Domizna a „Heimat“

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Ludźo w metropolach AfD skerje njewola (Podstupim 10,7 %), za to je jich na wsach ćim wjac. A čim bóle su wjesnjenjo wot Berlina zdaleni, ćim wjace ludźi je w Braniborskej za AfD hłosowało. To je strukturelna přičina za fakt, zo su wuslědki tuteje strony w kónčinach ze serbskim profilom krajny přerězk (29,2 %) daloko přesahowali. Tola hižo we „Łužiskim monitorje“ běchu zwěsćili, zo Łužičenjo, kiž su sej „serbskeho pozadka“ w swójbnych stawiznach wědomi, nadpřerěznje k AfD chileja. Jeničke wuwzaće: hornjołužiske wjeski z wjele serbowacymi Serbami. Serbska kultura a nałožki su tuchwilu posoljo temow pochad, korjenje a identita – štož je eksaktnje hłowna tema AfD. Wočiwidnje wotmjezowanje našeje „domizny“ wot jich „Heimat“ wjac njefunguje, hdyž samo Grit Lemke jako wumóženje Łužicy poruča, zo njech so ludźo wšudźe zaso zetkawaja a stare ludowe spěwy spěwaja. Hdźe su načasne temy 21. lětstotka a nowe ideje za přichod z našeje strony? Marcel Brauman

Přemało srědkow

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Hladajo na nětko so zahajacu gripowu sezonu budźe zaso wjace medikamentow trěbnych, kotrež pak tuchwilu pobrachuja. „Aktualnje je mało srědkow antibiotikuma, za zniženje krejneho wobtoka, medikamentow přećiwo bolosćow a raka kaž tež insulina“, zdźěli zastupowacy předsyda Zwjazka apotekarjow Reinhard Groß. W najwjac padach pak móža fachowcy hišće narunanski preparat poskićeć. Wjele medikamentow drje je hišće k dispoziciji, ale nic w trěbnym mnóstwje. Lisćina potrjechenych srědkow k lěkowanju a medicinskich produktow chětro chabła. Tuchwilu móža fachowcy pacientow hišće zastarać, Groß wuswětli. „Tola sezona z wjele pacientami, kotřiž na zymicu abo gripu schorja, njeje so hišće zahajiła. Do přichoda zhladować je fachowcam jara ­ćežko, wšako njehodźi so rjec, kak so zhotowjerjo medikamentow na gripowu sezonu hotuja.“

Swjedźenski ćah k 575. jubilejej

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Wobydlerjo Choćebuskeje měšćanskeje štwórće Rogozno (Willmersdorf) woswjećichu minjeny kónc tydźenja 575. jubilej. Po postrownych słowach Choćebuskeho wyšeho měšćanosty Tobiasa Schicka (SPD) zahaji so swjedźenski ćah z 20 wobrazami ze stawiznow a přitomnosće štwórće. Na nim so mnohe towarstwa wobdźělichu. Wjesnjanostka štwórće Anke Schulz hosći witaše a hódnoćeše angažement mnohich čestnohamtskich pomocnikow, kotřiž su štwórć z něhdźe 650 wobydlerjemi porjeńšili. Zhromadnosć w měšćanskim dźělu jara derje funguje. Foto: Michael Helbig

To a tamne (23.09.24)

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Hesło „Hdyž wěra pod kožu dźe“ su někotři po Božej słužbje Osnabrückskeho biskopstwa po słowje brali a sej hišće w cyrkwi křesćanski tattoo kałać dali. Z njewšědnej akciju chcyše biskopstwo wćipnosć ludźi na wěru a katolsku cyrkej ­zbudźić. Bonifatiusowy skutk katolikow Němskeje je projekt podpěrował.

