Prózdniny su tež dobry čas za rěč
Rěč wutroby mojeje wowki z nanoweje strony běše platt. We wysokej starobje pak hižo nikoho njeměješe, z kotrymž by platt bjesadować móhła. Ja běch jedyn z poslednich, kotrymž móžeše wona znajmjeńša platt powědać, wšako wšo rozumjach – dźakowano prawidłownym lětnim prózdninam jako dźěćo pola přiwuznych we westfalskej wjesce, hdźež bě moja wowka wotrostła. Jich rěč so mi najprjedy jako měšeńca z nižozemšćiny a jendźelšćiny zdawaše. Woni drje twjerdźachu, zo so prócuja, z tym Hamburgskim hólcom „ryzy němsce“ rěčeć, ale tajki jazyk ze sewjeroněmskeje metropole njeznajach.
Marko Suchy 70 lět
„We wuskim kruhu swójby a přećelow“, ze šěsćdźesat ludźimi, woswjeći Marko Suchy njedźelu w Röhrscheidtowej bašće Serbskeho ludoweho ansambla swoje sydomdźesaćiny.
Suchy narodźi so 30. pražnika 1953 w Sulšecach. Dołho hižo w Sćijecach bydli. Hač do towaršnostneho přewróta dźěłaše diplomowy inženjer za elektrotechniku w awtomatizowanej tworni za ćěrjace kolesyny a běše zamołwity za wudźeržowanje techniskeje infrastruktury. Po krótkim času jako překupski šef bu 1992 jako direktor Załožby za serbski lud woleny. Tute zastojnstwo wón hač do 2015 wukonješe.
„Snano symjo za nowy openair“
Pod hesłom „Witaj-koncert“ wuhotuja dohromady štyri skupiny zajutřišim, sobotu, hudźbny wječor při Miłočanskej skale. Bosćan Nawka je so ze zarjadowanje sobu organizowacym a sam nan nim hrajacym hudźbnikom Jakubom Čornakom rozmołwjał.
Knježe Čornako, što so za „Witaj-koncertom“ chowa?
J. Čornak: Zakładna, nic cyle njesebična myslička bě předstajić aktualnu tačel „Witaj“, kotruž sym lětsa jako „Jacke Schwarz“ wudał, a to po móžnosći w po-dobnej wobsadce, kajkaž ju nahra, potajkim zhromadnje z band. A snano je koncert takrjec ze symjenjom za nowy openair-festiwal, kotryž kóždolětnje při skale wuhotujemy, rady ze susodnymi słowjanskimi skupinami. Rozhladuju so hižo za móžnymi partnerami.
Raz festiwala wšako hižo lětsa změjeće: Live-hudźba pod hołym njebjom, stanowanišćo a dosć dołho trajacy program. Kak sće skupiny wubrali?
Nimale sto dźěći w lěhwje SŠT
Wot zašłeho pjatka hač do tuteje njedźele wotměwa Serbske šulske towarstwo (SŠT) rěčne a prózdninske lěhwo we Wodowych Hendrichecach. Milenka Rječcyna je so z nawodnicu Marlis Młynkowej rozmołwjała.
Kelko dźěći je so lětsa přizjewiło?
M. Młynkowa: Přizjewiło je so lětsa 90 dźĕći a wone su so wšitke sobu na puć podali. W cyłku mamy a změjemy tež klětu sto městnow. Tale ličba je so w zašłych lětach jako dobra wopokazała.
Zwotkel dźěći přichadźeja?
M. Młynkowa: Mjez nimi su šulerjo bywšeho 4. do 7. lětnika. Woni chodźachu do zakładneje šule Ralbicy, Worklecy, Radwor, Chrósćicy a Pančicy-Kukow kaž tež do wyšeje šule Radwor, Worklecy, Ralbicy a do Budyskeho Serbskeho gymnazija.
Hłowne ćežišćo poskitka je, přidatny serbski rěčny rum wutworić. Kotry rěčny niwow dźěći maja?
M. Młynkowa: Wjetšina dźěći rěči na maćernorěčnym niwowje. Mjez nimi pak su tež serbšćinu wuknjacy. Rěčimy serbsce, tež hdyž tu a tam němsku wotmołwu abo prašenje słyšimy. Štož mje jara wjeseli je, zo dźěći z Radworja samozrozumliwje serbsce rěča.
Što wšitko planujeće?
Z dotal njeznateje přičiny je so wčera wječor pola Wudworja ...
Swjate su mi twoje žorty
Zbóžny tón, kiž móže so swojim słabosćam sam smjeć. Tole nazhonjamy stajnje zaso, hdyž sej Serbja na swjedźenjach ze spěwom „Ty sy tajka wikotata, ja pak tajki njejsym“ ze swojim ludowym humorom tak porjadnje sami nadawaja a so k tomu wutrobnje směja. Před lětami přewjedźene zhromadne młodźinske sportowe wubědźowanje delnich a hornich Serbow bě znamjo, zo móžemy tež na rozdźěle mjez Hornjej a Delnjej Łužicy bjeze wšeho z humorom zhladować, hłowna wěc, zo so w zasadnych prašenjach zaso znjesemy.
