Hódny prezent k jubilejej
Młoda serbska generacija počesći starodawny klóšter „Marijina Hwězda“
Hdyž 1. serbska kulturna brigada koncertuje, njetrjeba so nichtó starosćić, zo budźe wothłós snadź snadnuški. Tak běše Boži dom tež derje pjelnjeny, jako wustupi gymnazialny chór pod swojim wjelelětnym, přewšo zasłužbnym dirigentom Friedemannom Böhme, kiž so kónc šulskeho lěta 2022/2023 z tymle zastojnstwom rozžohnuje, sobotu, 17. smažnika, w cyrkwi klóštra Marijina Hwězda w Pančicach-Kukowje. A po koncerće běše na klóšterskim dworje hišće wjele chwalobneho słyšeć. Tak jewjachu so na přikład měnjenja kaž „Tak wulkotnje brigadu hišće ženje dožiwili njejsmy“ a „To bě najskerje najrjeńši a najbóle hnujacy chórowy koncert, kotryž sym hdy wopytała.“
Jubilej bjez wohnjostroja
Lětuše 10. Krabatowe swjedźenske hry zbudźa nadźiju na dalše wjerški
Wojerecy (JK/SN). Kónčne proby za lětuše jubilejne 10. Krabatowe hry w Čornym Chołmcu běža na połnych turach. Tež hdyž z probami w planje njejsu, budźe premjera w přichodnym tydźenju dypkowna. To potwjerdźištaj hłownaj zamołwitaj swjedźenskich hrow, Peter a Alexander Siebecke, na nowinarskej rozmołwje wčera we Wojerowskim Kieschnickec awtowym domje.
Pisany program za wjace pisanosće w měsće
Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Bonucować w Budyšinje“ wuhotuje syć dohromady 26 lokalnych a regionalnych towarstwow, iniciatiwow a zjednoćenstwow wot 6. do 9. julija mjeztym třeći raz kulturny festiwal w sprjewinym měsće. Mjez wobdźělnikami su na přikład projekt BDŠN.RCKS, towarstwa Dźěłań dźeń, Kulturny běrow Sakska a Bautzen rollt, iniciatiwa Zazelenjerjo města, socio-dźiwadłowy centrum Thespis kaž tež bara Sundowner. Zaměr zarjadowanja je, „dynamiku a pohib do města přinjesć, wobydlerjow do rozmołwy wjesć, zhromadnosć sylnić a so wo trochu wjace pisanosće w Budyšinje postarać“, kaž koordinatorka festiwala Lisa Wendler we wobłuku nowinarskeje rozmołwy předwčerawšim w Kamjentnym domje rozłoži. Festiwal měri so předewšěm na młodźinu, je pak tohorunja „přeprošenje wšitkim, kotřiž so młodźi čuja, kotřiž su nowym napřećo wotewrjeni kaž tež ludźom, kotřiž chcedźa so z młodźinskej kulturu zeznajomić.“
Terminy sej dorěčeć IV
Mjezynarodna konferenca mjeńšinowych dźiwadłow, zetkanje młodych akademikarjow-sorabistow, kolokwij wo módroćišću, „Pólskej nocy“ pod hołym njebjom, festiwalej Miktival a Rock’n Wagon – na wuměłstwu a wjace zajimowani maja so přichodny kónc tydźenja zaso raz rozsudźić, kotry wjeršk je jim najwažniši. Po-dobnje wupada za dwě njedźeli. Folklorny festiwal Łužica, kulturny festiwal „Bouncować w Budyšinje“ abo snano tola wulka wernisaža „vorOrt“ w galeriji Budissin a na Budyskim Hrodźe? Dosć bohaty poskitk wo tym swědči, zo stej město a region wšo druhe hač chudej na kulturu. Wospjet pak je po wšěm zdaću mjezsobna koordinacija zwrěšćiła, wospjet bu tu a tam poskitk kooperacije ignorowany.
Konkurenca wožiwja gšeft, kaž so praji. To pak zdobom woznamjenja, zo hrozy strach monopolizacije na škodu wotměny a wjelorakosće – štož njesměło w zajimje ani zarjadowarjow ani potencielneho publikuma być. Bosćan Nawka
Jan Hempl
„Atraktiwne wuhotowanske rumy“
EIT Culture & Creativity (EIT, Europski inowaciski a technologiski institut, kultura & kreatiwita) je najnowši projekt EU za spěchowanje wědy a inowacije. Wjace hač sto akterow łužiskeho kulturneho a wuměłstwoweho hospodarstwa je do njeho zapřijatych.
