Japanska sadźa dale na atom
Tokio (dpa/SN). Japanska je wobzamknyła, dźěłowe časy wobstejacych atomowych milinarnjow podlěšić. Parlament je wčera zakoń schwalił, po kotrymž so dźěłowy čas hižo wjace na 60 lět njewobmjezuje. Nětko je faktisce njewobmjezowany čas dźěła tutych milinarnjow móžny. Japanska, na surowiznach chudy kraj, chce runje tak kaž Němska swoju wotwisnosć wot wolija a płuna znižić. Zdobom chce kraj swoje klimowe zaměry docpěć a wustork klimje škodźaceho wuhlikoweho dioksida na nulu znižić. Wobnowjomne energije chce Japanska tohorunja wutwarić, atomowu milinu maja pak tam najebać strach zemjerženjow a atomoweje katastrofy w Fukushimje za trěbnu.
Po hawariji w milinarni Fukushima 2011 je Japanska wšě atomowe milinarnje wotpinyła a razniše wěstotne směrnicy wukazała. Wot wobstejacych 33 atomowych milinarnjow kraja su dotal dźesać zaso k syći přizamknyli. Nětko planuja twar nowych atomowych reaktorow přichodneje generacije, kiž maja dołhodobnje stare reaktory narunać. Tuchwilu bědźa so přeco hišće z radioaktiwnymi powostankami w Fukushimje.
Hesłow dla wosebity zwisk mjez mjeńšinomaj
Ochranow (AH/SN). Dwě žonje, dwě zastupnicy mjeńšin, w zahrodźe, w jeju rukach hesła w štyrjoch rěčach: w hornjo- a delnjoserbšćinje kaž tež w rěčomaj nikaraguaskich Indianow mayangna a miskito. Olga Martinez Epperlein z Musawasa w Nikaraguwje a Lubina Malinkowa z Rakec – 9 000 kilometrow wot so zdalenej – stej so z pomocu małeje knižki z Ochranowa namakałoj.
To a tamne (31.05.23)
Pasažěrow na lětanišćach wažić chcedźa wotnětka w Nowoseelandskej. Tamniše lětarske předewzaće Air New Zeeland chce po tutym puću zhonić, što lětadła do wotlěta woprawdźe waža a kak je waha w mašinje rozdźělena, předewzaće zdźěla. Wuraznje na to pokazuja, zo je waženje dobrowólne a dospołnje anonymne. „Nichtó njewidźi, što wažiće“, Air New Zeeland přilubja.
Priwatny železniski přechod twarił je sej muž w Mecklenburgsko-Předpomorskej a ma nětko dla teho tójšto mjerzanja. Muž bě po swójskich informacijach betonowu platu při kolijach zatwarił, zo by wobstejacy přechod ponowił. Železnica zdźěla, zo njeje twarske dźěła dowoliła a zo njeje na tutym městnje žadyn přechod eksistował. Twarskich dźěłow dla dyrbjachu wobchad nakładnych ćahow na tutej čarje samo přetorhnyć.
Swjatki wujednawaja
Hannover/Berlin (B/SN). Swjatki su křesćanski swjedźeń přichada Swjateho Ducha a mjenuja so tež „narodniny cyrkwje“. Swjaty Duch wujednawa a přisporja zhromadźenstwo z kóždym křesćanom, je to Boža móc a dźěl Swjateje Trojicy: Wótc, Syn a Duch swjaty. Swjatkownu njedźelu swjećimy 50. dźeń po jutrowničce, najzašo 10. meje a najpozdźišo 13. junija. Jenož hody, jutry a swjatki swjeća so dwaj dnjej, štož wažnosć tutych křesćanskich swjedźenjow podšmórnje.
