Jejka po starych mustrach škrabali

wutora, 30. apryla 2019 spisane wot:
Budyšin (SN). Z prašenjom, kak měli typiske serbske jutrowne jejko škrabać, zaběraše so minjenu sobotu 16 serbskich a němskich wobdźělnikow dźěłarnički Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu w Budyskim Serbskim muzeju. Jejkowa wuměłča Carola Stauber da zawod do techniki. Zajimcy, mjez nimi čłonojo towarstwa, ale tež dźěći a młodostni, nawuknychu, kak jejka barbić a debić. Z cyłodnjowskej dźěłarničku chcedźa zajim za staru techniku budźić, kiž bu lětsa před 300 lětami prěni raz w jutrownym prědowanju fararja Jakuba Antona Kiliana naspomnjena. Předsydstwo Spěchowanskeho kruha za serbsku ludowu kulturu wuži składnosć, zo by Serbskemu muzejej přepodało dwě kolekciji znateho debjerja jutrownych jejkow, njeboh Wilija Tilicha z Wojerec.

Na prawym puću

pjatk, 26. apryla 2019 spisane wot:

Čorny Chołmc (SN/JaW). Čłonojo přirady za serbske naležnosće města Wojerecy su wčera w Čornochołmčanskim Krabatowym młynje ze zastupnikami serbskich gremijow a institucijow wo dalewuwiwanju a zesylnjenje serbskosće we Wojerowskej kónčinje wuradźowali. Kaž zdźěli předsyda Wojerowskeje serbskeje přirady Dirk Nasdala, běchu nimo předsydy Domowiny Dawida Statnika a Wojerowskeho župana Marcela Braumana tež předsydka rady Załožby za serbski lud Susann Šenkec, nawodnica Rěčneho centruma WITAJ dr. Beata Brězanowa kaž tež jednaćel Krabatoweho młyna Tobias Čižik přitomni.

Wojerecy (SN/JaW). Domowinska župa „Handrij Zejler“ ma nowy rěčny rum. Wčera zetka so we Wojerowskim woby­dlerskim domje na Piwarskej hasy 1 – tam bu 1912 Domowina dozałožena – sydom młodostnych, zo bychu „Klub młodych serbskich swobodnych myslerjow“ za­łožili. Přeprosył bě župan Marcel Brauman. Klub mjenowaše wón rěčny rum, „w kotrymž ma kóždy šansu serbšćinu słyšeć a nałožować. Spytajmy to njemóžne, budźmy kreatiwni“, wón namołwješe.

Planuja nowe serbske pomniki

štwórtk, 11. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (ML/SN). Klětu budźe tomu 75 lět, zo bu při ćežkich wojowanjach kónc Druheje swětoweje wójny serbska wjes Koslow zničena. Wjesne towarstwo „K žorawjej“ planuje z wopomnišćom na historiski podawk dopominać. Pomnikowy wuběrk Maćicy Serbskeje zaběraše so zańdźenu wutoru z tutym a dalšimi projektami, za kotrychž zwoprawdźenje wočakuja iniciatorojo spěchowanje Załožby za serbski lud. Jeje sobudźěłaćer John Petrik, kiž wuradźowanje wuběrka nawjedowaše, rozłoži planowane předewzaće „Nadźija bolacu wutrobu hoji“.

Dwaj stołpaj, postawa žorawja mjez nimaj a informaciskej tafli maja na wony surowy podawk z apryla 1945 skedźbnjeć. Třinaće lipowych łopješkow ma na třinaće młodych muži z Koslowa dopominać, kotřiž njeběchu so z Druheje swětoweje wójny wróćili. Dale matej so na stołpje jewić mjenje nućeneju dźěłaćerjow, kotrajž staj we wsy zahinyłoj. Na zničenje wsy chcedźa tohorunja pokazać. Čłonojo pomnikoweho wuběrka zwura­znichu, zo měło so na „Akciju Koslow“ serbskich młodźinskich brigadow za dobrowólnu pomoc při zrumowanju rozpadankow wsy sylnišo pokazać.

Chrósćicy (CRM/SN). Wuska zwjazanosć Čechow a Serbow traje hižo lětstotki, njebě pak stajnje jenak intensiwna. Wo tym přednošowaše wčera w Chróšćanskej putniskej hospodźe předsyda Praskeho Towarstwa přećelow Serbow (Společnost přátel Lužice) Lukáš Novosad.

„Wot wšěch słowjanskich ludow su Serbja čěskemu ludej najbliši“, přednošowar potwjerdźi. Jako prěnju wažnu lětoličbu nowšeje doby mjenowaše wón 1635. Po dojednanjach Praskeho měra wobchowachu Łužičenjo prawo, swojich katolskich studentow w tamnišich klóšterskich šulach kubłać dać. Wot lěta 1726 do 1922 je Serbski seminar blisko Karloweho mosta tomu zaměrej słužił. Serbske pismowstwo Češa tohorunja spěchowachu. A wuměłcy kaž Maćij Wjacław Jakula su w Praze sławy nabyli.

