To a tamne (18.12.18)
Z tyzku połnej słódkosćow je přistajena tankownje w Hessenskej wobrónjeneho rubježnika wuhnała. Ze šawlom zakukleny muž bě ju wčera wječor we Viernheimje z pistolu wohrozył a sej wot njeje pjenjezy žadał. 59lětna wza na to tyzku ze słódkosćemi a ćisny ju na rubježnika, na čož so tón zminy. Žonje, kiž bě sama w tankowni, so ničo njesta.
Wulka myš je milinowu syć radnicy w sewjerorynsko-westfalskim Marlu dospołnje zlemiła. Myš bě w pincy twarjenja minjeny kónc tydźenja wjacore kable rozkusała a krótkospjeće zawiniła. Kable počachu so na to samo smudźić, štož wjedźeše k dospołnemu wupadej miliny. Doniž njejsu hawariju sporjedźeli, wostanje radnica z wobydlerskim běrowom a knihownju za wopytowarjow a přistajenych zawrjena, wottam rěkaše.
Putnicy žadanja přednjesli
Berlin (B/SN). Po 1 600 kilometrach puća za lěpšu klimu su putnicy w zwjazkowym hospodarskim ministerstwje w Berlinje lisćinu žadanjow statnemu sekretarej Ulrichej Nussbaumej přepodali. Wón je so z putnikami intensiwnje rozmołwjał a pokaza so wotewrjeny nastupajo temu klimowa sprawnosć, měnjo: „Mje njetrjebaće přeswědčić.“ W septembru bě so klimowy putniski puć, organizowany wot wobeju wulkeju cyrkwjow, w Bonnje zahajił. Wot toho časa bě po wotrězkach 1 500 putnikow po puću. Dale wjedźeše puć přez Pólsku do Katowic, hdźež wotmě so hač do 14. decembra swětowa klimowa konferenca.
Prěni raz žónska na čole
Berlin (B/SN). Zwjazkowa zhromadźizna Pomocneho skutka kolpingow w Kölnje je Ursulu Groden-Kranich za nowu předsydku 1850 załoženeho katolskeho zwjazka wuzwoliła. Zapósłanča CDU je wučena bankownica. Jeje centralne temy w zwjazkowej politice su europska a swójbna kaž tež kulturna a medijowa politika. 53lětna nastupi zastojnstwo po Thomas Dörflingeru, kiž njebě po 14 lětach hižo jako předsyda kandidował. Pomocny skutk kolpingow w Němskej ma 230 000 sobustawow.
Pater Rupert Mayer
Nowe srědki
Podstupim (SN). Krajny sejm Braniborskeje je na poslednim posedźenju lěta minjeny štwórtk w druhim wuradźowanju rozjimał etat 2019/2010. Pjatk hakle pak su zapósłancy dokumentej přihłosowali. Mjez druhim su so wospjet z naležnosćemi ministerstwa za kubłanje, młodźinu a sport kaž tež ministerstwa za wědomosć a slědźenje zaběrali.
Dalši wopor zemrěł
Strasbourg (dpa/SN). Pjeć dnjow po krawnym nadpadźe w Strasbourgu je dalši wopor na sćěhi swojich zranjenjow wudychał. Při tym jedna so wo Polaka, kiž bě jako žurnalist za Europski parlament dźěłał, kaž statne rěčnistwo w Parisu zdźěla. Tak je so ličba smjertnych woporow na pjeć powjetšiła. Atentatnik bě minjenu wutoru wječor spočatnje třoch ludźi zatřělił a wjacorych zranił.
Wotpokazuje nowy referendum
London (dpa/SN). Britiska premierministerka Theresa May nowy referendum wo móžnym wustupje kraja z Europskeje unije wotpokazuje. To by demokratiji „njeporjedźomnu škodu“ načiniło, rjekny wona sćelakej BBC. „Miliony ludźi, kotřiž demokratiji dowěrjeja, bychu dožiwili, zo demokratija přilubjenja njedodźerži.“ Britiscy wolerjo běchu so w juniju 2016 ze snadnej wjetšinu za wustup Wulkeje Britaniskeje z EU wuprajili. Dźeń a wjace ludźi žada sej nowy referendum.
Wothłosuja wo ćěkancach
Nowy slědźenski institut přińdźe do Łužicy
Drježdźany (SN). Sakske ministerstwo za wědomosć podpěruje strukturnu změnu we Łužicy. Tak je předwidźane, tu wědomostne institucije zaměstnić. Za to su w dwójnym etaće 2019/2020, kotryž bu minjeny štwórtk wot zapósłancow krajneho sejma schwaleny, dwaj milionaj eurow zaplanowali. Z pjenjezami chcedźa mjez druhim zasydlenje Instituta za digitalne systemowe slědźenje podpěrać. Institut ma zhromadne němsko-pólske slědźenišćo być a swoje sydło we wuchodnej Sakskej měć.