Wulki nawal putnikow
Santiago de Compostela (B/SN). W nalěću putnikuje wosebje wjele ludźi rozdźělnych nabožinow ze wšěch krajow po Jakubowym puću. Nóclěhi tak po puću do Santiaga de Compostela hižo njedosahaja. Loni bě 437 509 putnikow po puću, lětsa wočakuja rekordnu sumu. Tež ličba hosći z aziskich krajow jara přiběra.
Skutkowna pomoc
Scholz Erdoğanej gratulował
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je turkowskemu prezidentej Recepej Tayyipej Erdoğanej telefonisce k znowawuzwolenju gratulował. Při tym je Scholz po informacijach knježerstwoweho rěčnika Steffena Hebestreita wusku zwjazanosć Němskeje a Turkowskeje mjez druhim tež w zwjazkarstwje NATO potwjerdźił. W tym zwisku je Scholz Erdoğana na wopyt do Berlina přeprosył. Erdoğan bě wčerawše rozsudne wólbne koło před swojim wužadarjom dobył.
Sánchez nowowólby wukazał
Madrid (dpa/SN). Ministerski prezident Španiskeje Pedro Sánchez je po ćežkej wólbnej poražce swojeje strony při regionalnych wólbach njewočakowano wólby parlamenta 23. julija připowědźił. Wothłosowanje bě poprawom hakle kónc lěta planowane. „Jako knježerstwowy šef a předsyda socialistiskeje strony přewzam zamołwitosć za wuslědk“, Sánchez rjekny. Socialistiska PSOE Sáncheza bě wčera konserwatiwnej stronje PP podležała.
Blokuja nakładne awta
W gmejnje Zvečan na sewjeru Kosowa je wčera k namócnym ...
Koalicija rěči wo kompromisach
Žadyn zajim so zetkać
Truty na Kijew a Moskwu
Kijew (dpa/SN). Ruska je ukrainsku stolicu Kijew znowa z trutami nadpadnyła. Powostanki wot ukrainskeho wójska wottřělenych trutow su mjez druhim do bydlenskeho domu zrazyli a tam wobydlerja morili. Staršu žonu dyrbjachu do chorownje dowjezć, ukrainska statna powěsćernja Ukrinform zdźěla. W bydlenskim bloku je woheń wudyrił. Fragmenty wottřělenych trutow su we wjacorych dźělach města na zemju zrazyli. Po informacijach měšćanskeho zarjadnistwa su 20 trutow wottřělili. Hišće nihdy po spočatku ruskeho nadpada njejsu Kijew takle masiwnje nadběhowali.
Tež ruska stolica rěči wo nadpadach trutow. „Wjacore twarjenja buchu wot trutow wobškodźene“, zdźěla Moskowski wyši měšćanosta Sergej Sobjanin. Nichtó njebu „chutnje“ zranjeny. Pozadki njejsu hišće znate. Guwerner kónčiny, Andrej Worobjow, zdźěli, zo je powětrowy škit wjacore truty wottřělił. Pječa je so něhdźe 25 tajkich lětacych objektow na rusku stolicu měriło. Najwjetši dźěl z nich su wotwobarali.
Faeser při pólsko-němskej mjezy
Debata wo kontrolach ilegalneho zapućowanja ćěkancow dla
Świecko (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za nutřkowne naležnosće Nancy Faeser (SPD) je so dźensa na wopyće w Pólskej při němskej mjezy wo zhromadnym dźěle policije informowała. W centrumje němsko-pólskeje policije a cłownistwa w Świecku je so wona ze swojim pólskim kolegu w zastojnstwje Mariuszom Kamińskim zetkała. Při tym dźěše tež wo naprawy w boju přećiwo pašowarjam ludźi a wo prašenje krutych pomjeznych kontrolow. Faeser tajke kontrole dotal wotpokazuje. Wona před tym warnuje, dokelž bychu kontrole dojězdźowarjow a hospodarstwo wosebje raznje trjechili. Naprawy tajkeho razu móhli stajnje jenož ultima ratio – potajkim posledni móžny srědk, być.
