„Dźewjeć lět bjezradnosće“
Pólska wopomina lětadłowu katastrofu w Smolensku z lěta 2010
Waršawa. Kaž w minjenych lětach su Polacy tež lětsa 10. apryla z mnohimi zarjadowanjemi lětadłowu katastrofu w ruskim Smolensku wopominali, při kotrejž bě lěta 2010 tehdyši pólski prezident Lech Kaczyński z 95 dalšimi ludźimi žiwjenje přisadźił. We Waršawje wotmě so na Naměsće Piłsudskeho wulka Boža mša z wodźacymi zastupnikami politiki a towaršnosće. Za wołtarjom běchu wobrazy wšitkich woporow připrawjene, kotrychž mjena su kaž kóžde lěto předčitali. W swojej narěči bě Jarosław Kaczyński, předsyda knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć (PiS), tónraz skerje moderatny. Hewak bě wón stajnje zaso zjawnje twjerdźił, zo bě njezbožo we woprawdźitosći atentat.
To a tamne (18.04.19)
Loni bě měšćanski zarjad w Nürnbergu dał wosebity nuznik za psow instalować. Přestrjeń je z pěska a něhdźe dźesać kwadratnych metrow wulka, štož płaćeše 2 000 eurow. Snadneho wužiwanja dla pak budźe hajzl nětko po jeno jednym lěće zaso wottwarjeny. Město toho zasyłaja płoninu z trawu. Kaž zarjad zdźěli, njejsu čujomne polěpšenje zwěsćili. Eksperiment, po cyłej Němskej jenički tajki, je potajkim zwrěšćił.
Wosebitu oazu maja sydom dźiwich wjewjerčkow w Berlinje. Terasa na třěše doma skića najlěpše wuměnjenja. Wo to postarał je so Frank Wilde, kotryž přihotuje jim worješki a snack z wšelakich družinow zeleniny. Na swojej Facebook-stronje wozjewja wón wšědnje nowe dožiwjenja wjewjerčkow. Kóžda z nich wšak ma wosebity charakter. Mjeztym su zwěrjata hižo znate a dosć prominentne.
60. městno – to je skandal
Hajko Kozel wědźeć chcył, kelko je Lěwicy serbski kandidat hódny
Budyšin (SN/at). Tajki wuslědk nichtó wočakował njeje, zo steji serbski politikar Hajko Kozel po zhromadźiznje zastupjerjow sakskeje Lěwicy minjeny kónc tydźenja na poslednim, 60. městnje krajneje lisćiny za wólby Sakskeho krajneho sejma 1. septembra. Druzy, nic jeno serbscy Lěwicarjo, mjenuja to skandal. Kozel sam njeje so – přećiwo poručenjam delegatow z Budyskeho wokrjesneho zwjazka strony – po prěnich njewuspěchach dalšich kandidaturow wzdał, ale je zas a zaso nastupił. „Chcych wědźeć, kelko je serbski kandidat mojej stronje scyła hódny“, měni wón.
Wo serbsku rěč a kubłanje šło
Budyšin (CS/SN). Na zjawnym forumje dźěłoweho kruha SPD „Serbja“ rysowaše zastupowacy předsyda kubłanskeho wuběrka Sebskeho sejma dr. Andreas Kluge wčera w Budyskim „Wjelbiku“ chutne połoženje w serbskim kubłanju. Wón rěčeše wo rozpušćenju wobstejacych „serbskich žiwjenskich swětow“ a skónčnje „folklorizowanju a muzealizowanju serbstwa“. Bjez korektury hrozy rěčna tradicija hižo w běhu jedneje generacije wotemrěć. „Rěč je najwažniše kulturne kubło, wšo druhe je sekundarne“, Kluge rozjasni. Porno ministerce Evje-Mariji Stange (SPD), kotraž bě hósć wječorka, wobstawaše wón na prawje na kulturne sebjezachowanje, kotrež wustawa zaruča.
Dalša racija wuspěšna była
Berlin (dpa/SN). Při swojej akciji we wobłuku „boja přećiwo kriminelnym strukturam“ je Berlinska policija 27 kilogramow njezacłownjeneho tobaka sćazała. Zastojnicy namakachu jón w měšćanskim dźělu Charlottenburg-Wilmersdorf při kontroli dweju Shisha-barow. Berlinska policija je minjeny čas z wjacorymi racijemi přećiwo organizowanej kriminaliće a arabskim clanam postupowała.
Scheuer: Jězdźenki potuńšić
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za wobchad Andreas Scheuer (CSU) chce ze zniženjom dawkow jězdźenki železnicy w dalokowobchadźe potuńšić. Tak chcył železnicu hišće atraktiwnišu sčinić a ludźi pohnuć radšo ćah město lětadła wužiwać, na přikład mjez Mnichowom a Berlinom. Za to chcył wón wjacehódnotny dawk na jězdźenki wot 19 na sydom procentow znižić, kaž připowědźi.
