Meja
Meja, měsac rjanosće!
Wšudźe wšitko zakćěje.
Z kwětkami je posyta
naša rjana přiroda.
Meja, měsac lubosće!
Wutroby wšě zwohrěje.
Ptačinje, wšej zwěrinje
howi słónco nalětnje.
Meja, měsac nadźije!
Žiwjenje nas womłódnje.
Štóž wšo tole njewidźi,
wutrobu drje njesłyši.
Bomikowa 1995
Kurt Cobela z personalnej wustajeńcu w stolicy
Berlin (ŠR/SN). Wustajeńcu Kurta Cobele pod hesłom „Caprichos – paperworks (1963– 2018)“ wotewrěchu minjeny pjatk w Berlinskej galeriji našočasoweho wuměłstwa. Galerija KAI DIKHAS wobsteji wot lěta 2011 a je jenož jedyn projekt kreatiwneho centruma „Aufbau Haus“. Dom při Moritzowym naměsće w Kreuzbergu zwjazuje na jónkrótne wašnje kulturu z kulturnej industriju. W bywšim fabrikskim twarjenju su mjez druhim tež nakładnistwo Aufbau, dźiwadło TAK a knihownja Moritzplatz zaměstnjene.
W galeriji KAI DIKHAS, štož w romanišćinje telko rěka kaž „Městno widźenja“, pokazuja stajnje měnjace přehladki přewažnje mjezynarodnych wuměłcow Sintow a Romow. Wustajeli su tam hižo najznaćiši wuměłcy mjenowaneho ludu, kaž na přikład Ceija Stojka, Delaine, Damian Le Bas abo Imrich Tomáš. Galerija je zdobom „wuchadźišćo za sebjewědomy a runoprawny dialog mjeńšiny z towaršnosću wjetšiny“ kaž kurator Moritz Pankok wuzběhny. Jako přećel Kurta Cobele bě jeho přeswědčił, cyłkownje 92 twórbow zjawnosći spřistupnić.
Jutrowne wiki cyle swójbne
Dr. Herman Šleca
Wo knihach a kniharni (23.03.18)
Serbski institut je w swojim Małym rjedźe wudał „Kito Lorenc – Personalna bibliografija“. Zestajer Franc Šěn je 164 stron wopřijacy zešiwk do 16 wotrězkow rjadował a tež mjenowy register podał. Nowe je wuhotowanje mjeztym 28. zešiwka.
Najnowša zběrka Benedikta Dyrlich „Grüne Hasen dampfen ab – Geschichten“ je w Ludwigsburgskim nakładnistwje Pop wušła. Wosebje hnujaca je powědka „Drježdźany mojeje maćerje“.
Dieter Kalka je spisał roman „Sudička“. Serbska holca bu před wjace hač tysac lětami ze słowjanskeje wsy mjez Łobjom a Solawu rubjena a do Wolina zawlečena. Po oraklu tamnišeho wyšeho měšnika je Sudička ta wuzwolena, kotraž móže słowjanske kmjeny před zahubu wuchować. Přetož jenož wona ma za to trěbnu „jednotu“. W recensijach wopisuja roman jako wuběrny, pytacy za korjenjemi słowjanskich Serbow a jich stawiznow.
Staj dale na slědach Jana Awgusta Měrćinka
Budyšin (CS/SN). We wobłuku Maćičneje akademije zbližištaj Mechtild a Wolfgang Opel minjeny štwórtk připosłucharjam w Budyskim „Wjelbiku“ z dwuhodźinskim přednoškom njewšědne žiwjenje polarneho slědźerja Jana Awgusta Měrćinka. Lěta 1817 w Hrodźišću rodźeny nałožowaše swoju maćeršćinu serbšćinu, němčinu a čěšćinu, kotraž bě prěnja rěč jeho druheho nana. Při wukubłanju na šewca w Małym Wjelkowje zezna wón Ochranowske bratrowstwo. 1844 pósłachu jeho jako misionara do Labradora. Měrćink so z Inuitami spřećeli a nawuči jich čitać, pisać, ličić a wědu wo swěće. Ale tež wón tójšto wot Inuitach nawukny, mjez druhim jich rěč a kak z kajakom kaž tež psyčimi sanjemi wobchadźeć.
Salomon Bohuchwał Frencel
Pokład blisko Trjebina
Archeologojo w Sakskej prěni raz sydlišćo z bronzoweje doby wotkryli
Běła Woda (AK/SN). Blisko Trjebina bě hižo w lětach 1400 do 1000 do Chrystusa, potajkim w bronzowej dobje, sydlišćo. Tak rěka wuslědk archeologow, kotřiž su jenož někotre centimetry pod lěsom rozpřestrěwaceje so Wochožanskeje jamy slědźili. „Kompaktnosć, mnohotnosć a wulkosć wučinjeja jónkrótnosć namakanki. Prěni króć smy w Sakskej tajke zwisowace sydlišćo namakali.“ To rozkładźe nawoda referata Sewjerozapadna Sakska w krajnym zarjedźe za archeologiju dr. Wolfgang Ender minjenu sobotu blisko Wochožanskeje brunicoweje jamy, hdźež su wuslědki wurywankow zjawnosći předstajili. Dźakowano financnej podpěrje koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) bě slědźenje scyła hakle móžne. Zakład toho bě třilětne zrěčenje mjez LEAG a zarjadom z lěta 2017. Po nańdźenju chinskeje wěže z časa wjercha Pücklera w lěće 2014 je to nětko druhe wurjadne wotkryće před wuhlowej jamu.
Mišterske twórby mištersce zanjesene
Budyšin (SN/bn). Minjeny kónc tydźenja je Serbski ludowy ansambl znowa „Mišterske twórby chóroweje hudźby“ předstajił. We Wětošowskej němsko-serbskej dwójnej cyrkwi a na žurli Budyskeho Serbskeho muzeja – wobě hrajnišći běštej bohaće wopytanej – su spěwarjo pod nawodom Andreasa Pabsta swětowu literaturu wšelakich dobow předstajili. Program wopřiješe twórby z repertoira, kotrež běchu ansamblowcy hižo w rjedźe prezentowali runje tak kaž z wjacorych nowinkow. Wjerški koncerta w Budyšinje běchu dynamisce zanjeseny, wot Soyoung Kim na křidle přewodźany melodram „Struga“, kotryž bě Jan Bulank na tekst Kita Lorenca skomponował, nutrny, jenož wot muži interpretowany „Nócny spěw“ Josefa Gabriela Rheinbergera a wospjet „Credo“ z „Božeje mšě za dwójny chór“ Franka Martina.
Bernd Alois Zimmermann
Jedyn z najwuznamnišich komponistow druheje połojcy zašłeho lětstotka, Bernd Alois Zimmermann, by dźensa stoćiny swjećił. Narodźił bě so wón 1918 w sewjerorynsko-westfalskim Bliesheimje blisko Euskirchena swójbje železnicarja. Hromadźe z dalšimi wuznamnymi nowotarjemi na polu hudźby, kaž běchu to na přikład John Cage, Witold Lutosławski abo Isang Yun, słušeše Zimmermann do generacije komponistow, kotřiž běchu so wšitcy w dźesatych lětach minjeneho lětstotka narodźili a reprezentowachu zazběh noweje hudźby po 1945.
Po šulskim času studowaše Zimmermann wot lěta 1937 spočatnje pedagogiku w Bonnje a pokročowašse 1938 ze studijom mjez druhim hudźbneje wědomosće a kompozicije na Kölnskej uniwersiće resp. Wysokej šuli za hudźbu. 1940 dyrbješe do wójska, z kotrehož pak jeho chorosće dla 1942 pušćichu. 1947 wón potom swój wysokošulski studij skónči.