Z nowym pasionom bołmončku wobrubja

wutora, 09. apryla 2019 spisane wot:

Ralbicy (SN/bn). Bołmončku wobrubi chór Lilija Božu mšu w Ralbicach tra­dicionalnje z pasionom synoptiskich ewangelijow. „To słuša k prěnjotnym ­nadawkam našeho ćělesa“, podšmórnje wuměłstwowa nawodnica Bernadet Šołćina. „Dotal smy pak stajnje samsne twórby předstajili. Ideja bě, hač nochcyli raz něšto noweho wuspytać. Tak sym so rozsudźiła­, po mjeztym pjeć lětach na čole chóra sama nowu kompoziciju spisać. Jako tekstowa předłoha słuži w porjedźe lětsa předpisany ewangelij po Lukašu.“

Zhromadne dźěło rozjimali

pjatk, 05. apryla 2019 spisane wot:

Budyšin (SN/at). Iniciatiwy župy „Jan Arnošt Smoler“ za 19. hłownu zhromadźi­znu Domowiny su rozdźělny wothłós žnjeli. To zwěsćichu čłonojo župneho předsydstwa na srjedownym posedźenju w Budyšinje. Za zwjeselace předsydstwo ma, zo bu župne žadanje za ewaluaciju wučby serbšćiny w Hornjej Łužicy do dźěłowych směrnicow narodneje organizacije při­wzate. Runje tak sćěhowachu delegaća w Chrósćicach wot Jurja Łušćanskeho přednjeseny namjet, zo so Domowina na požadanju Žitawy za europsku kulturnu stolicu lěta 2025 wobdźěli. Proces wužiwanja Serbskeho domu jako kulturno-politiske srjedźišćo Serbow chce župa dale aktiwnje přewodźeć. Wšako běchu delegaća jeje wotpowědny nastork jenož na wědomje brali.

Socialnaj dźěłaćerjej Rěčneho centruma WITAJ Edit Šurowa a Lorenc Jankowsky staj župne předsydstwo wo swojim skutkowanju na Ra­dworskej wyšej šuli „Dr. Marja Grólmusec“ resp. jako zamołwity za swójbne kubłanje informowałoj. W rozmołwje stej sej wobě stronje mysle wuměnjałoj, kak móhli přichodnje hromadźe dźěłać a so mjez sobu podpěrać.

Muzeje zetkanišća a znamjenja identity

štwórtk, 04. apryla 2019 spisane wot:

Wot zachowanja muzejow přez kopańcu hač k rjemjesłu a serbskej rěči su delegaća hłowneje zhromadźizny tójšto narěčeli

Kóždy móže přinošować

„Stejimy we Łužicy před wulkim wužadanjom strukturneje změny“, měnješe předsydka Zwjazka serbskich rjemjeslnikow a předewzaćelow (ZSRP) Monika Cyžowa w diskusijnym přinošku. Něhdy kaž dźensa njewostanu rozsudy kaž tuchwilny wo strukturnej změnje bjez konsekwencow. Tak zhladowaše předsydka ZSRP na hižo dlěje trajacy a nic jenož łužiskemu hospodarstwu, ale předewšěm serbskej substancy škodźacy wotchad ludźi dale wjac zhubjenych dźěłowych městnow dla. „Wobsteji wulki strach, zo swójbne firmy region wopušća a trěbne posłužbowe zawody so zhubja.“ Mnozy so tuž prašeja, hač budźe žiwjenje w regionje hišće žiwjenjahódne, a što přinošować? Wotmołwa Nowojasčanki je jednora: „Kóždy móže k tomu přinošować!“

Wobstajny nutřkowny narodny dialog trěbny

štwórtk, 04. apryla 2019 spisane wot:

 Runje w dźensnišim času dźěl swojeho swobodneho časa narodnemu dźěłu wěnować njeje samozrozumliwe.

 Mam zaćišć, zo ludźo zapřijeće „třěšny zwjazk“ dźělnje wopak wukładuja. Třěcha njesteji nad domom, ale je dźěl domu. ... Samsne je z čłonstwom Domowiny: župy, sobustawske towarstwa a jich zhromadnosć Domowinu wučinjeja.

 Su pak tež cyłki, kotrež z nami njedźěłaja abo z kotrymiž so tuchwilu zhromadne dźěło njeradźi. Swoboda zhromadneho dźěła je, so wě, tež swoboda, njetrjebać ze sobu dźěłać ... Zhromadnosć pak sej žada wobstejace struktury a hižo skutkowacych akterow připóznać. Wšo druhe jenož njetrjebawši šćěpi a serbsku poziciju wosłabja.

 Je-li rěč wo infrastrukturje, njeńdźe w našim padźe wo dróhi, ale wo prašenje, kotre posłužby so poskićeja, zo bychu Serbja swoju rěč na městnje dale a lěpje nałožowali a pěstowali.

 Serbšćina měła być dalši aspekt kwalitatiwneho wuwića našeho regiona. Druhe kónčiny w Europje pokazuja, zo je to móžno a ma lěpšiny.

Zajimawe dohlady podali

štwórtk, 04. apryla 2019 spisane wot:

„sMY aktiwni – serbske młodźinske cyłki rěča“ – Pod tymle hesłom je so młodźinske hibanje Hornjeje Łužicy na hłownej zhromadźiznje po wobjedowej přestawce předstajiło. Delegaća nje­zhonichu jenož wo skutkowanju wjesnych młodźinskich klubow a towarstwow, ale tež wo tym, zo je městno młodźinskeho koordinatora w Domowinskim zarjedźe nuznje trěbne.

To běchu zajimawe dohlady do skutkowanja serbskich młodostnych. Hač we wobłuku skawtstwa, w młodźinskich klubach abo mjez serbskimi studentami w Drježdźanach a Lipsku. Katja Hrjehorjec z delnich Sulšec je delegatam rozkładła, što skawća činja. Pola nich na přikład wuknješ, „kak maš so w přirodźe zadźeržeć“. Młodostna je wobžarowała, zo bě jich poslednje lěhwo hižo w lěće 2010. Dožiwjenje bě jej pućowanje skawtow lěta 2015 do Danskeje. Wona wupraji dwě přeći, zaso serbske lěhwo wotměć a zo „so prawje wjele młodych Serbow za dyrdomdej skawtstwa zajimuje“.

Serbska debata

nowostki LND