Choćebuz (SN). EIT wopřijima akterow w něhdźe 20 krajach Europy a spěchuje so z něhdźe 70 milionami eurami wob lěto. Tele srědki maja zaměrnje tež wosebite struktury kulturneho a kreatiwneho hospodarstwa w regionach spěchować.
Braniborski zapósłanc EU dr. Christian Ehlera (CDU) je wot njeho sobu iniciěrowany projekt minjeny pjatk w Choćebuzu zahajił. Po jeho słowach „wuprudźa EIT daloko do regiona a słuži splećenju z akterami po cyłej Europje. Kulturne a kreatiwne předewzaća tworja wažny přinošk, aktualne transformaciske procesy w towaršnosći přewodźować. Łužicu charakterizuje přeco hišće hłownje hórnistwo. Přez strukturnu změnu pak wuwiwaja so nowe tradicije. Tak je změna tež kulturna, kreatiwita hraje w tym zwisku hobersku rólu.“
Zažne kubłanje rejowanskeho dorosta
Smjerdźaca (SN/MG). Choreograf Kornel Kolembus dźěła tuchwilu zhromadnje ze swojej žonu Yuliyu z dźěćimi šulskeje staroby w rumnosćach towarstwa LIPA z.t. w Smjerdźacej. To je projektowa rejowanska skupina, kotraž ma dźěćom sposrědkować zažne kubłanje w rejowanskim a hudźbnym konteksće. Jich dźěło słuži jako přihot na dalše skutkowanje w serbskich rejowanskich cyłkach kaž w Smjerdźečanskej rejowanskej skupinje abo we Wudworskim folklornym ansamblu.
We wobłuku skupiny, kotraž so stajnje póndźelu k probje zetka, je Kolembus dwě choreografiji zestajił. Hudźbu za nje je sławny Armeničan Aran Katchaturian skomponował. „Hudźba je chětro naročna, ale chcemy dźěćom tež tajku zbližić“, Kolembus wuwjedźe. Efekt, kotryž spytaja z poměrnje „ćežkej“ hudźbu docpěć, je fokus dźěći na synchronitu a muzikalitu złožić.
Hajno Rizo
„Je čołm woprawdźe połny?“
Budyšin (CS/SN). Po spadźe „železneho zawěška“ je so ličba požadarjow wo azyl w Němskej sylnje powyšiła. Přičiny běchu mjez druhim rozpad Sowjetskeho zwjazka a wójna w Juhosłowjanskej. Hižo tehdy rěkaše: „Čołm je połny“. Jako reakcija na ksenofobne tumulty na zapadźe kaž tež na wuchodźe Němskeje bu w lěće 1993 artikl 16 zakładneho zakonja změnjeny. Mjenowachu to „azylowy kompromis“. Tónle historiski ekskurs bě stawiznarjej a kulturnemu wědomostnikej prof. dr. Klausej Neumannej minjeny pjatk z wuchadźišćom swojeho přednoška „Boot voll, Grenzen dicht?“ we wobłuku Budyskich narěčow w tamnišej tachantskej cyrkwi. Nažel zajimowaše so tónraz jenož 65 wopytowarjow za njón.
Wowcyne a maćerne wuměłstwo ze zapalom
Wojerecy (KD/SN). Lubosć k tworjacemu wuměłstwu młódšim generacijam dale dawać je najwažniši žiwjenski wobsah swójbow Bolduan a Flohe, kotrejž wot lěta 1968 w Grodku, Wojerecach a cyłej Delnjej Łužicy zwoprawdźeja. Započała je z tym Sigrid Bolduan (1933–2015), kotraž sej „hnydom po přichadźe do Łojojc (Klein Loiz) lěs zady swojeho burskeho statoka takrjec ze seršćowcom a barbami wotkry“, kaž jeje najstarša dźowka Kersten Flohe w derje wopytanej „dialogowej kofejowni“ wčera we Wojerowskej měšćanskej bibliotece powědaše.
Spočatk 1970tych lět absolwowaše Sigrid Bolduan wječorny studij molerstwa a grafiki na Wysokej šuli za tworjace wuměłstwa Drježdźany. Na mnohich jutrownych wikach w Delnjej Łužicy a we Wojerecach wozdebi Sigrid Bolduan jejka, woblečena stajnje w Grodkowskej abo błótowskej drasće. Jeje wjacekróć wustajane wobrazy pokazuja nałožki, kaž na přikład łapanje kokota, rejwanske poriki w narodnych drastach a domjace abo dźiwje zwěrjata.