„Trjebamy wědomostny knowhow direktnje w regionje, zo móhli strukturnu změnu we Łužicy podpěrać a wodźić. Při tym bě nam wažne, zo jednotliwe fachowe směry same za sebje njeslědźa, ale zo činja to interdisciplinarnje a tak systematisce a mjezy přesahujcy kooperuja. Chcemy ze zaměrnym wutwarom slědźenja we wuchodnej Sakskej a we Łužicy regionalne wuwiće polěpšić, hospodarsku móc sylnić a tak atraktiwitu regiona stopnjować,“ rjekny statna ministerka za wědomosć dr. Eva-Maria Stange (SPD).
Połojca šulow bjez spěšneho interneta
Chwalbu a kritiku zbudźili
Wuslědki klimoweho wjerška w Katowicach rozdźělnje hódnoćene
Katowice (dpa/SN). Swětowy klimowy wjeršk w pólskich Katowicach je wobšěrny rjad prawidłow wobzamknył, zo by dalšemu woćoplenju zemje z fatalnymi sćěhami kaž suchotu, njewjedrami a zapławjenjemi zadźěwał. Po tydźenjomaj wobćežnych jednanjow schwaleny dokument 196 statow předwidźi, zo maja wot lěta 2024 wšitke kraje rozprawjeć, kelko škódnych płunow produkuja a što chcedźa přećiwo nim činić. Generalny sekretar UNO António Guterres rěčeše wčera wo „solidnym“ wuslědku, zdobom pak namołwješe so bóle za škit klimy angažować. Dobre 130 stron wopřijacy dokument jako historisce zastopnjowane Pariske klimowe zrěčenje z lěta 2015 praktisce přesadźi. Zaměr je, woćoplenje zemje na mjenje hač dwaj stopnjej wobmjezować, štož by połoženju doindustrijneho časa wotpowědowało. Hižo nětko je so zemja wo jedyn stopjeń woćopliła.
To a tamne (17.12.18)
Ćeknjene cebry před Sakskim krajnym sejmom su dźensa w Drježdźanach zasadźenje policije zawinowali. Zwěrjata běchu prawdźepodobnje z bliskeho hodowneho cirkusa ćeknyli. Tam chcychu pruwować, hač cebry woprawdźe pobrachuja. W samsnym času spytachu je wjacori zastojnicy popadnyć a tomu zadźěwać, zo na dróhu běža.
Tysacy litrow mloka su we Westfalskej na dróze přimjerznyli. Njeznaći běchu sobotu wječor honače wotstajeneho mlokoweho připowěšaka wotwjertnyli. Šofer bě jón wotstajił, zo móhł dalše mloko pola burow we wokolinje wotewzać. Jako so wróći, bě něhdźe 15 000 litrow mloka na dróhu wuběžało a při štyrjoch stopnjach minus hładku podłohu wutworiło. Dwaceći wohnjowych wobornikow je ze selu a wodu jězdnju zaso wurjedźiło. Policija nětko přepytuje.
Nadběh na FUEN
Drježdźany (SN/at). Namjet frakcije AfD w Sakskim krajnym sejmje na njedobro europskich organizacijow bu w diskusiji wo dwójnym etaće 2019/2020 kraja wotpokazany. AfD chcyše, zo Sakska Europski centrum za swobodu nowinarstwa a medijow kaž tež Federalistisku uniju europskich narodnych mjeńšin (FUEN) wot klětušeho hižo sobu njefinancuje. AfD chcyše srědki sobu „za naše dźěći, jich staršich, za našu wěstotu a žiwjenjahódniše tworjenje wjesneho ruma“ wužiwać, štož „žada sej zalutowanja w druhich wobłukach“, kaž to z wotpowědneho namjeta wo změnu wuchadźa.
Třeći splah móžny
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je wobzamknył, třeću splažnu móžnosć zawjesć. Nimo „muski“ a „žónska“ je přichodnje tež opcija „diwerzne“ za interseksualnych ludźi móžna. Z wobzamknjenjom wčera wječor je parlament zdobom lońši rozsud Zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa zwoprawdźił. Tuchwilnu winowatosć, ludźom muski abo žónski splah přirjadować, bě sudnistwo jako ranjenje wosobinskeho prawa a diskriminaciju hódnoćiło.
Wo brexiće wuradźowali
Brüssel (dpa/SN). Wobćežne jednanja wo wustupje Wulkeje Britaniskeje z Europskeje unije stejachu w srjedźišću wčerawšeho wjerškoweho zetkanja w Brüsselu. Při tym je EU britiskej premierministerce Theresy May dalše přilubjenja předpołožiła, zo móhli blokadu w Londonskim parlamenće přewinyć. Wulka Britaniska chce uniju klětu 29. měrca wopušćić. Dotal njejsu hišće wšitke nadrobnosće zrjadowane. Hłowny dypk zwady je žadanje EU za garantiju, zo njenatwarja na irskej kupje žane nowe mjezy.
Björn Höcke imunitu přisadźił
