Prěnju generalnu awdiencu w swojim zastojnstwje zmištrował je bamž Leo XIV. dźensa na Pětrowym naměsće w Romje. Po wašnju swojich předchadnikow jědźeše we wotewrjenym awće mjez syłami wěriwych, zo by jich žohnował. Roberta Francisa Prevosta su kardinalojo 8. meje za 267. nawodu katolskeje cyrkwje wuzwolili. Foto: dpa/Yara Nardi

London Israelej wumjetuje

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:
London (dpa/SN). Wulka Britaniska je Gazaskeje wójny dla rozmołwy z Israelom wo wikowanskim zrěčenju přetor­hnyła. „Postupowanja knježerstwa Netanjahuwa dla je tole trěbne“, rjekny britiski wonkowny minister David Lammy w delnjej komorje parlamenta w Londonje. Tež israelsku wulkopósłanču su sej skazali. Nimo toho připowědźi Lammy dalše sankcije přećiwo israelskim sydlerjam w kraju zapadnje Jordana. Lammy wosebje kritizuje, zo Israel nuznje trěbne žiwidła za ciwilnu ludnosć w Gazaskim pasmje blokuje a tak humanitarnej katastrofje přihladuje. Israel so tomu wobara a praji, zo su tele dny prěnje nakładne awta do pasma dojěli. Po informacijach UNO 9 000 awtow při mjezy čaka.

Bamž poskitk wobkrućił

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Bamž Leo XIV. je po słowach italskeje ministerskeje prezidentki Giorgije Meloni potwjerdźił, zo chce z hosćićelom jednanjow wo skónčenje wójny w Ukrainje być. Meloni je po swójskich informacijach wčera z bamžom telefonowała. Při tej składnosći jej Leo XIV. wobkrući, zo steji Vatikan jako neutralne městno za móžne měrowe jednanja mjez Ruskej a Ukrainu k dispoziciji. Hižo minjeny tydźeń bě nawoda katolskeje cyr­kwje to namjetował. Meloni dźakowaše so bamžej za jeho „njepowalne zasadźenje“ na dobro měra. Statni a knježerstwowi šefojo EU běchu Meloni pón­dźelu prosyli, zo by so we Vatikanje ­wobhoniła, hač poskitk bamža dale ­wobsteji.

Drježdźany (dpa/SN). Nowy hospodarski minister Sakskeje Dirk Panter (SPD) je dźensa prěni raz w swojim zastojnstwje w krajnym sejmje fachowu knježerstwowu deklaraciju předpołožił. Wona steji pod hesłom: „Z krizow k šansam. Kak sakske hospodarstwo dźensa zesylnimy a za přichod přihotujemy.“

SPD nawjeduje ministerstwo za hospodarstwo a dźěło hižo wot lěta 2014. Dźesać lět bě Martin Dulig zamołwity minister. CDU so stajnje zaso wo resort prócowaše, njemóžeše pak so přesadźić.

W aktualnej hodźinje rěčachu na próstwu frakcije SPD wo wočakowanjach swobodneho stata na nowe zwjazkowe knježerstwo. Druhu temu wužichu Zeleni, zo bychu w zwisku z planowanymi skrótšenjemi financowanja wopomnišćow na wohroženja demokratije pokazali.

Wječor rozsudźichu zapósłancy krajneho sejma wo tym, hač zběhnu imu­nitu kultusoweho ministra Conrada ­Clemensa (CDU). Wón dyrbi wobchadneho přeńdźenja dla ze sudniskim chło­stanjom ličić. Imunita tomu zadźěwa.

Serbšćina w metropoli

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:
Z nošerstwom serbskeje dźěćaceje skupiny dnjoweje maćerje w Drježdźanach je Serbske šulske towarstwo předloni wažnu kročel šło a zamołwitosć za Serbow w sakskej stolicy přewzało. Angažowane serbske swójby zwonka Łužicy trjebaja tajku podpěru. Měšćanski zarjad běše drje wulkomyslny z dowolnosću, jako bě wjac dźěći hač po normje, ale so tuchwilu wuskomyslny pokazuje, dokelž je nachwilnje – kaž druhdźe tež – přemało dźěći. To pak je bjez logiki, wšako njeje serbska skupina konkurenca němskim žłobikam. Tule dźe wo zdźerženje serbšćiny w duchu sakskeje wustawy, wšako njenawróća so młodźi Serbja dźensniši dźeń po wukubłanju a do załoženja swójby hižo awtomatisce do Łužicy. Nimo toho je stare serbske mjeno sakskeje stolicy dopokaz toho, zo je tu stary sydlenski rum. Tohodla njech kultusowe ministerstwo potrjechenych jenož z rjanymi słowami njetróštuje, ale tež aktiwnje daledawanje serbšćiny přichodnym generacijam podpěruje. Marcel Brauman

Namóc při kontroli policije

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Demonstracija na dobro Palestinjanow w Lipsku je kontrola po­licije z namocu skónčiła. Při tym je so něhdźe dźesać ludźi zraniło, policija zdźěli. Nimo toho buštej tramwajka a awto zarjada za porjad w měsće wobškodźenej, wjacore medije rozprawjeja.

Zastojnicy běchu tramwajku póndźelu wječor zadźerželi. W njej njeběchu jenož wobdźělnicy demonstracije, ale tež podhladni, za kotrymiž policija w zwisku z demonstraciju 1. meje pytaše. Jim ­wumjetuja, zo su so naprawam policije ­spjećowali. Zaměr zastojnikow bě, zo personalije potrjechenych zwěsća, rěčnik policije rozłoži.

