Dokumentaciski centrum za wopory NSU w Kamjenicy wotewrjeny

Kamjenica (dpa/SN). „Žanu kónčnu smužku“ pod mordarske njeskutki tak mjenowaneje nacionalsocialistiskeje teroroweje skupiny NSU – to bě hłowne hesło při wotewrjenju noweho dokumentaciskeho centruma. W nim chcedźa wotnětka wopory prawicarskeho terora wopominać a zdobom na pozadki njeskutkow a na zaprajenje wěstotnych ­mocow pokazać. Runočasnje wěnuja so nadawkam, kotrež demokratija ma, zo móhła so wobarać. Při wčerawšim zahajenju centruma su tež mjena wšitkich dźesać woporow NSU předčitali.

Při zahajenju porěčachu zdobom zawostajeni morjenych. Gamze Kubasik, kotrejež nana běchu terorisća NSU 4. apryla 2006 w Dortmundźe morili, měnješe, zo měł tajki centrum dawno załoženy być. Kamjenica je prawe městno za njón. „Kamjenica njeje někajke městno.“ NSU je so tule wjacore lěta pohibowała. „Tule namakachu skućićeljo schow. Woni su z tym tež dźěl měšćanskich stawiznow.“

... hač po swěće so rozhladować, a to nóžkujo, kolesujo, w jězdźidle, na łódźi abo w lětadle. Wšojedne kak – jedne je jasne: pućujo njedocpěwaš jenož stajnje nowy horicont, ně, z nim sej swójski rozšěriš, wosebje, ručež sej z pomocu rěče dotal nje­znate kónčiny wotkrywaš. Nalětnje pućowanja, kiž so w Sakskej mjeztym 22 lět přewjeduja, su za to dobra składnosć. Dźiwam so jenož, zo njewě zarjadowar, sakski ministerstwo za wobswět a ratarstwo (SMUL), zo su mjez poskićowarjemi turow tež partnerojo, kotřiž to w serbskej rěči zdokonjeja, kaž kubłanišća w nošerstwje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka w Miłoćicach. Wěm, zo woni pućowanja w serbskej rěči přewjeduja. Tež w sakskim zarjedźe za lěsnistwo a w biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty Serbja dźěłaja. Tuž, lubi poskićerjo, skedźbniće SMUL při­chodnje sylnišo na tónle akcent! Z interkulturelnym piktogramom ze serbšćinu w programowym zešiwku wabić mam za dobry pokiw! Milenka Rječcyna

Berlin (dpa/SN). Wicepředsyda frakcije Unije w zwjazkowym sejmje Norbert Röttgen žada sej w nowym koncepće ­woborneje winowatosće tež wěsty za­wjazowacy element, jeli dobrowólnicy za natwar personelnych resursow zwjazkoweje wobory njedosahaja. „Instrumenty, kotrež nałožujemy, jeli so pospyt dobrowólnosće nješlachći, dyrbimy nětko hižo wutworić“, praji politikar CDU w nowinje „Welt“. Unija a SPD planujetej w swojim koaliciskim zrěčenju nowy dobrowólny model woborneje winowatosće. Tole je kompromis a přibliženje žadanjam SPD. Unija bě so mjenujcy přećiwo woži­wjenju 2011 wotstronjeneje woborneje winowatosće wuprajiła. Röttgen zwu­razni, zo měli so wobaj dźělej kompro­misa zwotprědka wobmyslić. „Tohodla dyrbimy w nowym zakonju wo wobornej winowatosći zapisać, zo winowatosć ­płaći, jeli so puć dobrowólnosće nješlachći. Wšako nimamy nětko chwile, dwě lěće nowy model wuspytać a sej ­potom hakle alternatiwu přemyslić.“ Na prěnje konkretne kroki za to chce so zwjazkowe knježerstwo hišće lětsa do­jednać.

Rogeńc (MH/SN). Swjatočnje su minjeny štwórtk w Rogeńskim hrodźe cyłkownje 109 wuměłskich objektow zjednoćenstwu namrěwcow wjercha Pücklera wróćili. Při tym jedna so wo brónje ze 16. lětstotka, grafiki, plany z časa wjercha Pück­lera kaž tež cyle wosobinske dźěćace ­rysowanki a fotografije z kónca 19. lětstotka. Eksponaty běchu we wobsydstwje Choćebuskeho měšćanskeho muzeja. Fachowcy běchu po wobšěrnym slědźenju zwěsćili, zo słušeja wone do w lětomaj 1945/46 wuswojenych objektow swójby Pücklera.

Zastupnica namrěwcow, hrabinka Elke Pückler rjekny: „Čujemy so jako swójba wusko z Rogeńcom zwjazani. Chcemy tomu přinošować, zo su zdźědźene objekty, kotrež běchu po wuswojenju zhubjene, zjawnosći zaso přistupne. Smy čłonojo dołheho rynka namrěwcow, kotřiž su Łužicu sobu wobwliwowali a čujemy so za swójbu dale zamołwići.“

Nawoda załožby hrabje Pücklera dr. Stefan Körner potwjerdźi, zo je město zhromadnje ze załožbu na dobrym puću, njeprawdu zašłosće wotkryć a muzealne skutkowanje za přichod zaručić. Přez wróćenje nabywaja objekty zaso swój stawizniski a emocionalny wuznam.