstwo“ mjenowaše Sakska krajna direkcija w meji 2023 wobzamknjenje planoweho zwěsćenja za wutwar zwjazkoweje dróhi B 156 wot Brězynki hač do Zdźěrje. Předewšěm dojězdźowarjo, ale tež pěškojo, kolesowarjo a ludźo z handicapom bychu wot dróhotwara profitowali, tehdy prezidentka Regine Kraushaar zdźěli.

Wšudźe pak so nad planowanym dróhotwarom njewjesela. Předewšěm ratarske zawody skorža, zo wjetše mnóstwo polow a łukow zhubja. Nimo Zdźěrjanskeje Holanskeje farmy su tež wjacore mjeńše zawody potrjechene. „Bjez priwatneho wobsydstwa so zaměry twarskeje naprawy docpěć njehodźa“, krajna direkcija k tomu zwěsća. Druhe warianty drje su pruwowali, wone pak wopokazachu so jako njekmane. Krajna direkcija přilubi, zo wšitke přijězdy na pola a łuki wobchowaja abo je po twarskich dźěłach zaso připrawja. Žadanju Zdźěrjanskeje Holanskeje farmy, přijězd k jeje kuchni a k składej běrnow za wšón čas twarskich dźěłow zaručić, wotpowěduje krajna direkcija z prowizoriskim přijězdom.

Diesel kradnyli

Jaseńca. We wulkim stilu kradnyli su njeznaći w nocy na sobotu w Jaseńcy. Z nakładneho awta a třoch bagrow wotklumpachu woni dohromady něhdźe 1 300 litrow diesela. Dale pokradnychu wšelki grat. Škoda wučinja 3 300 eurow.