Kak pak so nam dźe, hdyž nas druzy na runje samsne wašnje wusměšuja, hdyž je rozestajenje mjez Serbami dźěl inscenacije, na kotruž ludźo takrjec wot wonka zhladuja – a so nam wošćěraja.
Awto po Serbskim domje jězdźi
We wěrje po puću do juha
Wot 24. julija hač do 8. awgusta podadźa so serbscy młodostni na swětowe zetkanje młodźiny w Lissabonje. Maximilian Gruber je so z dušepastyrjom młodźiny, fararjom Gabrišom Nawku, wo tym rozmołwjał.
Kak su so serbscy młodostni na wjeršk swětoweho zetkanja přihotowali?
G. Nawka: Na putnikowanju dekanatneje młodźiny w Róžeńće, njedźelu 4. junija, su so putnicy po Božej mši w gmejnskich rumnosćach zetkali, zo bychu wot referentki dušepastyrstwa, Lucije Škodźineje, dóstali přehlad wo wotběhu putnikowanja. Z pomocu PowerPoint-prezentacije rozkładowaše wona wobšěrnje, što měli při pakowanju nachribjetnika wobkedźbować a što njeměli zabyć. Tež wšelake prawidła so rozjimachu, kotrež mějachu sebi młodostni za jězbu z busom zašćěpić. Njejedna so wšak wo někajki wulět z wopytom w zapadnych krajach Europy abo zo chcychu skónčnje raz Atlantik widźeć, ale jedna so wo putnisku jězbu, na kotrejž so młodostni mjez sobu we wěrje skruća a pohonjuja, zo bychu z pomocu dobrych počinkow za přichod prawe sebjewědomje wuwiwać móhli.
Z festiwalom dale wabić
Clemens Jurk je sobotu a njedźelu za čas folklorneho festiwala powabne sceny filmował. Milenka Rječcyna je so ze serbskim filmowcom z Berlina rozmołwjała.
Što je Wam w pomjatku wostało?
C. Jurk: Na jednym boku běštej to napinacej dnjej, na druhim pak je nam filmowanje wulke wjeselo wobradźało. Přez kameru hladajo je napadnyło, kak rjenje wupyšene su Chrósćicy byli. A mi je so atmosfera na programach jara lubiła. Pólska skupina Legnica je so mi do pomjatka zašćěpiła, předewšěm stila jich rejow a barbow drasty dla.
Sće sam filmował?
C. Jurk: Ně, smy byli mały team, w cyłku smy byli třo. Mój bratr Benjamin je so wo naše derjeměće starał, předewšěm wo pitnu wodu. Mój towarš Sebastian Evans, je ze swojej trutu wyše Chrósćic lećał a wot tam motiwy zapopadnył. Tak je na wobrazach swjedźenski ćah widźeć a tež, kak so na dworach wšitko na nawal hosći přihotuje. Wón ma tak mjenowany jězbnu dowolnosć za wodźenje truty. Sam sym so wo wobrazy na zemi starał a z digitalnej 35 milimeterskej filmowej kameru wjerćał.
Što běše Waš poprawny nadawk?
Wažny hłós za serbske zajimy
Znajmjeńša za Braniborsku płaći wuprajenje, zo su społnomócnjeni za serbske naležnosće na krajnej a wokrjesnej runinje wažny hłós, dźe-li wo naležnosće našeho ludu. Na to je knježerstwowy społnomócnjeny, statny sekretar Tobias Dünow tydźenja na konferency z kolegowkami z wokrjesow a bjezwokrjesneho města Choćebuza w Złym Komorowje wuraznje skedźbnił.
Gremij je list Budyskemu krajnemu radźe Udej Wićazej schwalił, kotryž poćahuje so na tehdy aktualne połoženje nastupajo přikrótšenje personalneho městna tudyšeje społnomócnjeneje. Mějićelku zastojnstwa z jenož poł městnom, to w Delnjej Łužicy hišće dosć derje znaja. A tohodla njeje wopisowanje swójskich (braniborskich) nazhonjenjow žane mudrowanje wo tym, štož w Budyskim wokrjesu snano klaca. Zakonsce zakótwjene rjadowanje, zastojnstwo serbskich społnomócnjenych z połnym městnom we wokrjesach Sprjewja-Nysa, Hornje Błóta-Łužica, Dubja-Blóta a w měsće Choćebuzu wutworić, je jich skutkowanje kwalitatiwnje a kwantitatiwnje njesměrnje polěpšiło. Tež to z lista jasnje wuchadźa.