Myška w pasažěrskim lětadle je pilota nuzowała, so zawróćić a w Kopenhagenje přizemić. Mały hrymzak bě ze zapakowaneje jědźe wuskočił, jako pasažěrow posłužowachu. Na to pilot lětadła přede­wzaća SAS ludźi informowaše, zo wobhladuja myšku jako wěstotne riziko a zo poleća na přichodne lětanišćo. Tajke postupowanje je pječa normalne. Mašina bě po puću z norwegskeje stolicy Osla do turistiskeho centruma Malaga na juhu Španiskeje. Turisća dolećachu dobrej dwě hodźinje pozdźišo do Španiskeje.

Tusk: Němscy wojacy witani

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:

Pólski ministerski prezident z krizowym stabom we Wrócławju

Waršawa. Stolica Pólskeje njeje tele ­dny Waršawa, ale Wrócław. Hižo cyły tydźeń přebywa tam ministerski prezident ­Donald Tusk z krizowym stabom knježerstwa, zo by so wosobinsce wo koordinaciju naprawow přećiwo wulkej wodźe starał. Wodnjo a w nocy pomocnicy zhromadnje z wojakami měchi z pěskom pjelnja, zo bychu delnjošleske město před přepławjenjom škitali. Pegel Wódry dźě je najwyši staw docpěł.

Wulka woda je w Pólskej hobersku zahubu zawiniła. Cyłkownje sydom ludźi přisadźi žiwjenje. Za tójšto zhubjenymi hišće pytaja. Wosebje ćežko potrjechena je juhozapadna kónčina Delnjeje Šleskeje. Tam běchu so wjacore nasypy podłu rěkow zwjezli, na čož woda města a wsy zapławi. Žołma je wšitko sobu storhnyła, štož bě jej na puću, awta, mosty a cyłe domy. Hladajo na surowu móc wody ­Donald Tusk wobydlerjow namołwi na zwěrjata njezabyć. Ludźo měli hródźe, konjency a kurjency wočinić kaž tež psy a kóčki na swobodu pušćić, zo njebychu so zatepili.

Herbst: „Serbja, njejsće sami!“

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:

Husum (SN). Prezidentka Schleswigsko-Holsteinskeho krajneho sejma Kristina Herbst je wčera 75. kongres Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšinow (FUEN) wotewriła. W swojej narěči wěnowaše so wona škitej mjeńšinam, kotrež měł na europskej runinje wjetšu kedźbnosć zabrać. W Schleswigsko-Holsteinskej zajimy narodnych mjeńšinow jara chutnje bjeru. Tole přeje sej wona tež w Europje. Tohodla měła so po jeje słowach FUEN dale za zwoprawdźenje Minority SafePack iniciatiwy zasadźić.

Na aktualnym přikładźe skedźbni Kristina Herbst na načasne wužadanja, z kotrymiž maja so mjeńšiny w Němskej ­rozestajić. „Wólbne wuslědki w Sakskej Serbow chětro starosća, štož zrozumju. W aktualnej politiskej situaciji z alarměrowacym wólbnym wuslědkom prawicarskoekstremistiskich a populistiskich stronow je wažne, zo demokratiske mocy w Němskej zhromadnje wustupuja a Serbow škitaja“, prezidentka krajneho sejma wuzběhny. „Njejsće sami! Přilubimy wam podpěru“, wona zwurazni. Podpěra njeje jenož znamjo solidarity, ale wuraz našeje zhromadneje zamołwitosće.

Wjac ludźi w busach a ćahach

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Wot januara do junija bě po cyłej Němskej wjace ludźi z busami a ćahami po puću hač hišće loni ­ samsny čas. Stopnjowanje wučinješe šěsć procentow, zdźěli dźensa zwjazkowy zarjad za statistiku. Cyłkownje wužiwaše 5,6 miliardow wosobow busy a ćahi w linijowym wobchadźe. Statistikarjo ­su sebi přezjedni, zo bě zawjedźenje Deutschlandticketa 1. meje 2023 stopnjowanje pasažěrow zbudźiło.

Wotstawk bywa mjeńši

Podstupim (dpa/SN). Krótko do wólbow do krajneho sejma w Braniborskej so wojowanje wo prěnje městno podźěla hłosow dale přiwótři. AfD leži z 28 procentami jenož hišće jedyn procent před SPD ze 27 procentami. Tole wuslědźi naprašowanje ZDF politbarometer ekstra. Z tym je so wotstawk wot třoch procentow 13. septembra pomjeńšił. Dwaj dnjej do wólbow je najwjace stronow swój wólbny bój nětko zakónčiło.

Kontrole wikowarjam škodźa

Za prawa dźěći nadal wojuja

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). 20. septembra je swětowy dźeń dźěsća. Před pozadkom krizow po cyłym swěće žada sej organizacija ­Save The Children lěpši škit dźěći. Nětko je trěbnišo dyžli prjedy prawa dźěći do fokusa stajić, zdźěli jednaćelka organizacije Inger Ashing na digitalnej nowinskej konferency. W běhu konferency porěčachu tež třo aktiwisća za prawa dźěći w Libanonje, Nigeriji a Malawi. Młodostni rozprawjachu wo wšědnej bědźe, straše před wójnu a sćěhach krizy klimy. Swětowy dźeń dźěći je kóžde lěto spominanski datum za prawa dźěći. Štwórtk, 26. septembra, budźe tomu sto lět, zo bě zwjazk narodow prěni raz wosebite prawa młodych a małych oficialnje připó­znał. Tež na to nětko spominaja.

Zawěrno wólby

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:
Hdyž na předewzaćela zwoniš, kiž so serbsce (a hakle po tym němsce) přizjewi, so wjeseliš. Jan Ryćer je to činił. Wón wobohaćuje wólby kandidatow za serbsku radu w Sakskej: nimo mnohotneho angažementa tež swojeje jasneje přirodneje rěče dla. Wšitcy lětuši kandidaća maja wosebite kwality a kompetency, a tohodla je poskitk požadarjow, nazhonitych a noweho, wuraz toho, zo demokratija w Domowinje fun­guje. Nic přeco jenak, ale to z „wulkeje politiki“ w Sakskej a Němskej tež znajemy. Hdyž Serbski sejm resp. jeho spěchowanske towarstwo woprawdźe tež swojeho kan­didata zapoda, njeje přiwšěm wěste, hač budu wšitcy wot zwjazkoweho předsydstwa woleni tež radźićeljo serbskeje rady. Domowina je zašłe razy z wotpohladom jenož telko mjenow sposrědkowała, kaž ma gremij městna. Zo njebychu sej zapósłancy sakskeho sejma wuběrać móhli, kotry Serb je jim lubši hač druhi. To drje budźe lětsa najskerje hinak. Su Serbja to woprawdźe tak chcyli? Marcel Brauman

Pjatk zaso za klimu na puće

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Organizacija Fridays for Future (Pjatki za klimu) namołwja dźensa hladajo na hrozne powodźenja w mnohich dźělach Europy ke stawkej za klimu. Wot Augustusoweho mosta ma wulki baner na strach pokazać. Na nim je słowo „Powodźenje lětstotka“ z čerwjenej barbu přešmórane, pod nim steji „Lětstotk powodźenjow“, kaž organizacija zdźěli. Nimo toho planuja demonstraciju po nutřkownym měsće. Pod motom #NowForFuture (Nětko za přichod) žadaja sej spěšny kónc wudobywanja wuhla, wolija, a płuna kaž tež kónc wšitkich inwesticijow do fosilnych paliwow.

Fridays for Future namołwja dźensa po cyłym swěće k demonstracijam. W Němskej su we wjace hač sto městach protesty připowědźene, mjez druhim w Berlinje, Hamburgu, Kölnje a tež w mjeńšich městach kaž Freibergu abo Wieslochu w Badensko-Württembergskej. Tole organizacija na swojich kanalach a webstronach wozjewi.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND