Wosom krajnych zahrodnych přehladkow smy wot lěta 1996 w Sakskej dožiwili, dźewjatu mjeztym přihotuja. Jochen Heinz, kiž je za jich poradźenje hłownje zamołwity, bydli južnje Budyšina, byrnjež z Hornjeje Łužicy njepochadźał. Z nim je so Axel Arlt rozmołwjał.

Pochadźeće ze Šwabskeje a sće takrjec „šef sakskich zahrodnych přehladkow“. Kak je k tomu dóšło?

To zwisuje z mojim prjedawšim powołanjom. Dźěłach w krajinoarchitekturnym běrowje, kotryž je po towaršnostnym přewróće tež w Sakskej nadawki wukonjał. Tak smy do Lichtensteina přišli a smy dźělny wobłuk prěnjeje Sakskeje krajneje zahrodneje přehladki dohladowali. Tak sym potom w Sakskej był.

Kelko lět sće jednaćel spěchowanskeje towaršnosće tychle wustajeńcow, a kak sće sej při tym swobodny stat wotkrywał?

Rjemjesło, technika, design – cyłotny koncept Budyskeho towarstwa

Wuchodźujo so po Budyšinje, snano ze stareho města do směra na kino, někotremužkuli pasantej ewentualnje bywša škleńčernja na Sukelnskej do wočow padnje. Po tafli nad durjemi rěka wobchod nětko „Tagwerk“, symbol abo logo je papjerjana lětawa, a na wukładnym woknje čitaš hesła we wjacorych rěčach­, mjez druhim serbsce „Přećiwo wšitkim hranicam“. Přiwšěm: Wobchod drje njeje prawe wopisowanje za to, štož so tam w rumnosćach wotměwa.

Dołho prózdne předawanišćo bě loni krótkodobnje tak mjenowany kulturny shop – akcija samsneho mjena, zahajena wot Budyskeho nutřkoměšćanskeho towarstwa, měješe (a ma) wotmysł, puste płoniny wobchodow kreatiwnje wuži­wać a centrum sprjewineho města wožiwić. Andréjej Měrćinkej bě to wuběrna składnosć, takrjec do módreho manu­fakturu „KickerRabatz“ za twar ­kickerow załožić a hladać, dokal jeho tale myslička powjedźe.

Hodowne a zymske spěwy něhdy a dźensa w Serbach – prěni dźěl

Tónle spěw drje cyle wěsće kóždy Serb jako­­ přełožk znateho němskeho spóznaje. Hody bjez staroznatych pěsnjow sej (hišće) předstajić njemóžemy. Mamy to za dawnu tradiciju, kotruž tež kóždy druhi­ lud w Europje haji. Jenož – hladaš-li pola nas za starymi ludowymi spě­wami, na př. do Smolerjowych „Pěsničkow“ – njenamakaš žane! Kak to, njejsu da Serbja prjedy hody swjećili? Tola, tři swjate dny dołho, nic pak jako ludowy nałožk, abo?

Kak bě wyšnosć hodowne zabawy zakazała

Dubrjenske bahno, łužiski brunicowy rewěr a serbska rěč, to su jenož něko­tre temy, kotrež předźěłuje spisowaćelka Andra Schwarz w swojich basnjach. ­Wona pochadźa z Brětnje-Michałkow (Bröthen-Michalken) a bydli dźensa w Lipsku. Na tamnišim literarnym instituće je literarne pisa­nje studowała a skutkuje dźensa jako swobodna ­awtorka a docentka. 2017 je Łužičanka z „Am morgen sind wir aus glas“ literarnje debitowała. Dwě lěće do toho bu wona na 23. open mike (nimo Klagenfurtskeho Myta Ingeborg Bachmann najwuznamniše wubědźowanje nowačkow) za swoje basnje z lyrikowym mytom počesćena a dósta Darmstadtske literarne myto­ za dorostowych lyrikarjow „Leonce a Lena“. Wo jeje zwisku k łužiskej domiznje, přistupje k Serbam a literarnym tworjenju je so Andreas Kirschke z 38lětnej Andru Schwarz rozmołwjał.

4. oktobra sće na přeprošenje Wojerowskeho wuměłstwoweho towarstwa zhromadnje ze serbskej basnicu Róžu Domašcynej z Budyšina a Uwu Salzbrennerom z Drježdźan na knižnej premjerje antologije „Weltbetrachter“ čitała. Kak sće čitanje we Wojerecach dožiwiła?