Zakaz na dobro přirody

srjeda, 19. decembera 2018 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wšoeuropski zakaz plastowych talerjow, troskow a druhich wudźěłkow, kotrež po jónkrótnym wužiwanju preč ćisnjeny, je wobzamknjeny. Zastupnicy Europskeho parlamenta a čłonskich statow EU su so rano w Brüsselu na to dojednali. Zakaz ma k tomu přinošować, k plastowych wotpadkow w přirodźe a w morjach wobmjezować. Komisija EU bě w meji namjetowała, sudobja, kotrež ludźo jenož jónu wužiwaja, zasadnje zakazać. Parlament a čłonske staty běchu plany hišće trochu změnili.

Strategija přećiwo plastowym wotpadkam změje drje za kóždeho we wšědnym žiwjenju dnju wuskutki. Zakazać chcedźa pak jeno sudobjo, za kotrež je lěpšich alternatiwow. Wuskutki změje noworjadowanje tež za plastowu industriju, kotraž je po oficialnych informacijach lěta 2015 wobrot 340 miliardow eurow nadźěłała a w kotrejž dźěła 1,5 milionow ludźi.

Komisija EU lubi sej z planami wulke lěpšiny za přirodu, mjenje wuhlikoweho dioksida w powětře a mjenje plastowych wotpadkow w morjach.

Woidke: Sym přećiwo tomu

srjeda, 19. decembera 2018 spisane wot:

Braniborski kabinet wo sćěhach kónca brunicy wuradźował

Podstupim (dpa/SN). Ministerski prezident Braniborskeje Dietmar Woidke (SPD) so raznje tomu spřećiwja, wobhospodarjerjam brunicowych jamow dawkowe pjenjezy wupłaćić, zo bychu dočasnje přestali wuhlo wudobywać. Je wopak, sta milionow eurow akcionaram abo wobsedźerjam firmow dawać, zo bychu dźěłowe městna w brunicowej industriji wotstronili, potwjerdźi Dietmar Woidke po wčerawšim posedźenju krajneho knježerstwa. „Sym dospołnje přećiwo tomu“, braniborski premier zwurazni. Pjenjezy měli město toho wužiwać a nowe dźěłowe městna w potrjechenych kónčinach wutworić.

Hišće dołhi puć

srjeda, 19. decembera 2018 spisane wot:
Rozsud Europskeje unije, plastowe wudźěłki zakazać, kotrež jenož jónu wužiwaš, je prěnja kročel do praweho směra. Hladaš-li na zanjerodźene morja abo hoberske składy prasowanych plastowych wotpadkow, kotrež wotstronjowanske firmy spala abo cyle jednorje do wukraja dowjezu, móžeš zamołwitym w Brüsselu jeno přihłosować. Widźu-li pak, kak nas plasta wšědnje a wšudźe­ přewodźa, so prašam: Budźe swět woprawdźe čisćiši, hdyž přichodnje žane plastowe talerje, troski a watowe štabiki wjace njewužiwamy? Wobkedźbujmy tola raz, kelko plasty domoj nosymy, po tym zo smy nakupować byli. Wšitko je na někajke­ wašnje zapakowane, zwjetša z plastikowej maćiznu. Mjeztym su ludźo, kotřiž cyle wědomje na to dźiwaja, zo tak mało kaž móžno zapakowanja „sobu“ kupuja.­ Njewěrju, zo zakaz EU połoženje zasadnje změni. Kóždy z nas ma sam na to dźiwać. To pak drje je hišće dołhi puć. Marko Wjeńka

To a tamne (19.12.18)

srjeda, 19. decembera 2018 spisane wot:

Z bijeńcu wjacorych staršich je so adwentnička zakładneje šule w Italskej skónčiła. Dwě maćeri běštej so w zwadźe wo najlěpše městno do so dałoj, zo móh­łoj předstajenje šulerjow w měsće Gela na Sicilskej nahrawać. Žonje sej nadawa­štej, storkaštej a biještej so. Jedne z dźěći, kotrež w kole před stólcami stejachu, wonej samo powalištej. Ze stracha wo swoje, na jandźelki předrasćene dźěći wjacori starši na to z nimi ze žurle ćeknychu. Hakle policija zamó žonje na to změrować.

Po słowje brał je njeznaty wobchad­ne znamjo­ při železniskim přechodźe w Bayerskej „Prošu motor wotstajić“. Tak staji wusłuženy motor wosoboweho awta direktnje pod taflu. Motor wšak by darmotnje w přijimarni starych maćiznow wotbyć móhł abo za to snano hišće něšto dóstał. Gmejna pola Coburga dyrbi jón nětko na swoje kóšty zrumować.

Dźe wo to, rěčne rumy skrućić

wutora, 18. decembera 2018 spisane wot:

Choćebuz (SN/at). Po tym zo je Zwjaz­kowe předsydstwo Domowiny minjeny pjatk hornjoserbskich čłonow noweje rady­ Załožby za serbski lud wuzwoliło, chce braniborska Rada za naležnosće Serbow wo přichodnych delnjoserb­skich radźićelach 23. januara rozsudźić. Najebać to chcychu čłonojo serbskeje rady­ wědźeć, kotre zaměry ma nomi­nowanych dwanaće kandidatow a kan­didatkow a kajki je na to wothłós mjez Delnjoserbami.