Razniše prawidła wotsunjenja
Kretschmer: Sylne komuny Sakskej wažne
Drježdźany (SN). Zwjazk sakskich městow a gmejnow je spočatk tydźenja hłowne dypki swojeje noweje poziciskeje papjery k skrućenju komunalneho samozarjadnistwa w swobodnym staće předstajił. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) iniciatiwu wuraznje witaše, rěčo wo wažnych nastorkach. „Wobydlerjam bliske komuny a derje fungowace komualne samozarjadnistwo su wažne za dobru zhromadnosć a sylnu Saksku. Chcemy zhromadnje z komunami zmužiće a z dobrymi idejemi na tym dźěłać, zo je Sakska w městach a we wjesnych kónčinach z dobrej domiznu.“
Michael Kretschmer potwjerdźi, zo so rozmyslowanja na papjerje z tym kryja, štož swobodny stat runje k skrućenju mjeńšich gmejnow we wjesnych kónčinach planuje abo štož je hižo zwoprawdźił. W tym zwisku wón na to pokaza, zo su komuny loni prěni króć inwesticisku pawšalu 70 000 eurow přidatnje dóstali. Wo wužiwanju pjenjez móža měšćanske a gmejnske rady samostatnje rozsudźić. Instrument pawšalneho spěchowanja je wažny, zo móhli předewzaća njekomplikowanišo zwoprawdźić.
Za pjeć lět nowy Notre-Dame
Paris (dpa/SN). Francoski prezident Emmanuel Macron chce ćežko wobškodźenu katedralu Notre-Dame w Parisu w běhu pjeć lět zaso natwarić dać. Swětosławny symbol francoskeje stolicy ma potom rjeńši być hač do toho, wuzběhny Macron wčera wječor w telewizijnej narěči. „Budźemy jednać a změjemy wuspěch.“ Hižo póndźelu po wudyrjenju wohenja bě wón přilubił, gotisku cyrkej zaso natwarić. Poprawom chcyše wčera swoje připowědźene reformowe plany we wobłuku „narodneje debaty“ předstajić, kotrež bě po masiwnych protestach „žołtych lacow“ zdźěłał. To pak je najprjedy raz přestorčene, dokelž njeje za to nětko prawy čas, kaž prezident rjekny.
Fachowcy dwěluja, zo je natwar katedrale w běhu pjeć lět zwoprawdźomny. Wuměłstwowy stawiznar Stefan Albrecht z Bamberga na to skedźbnja, zo pochadźa drjewjana třěšna konstrukcija z 13. lětstotka. Twarske plany hižo njeeksistuja. Fachowcy maja jenož hrube rysowanki. Albrecht z tym liči, zo wostanje Notre-Dame wjelelětne twarnišćo.
Sakska ma wjelče postajenje
Krajne knježerstwo naćiskej ratarskeho ministra přihłosowało
Drježdźany (SN). Jako prěni zwjazkowy kraj scyła je Sakska wčera swójske postajenje wobzamknyła, kotrež třělenje wosebje napadnych wjelkow nadrobnje rjaduje. Postajenje, kotremuž je krajne knježerstwo na swojim wčerawšim posedźenju přihłosowało, ma po słowach wobswětoweho a ratarskeho ministra Thomasa Schmidta (CDU) kónc meje płaćiwosće nabyć.
Tak je móžno kruće škitaneho wjelka třěleć, je-li so čłowjekej na mjenje hač 30 metrow bližił a su-li wšitke pospyty k jeho wućěrjenju zwrěšćili. Zaměrnje wućěrić so wjelki maja, su-li w bliskosći wobydlenych twarjenjow abo hdyž so ludźom na mjenje hač sto metrow bliža, bjeztoho zo ćeknu. Zo by so hospodarskim škodam zadźěwało, smědźa wjelka morić, je-li tón dwójce w běhu 14 dnjow škitny płót na pastwje přewinył.
Pozitiwne znamjo
To a tamne (17.04.19)
Na sydle sobujěduceho sedźo je 14lětna awto maćerje, kotraž bě do womory padnyła, z awtodróhi wodźiła. 41lětna mać bě so po informacijach policije njewočakowano zwjezła. Krótko do wotjězdki na A3 njedaloko Würzburga bě holca z něhdźe 100 km/h wodźidło přewzała. Jězba skónči so w přirowje parkowanišća. Wot holcy alarmowani pomocnicy dowjezechu mać do chorownje. Policija chwaleše „wušiknu a zmužitu“ akciju a wupraji 14lětnej „wulke připóznaće“.
Cyłkownje 13 kradnjenych palmow je Drježdźanska policija w pincy bydlenskeho zhromadźenstwa namakała. Rostliny běchu w nocy na njedźelu z terena twarskich wikow pokradnyli. Štož paduši njewědźachu: Jedna z drohich palmow bě ze sćelakom GPS wuhotowana. Twarske wiki běchu tak na dotalne padustwa reagowali. Zastojnicy su signal sćěhowali a wšitke palmy našli. Přećiwo třom podružnikam nětko přepytuja.
