Paris (dpa/SN). Francoski statny prezident Emmanuel Macron je na wulkim wopominanskim zarjadowanju składnostnje 100. róčnicy skónčenja Prěnjeje swětoweje wójny před nacionalizmom a wohroženjom swětoweho měra warnował. „Stare duchi so zaso zběhaja, zwólniwi, njeskutk chaosa a smjerće dokónčić“, rjekny Macron w stolicy Parisu.
Tam bě so 60 statnych a knježerstwowych šefow při dešćikojtym wjedrje pod Triumfowymi wrotami zhromadźiło, mjez nimi zwjazkowa kanclerka Angela Merkel a prezidentaj Ruskeje a USA, Wladimir Putin a Donald Trump. Něhdźe 10 000 policistow wulkozarjadowanje kaž tež pozdźiši měrowy forum škitaše.
Berlin (dpa/SN). Frakciska předsydka Zelenych w zwjazkowym sejmje Katrin Göring-Eckardt je sej hnydomny wotstup Horsta Seehofera (CSU) z funkcije zwjazkoweho ministra za nutřkowne naležnosće žadała. „Kóždy dźeń, kotryž Horst Seehofer dale nutřkowny minister wostanje, je dźeń přewjele“, rjekny wona Berlinskim žurnalistam. Seehoferowa politika wumjezowanja a paćenja je „wěstotny riziko“ za towaršnosć. „Wón dyrbjał tuž hnydom jako nutřkowny minister wotstupić a nic hišće dalše měsacy wostać.“
Předsyda CSU a nutřkowny minister Seehofer bě wčera wječor připowědźił, zo chcył klětu wobě načolnej zastojnstwje złožić, powěsćernja dpa z kruhow wobdźělnikow najwušeho kruha stronskeho nawodnistwa zhoni. Noweho předsydu CSU chcedźa na wurjadnym zjězdźe spočatk 2019 wuzwolić. Konkretny termin wotstupa jako minister Seehofer hišće njepřeradźi. Bayerska CSU bě při wólbach krajneho sejma w oktobru masiwne straty poćerpjeła. Wot toho časa steji Seehofer pod wulkim politiskim ćišćom.
Mylnje je belgiska woclownja kóždemu ze swojich 230 sobudźěłaćerjow tutón měsac 30 000 eurow přewjele přepokazała. Při tym jedna so wo wopak přepokazane premije, belgiske medije rozprawjeja. Firma Thy-Marcinelle w měsće Charleroi chcyše sej pjenjezy – dohromady sydom milionow eurow – hišće dźensa wróćo kazać. Wupłaćili běchu bonus tež dźěłaćerjam, kotřiž hewak runje 1 600 eurow měsačnje dóstawaja.
Swoje pjate narodniny su pjatniki w Münsterskej uniwersitnej klinice woswjećili. Pjeć holčkow Maria, Melissa, Josefina, Justina a Evelyn zetka so tam z ludźimi, kotřiž běchu při porodźe dnja 12. nowembra 2013 pódla. Chorobne sotry, hladarjo, sobudźěłaćerjo chorownje a wězo lěkar, kiž bě holčki swój čas wurězał. Porod pjatnikow je w Münsteru dotal jónkrótny podawk.
Berlin (dpa/SN). Měsac do zwjazkoweho zjězda CDU w Hamburgu je wubědźowanje wo naslědnistwo předsydki Angele Merkel dźeń a konkretniše. Generalna sekretarka Annegret Kramp-Karrenbauer, minister za strowotnistwo Jens Spahn a bywši šef frakcije unije Friedrich Merz su so dźensa Žónskej uniji w Berlinje předstajili. Bě to prěni zhromadny wustup třoch kandidatow za zastojnstwo. Po najnowšich naprašowanjach ma Kramp-Karrenbauer najlěpše wuhlady.
Konferenca z talibanami
Moskwa (dpa/SN). Ruska chce prócowanjam wo měr w Afghanistanje nowy impuls spožčić. Na mjezynarodnej konferency w Moskwje dźěše dźensa wo to, móžnosće za přiměr w kraju pruwować. Na rozmołwach su so prěni króć scyła tež radikalnoislamscy talibanojo wobdźělili. Hłowny zaměr je direktne rozmołwy mjez afghaniskim knježerstwom a talibanami zmóžnić, kaž zarjadowarjo konferency zdźěleja. Knježerstwo w Kabulu njeje wysokorjadnu delegaciju do Moskwy pósłało, konferencu pak zasadnje wita. Z wuslědkami wšak njeliča.
Liča z dalšimi zakazami
Berlin (dpa/SN). Nowemberska rewolucija 1918 – pogromowa nóc 1938 – powaleje murje 1989: Z mnohimi zarjadowanjemi su dźensa w Berlinje 9. nowember wopominali. W zwjazkowym sejmje steješe stota róčnica wuwołanja republiki na kóncu Prěnjeje swětoweje wójny w srjedźišću. K tomu rěčeštaj zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier a prezident sejma Wolfgang Schäuble. Wopominanje steješe pod hesłom „Wosudny dźeń Němcow“. Při tym wopominachu tež přesćěhanje židowskich wobydlerjow a kónc dźělenja Němskeje.
Steinmeier bě hižo wčera namołwjał, na Nowembersku rewoluciju 1918 pozitiwnje spominać. „Tehdy bu parlamentariska demokratija w Němskej zrodźena“, wón rjekny. Demokratija njeje samozrozumliwa, ale bu wuwojowana. Tójšto muži a žonow je za to swoje žiwjenje dało. „Dopominamy pak so tež na to, kak zahubne je, hdyž sej přećiwnicy demokratije wjetšinu zdobywaja.“
Centralna rada Židow wopominaše w Berlinskej synagoze na Rykowej antisemitiske namócnosće w nocy wot 9. na 10. nowember 1938. Tam wočakowachu zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) a prezidenta centralneje rady Židow Josefa Schustera.
Swoju wowku z awta wuzamknył je dźesać měsacow stary hólc w Mnichowje. Po wulěće do bayerskeje krajneje stolicy chcyše so wona z wnučkom zaso na dompuć podać. Hólčk sedźeše hižo připasany w swojim dźěćacym sydle – a měješe klučik awta z dalokoposłužowakom w ruce. Jako chcyše žona do jězdźidła zalězć, pak běchu durje zamknjene. Wohnjowi wobornicy dyrbjachu wokno awta rozbić. Po sporjedźenju wokna móžeštaj skónčnje wotjěć.
Mučnota bě za paducha w badensko-württembergskim Crailshaimje zahubna. 20lětny bě wčera hižo nabóčny fašk awta wurumował, jako jeho spar přemó. Rano 28lětnej žonje napadny, zo awto jeje sotry hinak steji hač hewak, a dźěše pohladać. Při tym wuhlada cuzeho, kiž w awće sedźo spaše. Policija muža, kiž steješe pod wliwom alkohola a drogow, na to wubudźi a zaja.