Wčera wječor su so pjeć požadarkow a třo požadarjo w Choće­buzu předstajili. Jich hłowne žadanje bě, rěčne rumy za dźě­ći a młodźinu skrućić a rozšěrić. Rěč nawuknyć njedosaha, dyrbiš ju na­łožować móc. Wosebity wu­znam maja tuž serbskorěčne po­skitki zwonka šule. Z widom na knihi, cejdejki, filmy a dalše materialije w delnjoserbskej rěči bě wče­ra­ pozicija słyšeć, zo měła Załožba za serbski lud srědki bóle­ wuwažene rozdźěleć a delnjoserbske projekty sylnišo spěchować. Z dwanaće požadarjow maja třo hižo nazhonjenja w dźěle załožbo­weje rady. Štyrjoch muži a jednu žonu je Serb­ski sejm namjetował.

AfD na sudnistwje zwrěšćiła

wutora, 18. decembera 2018 spisane wot:

Karlsruhe (dpa/SN). Frakcija AfD w zwjazkowym sejmje je ze swojej skóržbu před Zwjazkowym wustawowym sudnistwom w Karlsruhe přećiwo politice zwjazkoweje kanclerki Angele Merkel (CDU) ćěkancam napřećo we wšitkich dypkach zwrěšćiła. AfD chcyše předewšěm rozsud kanclerki w septembru 2015, ćěkancam mjezy wotewrěć, přepruwować dać. AfD njemóže po měnjenju sudnikow dopokazać, zo je rozsud Merkel prawa strony ranił.

Wjace w Africe inwestować

Wien (dpa/SN). Awstriski zwjazkowy kancler Sebastian Kurz (ÖVP) je sej k zahajenju foruma „EU – Afrika“ we Wienje wjace europskich inwesticijow w Africe žadał. „Njesměmy afriski kontinent Chinjanam přewostajić“, rjekny Kurz do wuradźowanja dwaceći wodźacych afriskich a europskich politikarjow. Byrnjež EU wjele za wuwićowu pomoc činiła, dyrbi wona w Africe wjace inwestować. Tam je China Europsku uniju jako wikowanski partner hižo přesćahnyła.

Žada sej społnomócnjeneho

Zwjazkowa ministerka za zakitowanje Ursula von der Leyen (CDU) je dźensa rano němskich wojakow w Afghanistanje wopytała a w pólnym lěhwje Masar-I-Sharif z nimi zhromadnje snědała. Po tym wona zasłužbnych wojakow a wojakowki wuznamjeni. Je to­ tradicionalny dohodowny wopyt ministerki w Afghanistanje. Foto: dpa/Kay Nietfeld

„AKK“ nahladna mjez ludźimi

wutora, 18. decembera 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Nowa předsydka CDU, Annegret Kramp-Karrenbauer („AKK“) ma mjez ludźimi wjetšu nahladnosć hač wodźacy politikarjo SPD. W dwuboju wo zastojnstwo zwjazkoweho kanclera by so Kramp-Karrenbauer na hłosy 48 procentow ludźi zepěrać móhła, předsydka SPD Andrea Nahles jenož na dwanaće, zwěsća woprašowanje sćelaka RTL. Zastupowacy kancler a financny minister Olaf Scholz by 20 proc. dóstał (Kramp-Karrenbauer 43). Předchadnik Andreje Nahles w zastojnstwje Martin Schulz by w direktnym wubědźowanju z „AKK“ jeničce 16 proc. dóstał (Kramp-Karrenbauer 48). Najlěpje by hišće Sigmar Gabriel z 21 procentami wobstał, by pak při­wšěm daloko za Kramp-Karrenbauer wostał,­ kotraž by 43 procentow hłosow měła. Po wšej Němskej by CDU dale 32 proc. hłosow dóstała, SPD 15, FDP wosom. Zeleni bychu so z 19 procentami snadnje pohubjeńšili. Stronu AFD by dwanaće a Lěwicu wosom procentow ludźi­ woliło.

80 žurnalistow morjenych

wutora, 18. decembera 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po wšěm swěće su lětsa 80 žurnalistow a dalšich sobudźěłaćerjow medijow jich dźěła dla morili. Kaž organizacija Reporterojo bjez mjezow zdźěla, je to 15 wjace hač loni. Wjace hač połojca z nich je žiwjenje w pjeć krajach přisadźiła: w Afghanistanje, Syriskej, Mexiku, Jemenje a Indiskej. Po wšěm swěće 348 žurnalistow swojeho dźěła dla tuchwilu w jastwje sedźi. Wosebje ćežko maja sej woni w Chinje, Egyptowskej, Turkowskej, Iranje a Sawdi-Arabskej.

Awtotwarcy směrnicow dla zludani

wutora, 18. decembera 2018 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Europska unija chce hač do lěta 2030 wjele wjace klimje nješkodźacych awtow na dróhach měć. Nowe awta měli potom wo 37,5 procentow mjenje wuhlikoweho dioksida do wobswěta wustorkować hač w lěće 2021. Na nowe směrnicy su so čłonojo EU, Europski parlament a komisija EU wčera wječor dojednali. Noworjadowanje je wótriše, hač bě to zwjazkowe knježerstwo zhromadnje z awtomobilowej industriju poprawom chcyło. Docpějomne su zaměry jenož, hdyž nimo bencinowych a dieselowych jězdźidłow tež dźeń a wjace awtow bjez kóždeježkuli emisije předawaja, na přikład elektroawta.

Awtotwarcy reaguja zludani. Zwjazk awtomobiloweje industrije zdźěla: „Nichtó dźensa njewě, kak wobzamknjene hranične hódnoty w postajenym času docpěć. Nihdźe na swěće njejsu předpisy tajke razne.“ Tak su europscy awtotwarcy w mjezynarodnym wubědźowanju wosebje poćežowani, dale rěka. „Redukować CO2 wo 37,5 procentow derje klinči, je pak dospołnje njerealistiske.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025