Při kontroli pak so situacija w tramwajce přiwótři. Dale a wjace ludźi so přećiwo policiji solidarizowaše a so jim ­spjećowaše. Wokna tramwajki při tym rozbichu. Zastojnicy zasadźichu popjerjowy spray, zo bychu zaso kontrolu ­dóstali. Přećiwo wobdźělnikam rozestajenjow přepytuja nětko ćežkeho kaženja měra dla, spjećowanja přećiwo policajskim zastojnikam a dalšich chłostajomnych njeskutkow dla. Personalije 40 wosobow su registrowali.

W Rogeńskim parku znowa sadźeli

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:
W Rogeńskim parku poněčim lěćo zaćehnje. Zahrodkarjo parka tomu ze swojimi ­sadźenkami widźomnje přinošuja. Při tym sadźa 4 900 jednolětne kwětki kaž ­wóstojće (Männertreu), lawicy (Löwenmaul), salwje a studentki do přihotowanych rjadkow. Nimo toho zasadźa sobudźěłaćerjo sto kerkow wokoło hrodu. Wosebitosć je stajnje zaso Wenusowa zahrodka, kotruž wupyšitaj Lutz Krüger (naprawo) a Tim Wancsucha z běłym a módrym wóstojćom, husacymi kwětkami a dalšimi. Kwětki symbolizuja Wenus, kotraž ze žołmow wustupi. Sobudźěłaćerjo žiwjenskeje pomocy zahrodkarjow w Rogeńcu podpěruja. Foto: Michael Helbig

Wuhlady do přichoda špatne

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:

Kamjenica (dpa/SN). Rjemjeslnicy na juhu a zapadźe Sakskeje pytaja dale podarmo za signalemi rozmacha a zhladuja skerje pesimistisce do přichoda. Po najnowšim naprašowanju Kamjeničanskeje rjemjeslniskeje komory pohódnoćeja nimale wšitke wobłuki rjemjesła swoje ­aktualne połoženje jako skerje špatne. Wosebje wobćežne je połoženje w twar­stwje. Potrjechene su ryzy twarske zawody runje tak kaž rjemjeslnicy, kotřiž objekty wutwarjeja. Hłowna přičina je wulka zdźeržliwosć priwatnych, přede­wzaćelskich a zjawnych nadawkidawarjow. Wysoke kóšty materiala a energije krizu runje tak wobwliwuja kaž běrokratiske zadźěwki při twarskich dowolnosćach.

Na nalětnim naprašowanju bě so po informacijach komory wjace hač 600 zawodow wobdźěliło. Z toho wuličeny wobchodniski klimowy indeks je tak ­niski kaž lěta 2009 po tehdyšej wulkej ­financnej krizy, zamołwići zdźěleja.

„Strach je wulki, zo so kriza dale zesylnja, wšako traje wuwiće hižo wot lěta 2020“, rjekny prezident komory Frank Wagner. Politika ma spěšnje wuhibki za nowy rozmach stajić.

To a tamne (21.05.25)

srjeda, 21. meje 2025 spisane wot:

Bjez zaměrneho zasahnjenja bydli w lěće 2030 wjace hač połojca wšěch młodostnych w krajach, hdźež hroža jim wulke strowotne strachi. Tole twjerdźi komisija Lancet w swojej swět wopřijacej rozprawje. Potrjechena je miliarda młodostnych hač do 24 lět. K najwjetšim stracham słušeja po měnjenju wědomostnikow HIV, zažne samodruhosće, depresije a špatne zežiwjenje. Zdobom ćerpi w lěće 2030 wjace młodych ludźi nadwahi a psychiskich problemow dla.

Dospołnje wopity bě šofer nakładneho awta, kotryž je wčera na křižowatce awtodróhow A 4 a A 71 pola Erfurta znjezbožił. W křiwicy zajědźe awto z jězdnje, suny so do přirowa a so powali. Při tym nasta škoda 30 000 eurow. Policistam napadny, zo 51lětny za alkoholom wonješe. Dobrowólny test zwěsći 2,7 promilow. Wotjězdka na A 71 bě wjacore hodźiny blokowana.

Nowe sankcije přećiwo Ruskej

wutora, 20. meje 2025 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wonkowni a zakitowanscy ministrojo čłonskich krajow EU su so dźensa w Brüsselu zešli. W běhu popołdnja chcychu wonkowni ministrojo mjez druhim nowe sankcije přećiwo Ruskej wobzamknyć a wo połoženju w Gazaskim pasmje a w Syriskej rěčeć. Zakitowanscy ministrojo rěčachu hižo dopołdnja wo wobšěrnych planach brónjenja a wo dalšej wojerskej podpěrje Ukrainy w boju přećiwo Ruskej.

EU pomha Egyptowskej

Brüssel (dpa/SN). Posrědnicy Europskeho parlamenta a čłonskich krajow EU su so na pjenježnu pomoc wjacorych miliardow eurow na dobro Egyptowskeje dojednali. Z tym chcedźa Egyptowskej při zmištrowanju hospodarskich problemow pomhać. Pjenjezy chcedźa we wjacorych dźělach přepokazać, po tym zo je Kairo wuměnjenja spjelnił. Kraj ma 35 lět časa, pjenjezy wróćić. Europski parlament a kraje EU dyrbja hišće přihłosować.

Chorosć Bidena zatajili?

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND