Zelenskyj čaka na wuslědki

póndźela, 09. septembera 2024 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Po swojich rozmołwach ze zastupnikami knježerstwa USA na zetkanju kontaktneje skupiny Nato a Ukrainy w Ramsteinje čaka ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj „jara napjeće“ na wuslědki. Konkretnje bě sej Zelenskyj minjeny pjatk wot zwjazkarjow daloko sahace brónje přećiwo wojerskim a logistiskim objektam na ruskim statnym teritoriju žadał. Dotal njeje jemu tole dowolene. Ukraina zasadźuje tuž truty přećiwo Ruskej. Kóncy tydźenja su skład bencina w juhoruskim Belgorodźe trjechili a zapalili. Samsny čas Ruska wojerski ćišć na Ukrainu w Donbassu dale zesylnja. Wokoło Pokrowska su ukrainske jednotki kónc tydźenja 23 ruskich nadběhow wotwobarali, wójsko zdźěla.

Žadaja sej spěšniše wotsunjenja

póndźela, 09. septembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazk městow a gmejnow Němskeje žada sej w migraciskej debaće wjace wotsunjenjow. Knježerstwo měło jeno za to wotpowědnu „task force“, wutworić, gremij, kotryž wotsunjenja zrjaduje. Wažne je, prócowanja zesylnić, zo dyrbjeli so ludźo bjez prawa na trajne přebywanje zaso do swojeje domizny nawróćić, rjekny hłowy jednaćel André Berghegger nowinarjam. Wosebita „task force“ by wotsunjenja pospěšiła a efektiwowała. Dotal su wotsunjenja naležnosć zwjazkowych krajow.

Berghegger kritizuje, zo njejsu komuny na wuradźowanjach wo migraciji wobdźělene. Wone měli sobu za blidom sedźeć, hdyž wo migraciji a wěstoće rozsudźeja. Rozmołwy knježerstwa, opozi­cije a zwjazkowych krajow su jutře plano­wane. Hižo w zwisku z migraciskim ­wjerškom minjenu wutoru běchu sej ­komuny sobuskutkowanje žadali.

Amplowa koalicija bě wospjet připowědźiła, zo razniše wotsunjenja přesadźi. Po nadpadach w Solingenje z třomi mortwymi su „wěstotny paket“ zdźěłali.

Scholz dale njepowalny

póndźela, 09. septembera 2024 spisane wot:

Zwjazkowy kancler chce tež po wólbach 2025 knježerstwo nawjedować

Berlin (dpa/SN). Najebać špatne wuslědki woprašowanjow a najnowše wólbne poražki zwjazkowy kancler Olaf Scholz z toho wuchadźa, zo SPD wólby zwjazkoweho sejma 2025 dobudźe. „Liču kruće z tym, zo dóstanu sam a SPD 2025 sylny mandat, z kotrymž móžemy tež při­chodne knježerstwo nawjedować“, rjekny ­politikar SPD nowinje Tagesspiegel.

„Knježić njebudźe jednorišo, tuž dyrbjeli to činić“, kancler rjekny. Jeho zaměr je „wot SPD nawjedowane zwjazkowe knježerstwo“. W rozmołwje z nowinarjemi Scholz na to pokaza, zo je SPD hižo lěta 2021 w podobnym połoženju wólby dobyła. „Smy w bojach wupruwowana strona“, wón potwjerdźi.

Rěč domizny za dźěći

póndźela, 09. septembera 2024 spisane wot:
Prěnja powěsć po wólbach: Wjetšina Zhorjelskeho wokrjesneho sejmika je běrtlk hłownohamtskeje społnomócnjeneje za serbske naležnosće (wona ma 9,5 hodźin/tydźensce) před prawicarjemi zachowała. Druha powěsć: Zhorjelski krajny rada wu­zběhny wažnosć dwurěčnosće, kotraž zwonka Slepoho lědma rólu hraje. Třeća powěsć: Financowanje serwisoweho běrowa za serbšćinu je jenož hač do klětušeho zaručene, wo podlěšenje ma so zaso politisce wojować. Česć wšej prócy, hladajo na naš narok, mostotwarcy mjez Němskej a słowjanskimi krajemi być, smy na přeniskim niwowje. AfD je před lětami w Zhorjelcu přećiwo arabskim spěwam w jednej pěstowarni polemizowała prajo, zo by so mjez druhim hornjoserbšćina lěpje hodźała. Nošer pěstowarnje je pak do toho dźěći ze serbskimi, čěskimi a pólskimi spěwami zeznajomił. By rjenje było, hdyž bychu wšě dźěći Zhorjelskeho a Budyskeho wokrjesa serbšćinu jónu jako rěč dožiwili, kotraž do domizny słuša. Marcel Brauman

To a tamne (09.09.24)

póndźela, 09. septembera 2024 spisane wot:

Do kašćika k zamknjenju zalězło je dźěćo při hrajkanju w Mnichowje. Swójba z dźěsćomaj bě při elektroniskich kašćikach pobyła, zo by pakćik wotewzała. Dźewjećlětny hólc zalěze do kašćika, na čož so durje zaprasnychu a so awtomatisce zamknychu. Staršej njemóžeštaj fašk hižo samaj wotewrěć. Přiwołani wohnjowi wobornicy durje namócnje wotewrěchu a njezranjene dźěćo wuswobodźichu.

Wupad miliny wosrjedź měšćanskeho swjedźenja w hessenskim Usingenje je předwčerawšim, sobotu, chaos zawinował. Ludźo běchu w čumpjelach zawrjeni. Tež na hoberskim kole njeńdźeše dale. Wohnjowa wobora zasadźi nuzowy milinowy agregat, zo móhli ludźo wulězć. Hoberske koło pak dyrbjachu cyle klasisce z kurblu wjerćeć, doniž njeběchu posledni z gondlow wuswobodźeni. Při njewšědnej akciji so nichtó njezrani.

Syć za rěč tworić

pjatk, 06. septembera 2024 spisane wot:

Slepo (SN/mb). Na fachowu konferencu pod hesłom „Serbsku kulturu a serbski turizm we wokrjesomaj dožiwjeć“ běchu dźensa měšćanosća, wjesnjanosća a wjesni předstejićerjo serbskeho sydlenskeho teritorija w Sakskej do Slepoho přeprošeni. Na dnjowym porjedźe steješe nimo witanja hosći ze stron Zhorjelskeho krajneho rady Stephana Meyera (CDU), přednoška předsydy Serbskeho kulturneho turizma z.t., Pětra Brězana, a referata Jensa Baumanna z nutřkowneho ministerstwa Sakskeje wo „zwoprawdźenju dwurěčnosće w komunach“ tež prezentacija sobudźěłaćerkow projekta ZARI­, „syće za serbsku rěč a regionalnu identitu“ Domowiny. Nawodnica regionalneho managementa Sonja Hrjehorjowa a kulturna posrědnica Jadwiga Bryckec chcyštej wo „natwarje syće za kulturu, wuměłstwo a čestnohamtski angažement“ rozprawjeć, kotraž ma druhi stołp projekta ZARI być.

London sćele Ukrainje rakety

pjatk, 06. septembera 2024 spisane wot:

London/Ramstein (dpa/SN). Wulka Britaniska sćele Ukrainje 650 raketow k wotwobaranju lětadłow. Tole je zakitowanske ministerstwo w Londonje do zetkanja kontaktneje skupiny NATO a Ukrainy na wojerskim lětarskim zepěranišću USA w Ramsteinje w Porynsko-Pfalcy zdźěliło. Zakitowanski minister John Healey chcyše gremij wo posyłce w hódnoće 192 milionow eurow informować. Na zetkanju wočakowachu dźensa tež ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho.

Hunter Biden winu přiznał

Los Angeles (dpa/SN). Syn prezidenta USA Hunter Biden je w sudniskim jednanju přećiwo njemu dawkoweho wobšudnistwa dla swoju wina přiznał. Tole rozprawjeja medije USA. 54lětny wuwinje so tak chłostanskemu procesej, kotryž měješe so přichodne dny z wuzwolenjom spřisahanych započeć. Sćelak CNN rozprawja, zo chce sudnistwo 16. decembra chłostanje wozjewić. Bidenej wumjetuja, zo njeje wjacore lěta dawki płaćił.

Baerbock namołwja Israel

Miliony eurow za Palestinjanow

pjatk, 06. septembera 2024 spisane wot:

Amman (dpa/SN). Němska zwyši swoju humanitarnu pomoc za wot Gazaskeje wójny potrjechenych Palestinjanow wo dalšich 50 milionow eurow. Po tutym puću přiběra podpěra na wjace hač 360 milionow eurow wot lěta 2023, rjekny wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) po zetkanju ze swojim jordaniskim kolegu Aimanom al-Safadijom w stolicy Ammanje. Ćežišćo podpěry je bój pře­ćiwo hłodej, zaručenje zežiwjenja ludźi a strowotniske zastaranje ludnosće.

Humanitarnu pomoc za syriskich ćěkancow w Jordaniskej chcedźa wo 12,7 milionow eurow zwyšić. Po Jordaniskej jědźe kóždy tydźeń 120 nakładnych awtow z pomocnymi srědkami do Gazaskeho pasma. Němska podpěruje tole z pjeć milionami eurow.

Unija hotuje so na knježerstwo

pjatk, 06. septembera 2024 spisane wot:

Neuhardenberg (dpa/SN). Frakcija CDU/CSU w zwjazkowym sejmje so lěto do wólbow zwjazkoweho sejma poněčim na to hotuje, knježerstwo w Berlinje přewzać. „Z tuchwilnej koaliciju so lědma hišće zaběramy“, rjekny předsyda Friedrich Merz (CDU) wčera po zakónčenju klawsury frakcije w braniborskim Neuhardenbergu. Wotnětka chcedźa so sylnišo z temami zaběrać, kotrež uniju w nowym knježerstwje wočakuja. Centralny tema klawsury bě po jeho słowach wobmjezowanje njelegalneje migracije do Němskeje. Wěstota wobydlerjow, stabilita kraja a zhromadnosć towaršnosće ­budu uniji wotnětka najwažniše naležnosće. Dalšej temje w Neuhardenbergu běštej nutřkowna wěstota a zasadźenje nowych digitalnych srědkow k wotwo­baranju kriminality a terorizma.

Klawsurje skónčiłoj stej tež SPD a FDP. Po tym informowachu zastupnicy stron medije wo wuslědkach wuradźowanjow.

Tukaja na skutk terorizma

pjatk, 06. septembera 2024 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Po třěleńcy njedaloko israelskeho generalneho konsulata w Mnichowje policija z toho wuchadźa, zo měješe morjeny 18lětny třělc teroristiske wotpohlady. Policisća běchu wčera dopołdnja njedaloko konsulata muža wuhladali, kiž měješe starši karabiner z přičinjenym bajonetom w ruce. Po informacijach nutřkowneho ministra Joachima Herrmanna (CSU) muž zaměrnje na po­licistow třěleše. Tući třělachu wróćo a 18lětneho smjertnje zranichu.

Policija nětko spyta, dokładny motiw muža wuslědźić. W konsulaće wotmě so za čas třěleńcy wopominanske zarjadowanje składnostnje róčnicy Mnichowskeho atentata na israelske olympiske mustwo w septembru 1972.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND