Rěčni eksperća so schadźowali

srjeda, 23. septembera 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Fachowcy regionalnych a mjeńšinowych rěčow Němskeje, zjednoćeni w krajnym komiteju němskeje wotnožki Europskeho běrowa za mjenje rozšěrjene rěče (EBLUL), přewjedźechu wčera w Budyskim Serbskim domje swoju lětnu zhromadźiznu.

W srje­dźišću wuradźowanjow stejachu rozprawy wo aktualnej situaciji mjeńšin a jich rěčow kaž tež diskusija wo nowych projektach. Hornjoserbšćinu zastupowaše dr. Jana Šołćina ze Serbskeho instituta, delnjoserbšćinu direktor instituta dr. Hauke Bartels. ­Wječor předstajichu danšćinu, saterofrizišćinu, sewjerofrizišćinu, delnjoněmčinu, plautdietsch a romašćinu koronapandemije dla wobmjezowanej ličbje zajimcow w Serbskim domje. Narok wčerawšeho schadźowanja bě, zo Budyski publikum wo mjenowanych rěčach zhoni a je słyši.

Němska wotnožka EBLUL, kotraž dźěła wot lěta 2012 pod třěchu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin, zasadźa so za regionalne a mjeńši­nowe rěče w Europje. W Němskej stej to nimo horjeka mjenowanych hornjo- a delnjoserbšćina.

CD „Serbska reja“ wušła

srjeda, 23. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Towarstwo Serbska reja je sej minjene lěta z wožiwjenjom tradicionalneje serbskeje rejwanskeje hudźby dobre mjeno sčiniło. Na runje wušłej CDji „Serbska reja – Traditional Sorbian Dance Music“ předstaja wone melodije zašłych třista lět. Někotre su znate ludowe spěwy, dalše njebuchu hižo dołho k rejam hrate. Nětko předleža w nowej interpretaciji. Hudźbnicy su inspiraciju namakali w historiskich žórłach, ale tež w rozdźělnych rejwanskich a muzikaliskich tradicijach. CD chce lóšt do zhromadneho rejwanja budźić, ale tež na rejwanske wječorki, dźěłarnički a podobne zarjadowanja.

Serbske chóry spěwaja na CD

wutora, 22. septembera 2020 spisane wot:
Budyšin (SN). Na nowym zynkonošaku prezentuja so znate a klasiske woblubowane hornjoserbske spěwy w interpretaciji wšelakich chórow, spěwnych skupin, kapałow a solistow. Pohnuwać chce tajki poskitk zabawneho razu tež k zhromadnemu spěwanju na narodninach, w Domowinskej skupinje, w kruhu swójbnych abo wjesnjanow. Złožujo so na nahrawanja Serbskeho rozhłosa je Šćěpan Brankačk dohromady třiceći spěwow zestajał, kiž (nimale) kóždy znaje a kotrež su so w běhu lět w najlěpšim zmysle słowa z ludowymi stali. CD je zhromadne wudaće Ludoweho nakładnistwa Domowina a Załožby za serbski lud.

Dalša dokumentacija wo Sprjejcach

póndźela, 21. septembera 2020 spisane wot:
Sprjejcy (SN). Wjes z němskim mjenom Spreewitz ma hižo dlěje derje dokumentowanu cyrkwinsku chroniku. Nětko su zakónčili zwjazk čisło III a IV, zdźěli farar tamnišeje ewangelskeje wosady Jörg Michel. W třećim zwjazku dokumentuja čas wot 1945 do 1972, a to z mnohimi dodatkami. Štwórty zwjazk jako kónc zaběra so z lětami 1973 do 2020. Zapřijate su tam barbne fotowe napohlady ze Sprjejčanskeje cyrkwje, přewodnik za nju kaž tež za cyrkej w Bórkhamorje. Bjezdwěla jimace budu z dźensnišeho wida přinoški w rubrice „Małe regionalne krótkostawizny“. W nich namaka čitar zapiski Arnošta Muki wo prusko-hornjołužiskich Serbach, wo kotrychž je wón 1884 pisał, a wo dźělenju Łužicy 1815. Nadrobnišo zaběraja so w brošurce tež z wołtarjom w Sprjejčanskim Božim domje a z emporu. Zajimc móže dale čitać wotrězki wo regionalnych cyrkwinskich stawiznach. Hač do dźensnišeho časa sahaja rozestajenja wo tym, zo bu kónčina w lěće 2004 do cyrkwje Berlin-Braniborska přewzata.

Marka Herrmannowa

póndźela, 21. septembera 2020 spisane wot:
Serbska wučerka, swěrna křesćanka a aktiwna Domowinjanka Marka Herrman-nowa narodźi so 16. septembra 1920 swójbje Rakečanskeho fararja Korle Božidara Křižana. Jeje mać bě rodźena Wir­thec. Marka Křižanec maturowaše a wuda so pozdźišo na duchowneho Gerharda Herrmanna w Rakecach, kiž jako zranjeny wojak 30. januara 1945 w lacareće w Zerbsće zemrě. Hnydom po wójnje poskićichu jej wučersku słužbu w Rakecach. Marka Herrmannowa kwalifikowaše so na wučerku za serbšćinu a jendźelšćinu a je předmjetaj wuběrnje wuwučowała. Mnohim studentam Serbskeho wučerskeho wustawa bě wona dobra mentorka w praktikumje. Za wuběrne wukony spožčichu jej titul wyša wučerka. Marka Herrmannowa je so po wójnje nimo swo­jeho syna tež wo syna zahinjeneho při­wuzneho dr. habil. Pawoła Wirtha starała. Wjele lět bě wona aktiwna čłonka cyrkwinskeho předstejićerstwa w Rakecach, do­pisowaše do měsačnika Pomhaj Bóh, bě čłonka Serbskeho ewangelskeho towarstwa a je so ze synom dr. Gerhardom Herrmann swěrnje na Serbskich ewangelskich cyrkwinskich dnjach a na dalšich narodnych zarjadowanjach wobdźělała.
Z koncertom „Muzikaliska jězba po časach“ w Bartskej ewangelskej cyrkwi zahaji so předwčerawšim nowy festiwal „Hornjołužiski swjedźeń komorneje hudźby“. Mjez druhim staj tam rodźeny Dobranečan Johannes Krahl (na foće) a Josua Velten z Gießena simultanje na wobojich Eulowych pišćelach Božeho domu „Sonatu a due Organi“ Franza Danzija přednjesłoj. Foto: Jurij Helgest

Herman Jahn

pjatk, 18. septembera 2020 spisane wot:
Blidar a narodny prócowar Herman Jahn z Dešna narodźi so 14. septembra 1920 blidarskej swójbje a nawukny samsne powołanje kaž nan. Jako dźěćo a pachoł zezna spisowaćela, rěčespytnika, městopředsydu Domowiny a fararja w Dešnje Bogumiła Šwjelu. Jeho a Jahnec swójbje běštej dobrej susodce. Spočatk Druheje swětoweje wójny dyrbješe Jahn do wójska a 1947 so zaso nawróći. Wón złoži mišterske pruwowanje blidarja, dźěłaše čas žiwjenja jako tajki a blidarješe tež za někotre serbske projekty, kaž za narowny pomnik spisowaćelki Marjany Domaškojc. Dlěje hač 50 lět skutkowaše aktiwnje w Domowinje, ale tež w serbskim křesćanskim žiwjenju. 16. februara 1950 bě čłon delegacije Domowiny pod nawodom předsydy Pawoła Neda, kotraž wopyta prezidenta NDR Wilhelma Piecka w jeho Berlinskej rezidency Niederschönhausen. Za delnjoserbske Bože słužby wuda Herman Jahn zběrku „Duchowne kjarliže“, a 1987 bě mjez prěnimi, kotřiž namšu zaso wozrodźichu. 1993 přistupi wón Maśicy Serbskej. 25. septembra 1999 bu Jahn na tragiske wašnje ćežko zranjeny a ze­mrě na to w chorowni w Frankfurće nad Wódru. Manfred Laduš

Kaž wulka swójba nětko w domje pósta

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Redakcija serbskeho rozhłosa ze Serbskeho domu wućahnyła – přistajeni MDR so na štwórtym poschodźe wjele lět derje čuli

Wot póndźele, 7. septembra, wusyła serbski rozhłós wšědnje wot 5 do 9 hodź., sobotu wot 6 do 10 hodź. a njedźelu wot 11 do 12.30 hodź. z noweho studija. Zaměstnjene je wone w domje Němskeho pósta na Budyskim Póstowym naměsće 3. Přenajer rumnosćow je AGORA Łužica. Tež němske regionalne powěsće za Hornju Łužicu wottam wusyłaja. Wšako je to Budyske re­gionalne studijo MDR, kotrež Bogna Korjeńkowa nawjeduje.

Tež słowjanskim susodam inspiracija

štwórtk, 17. septembera 2020 spisane wot:

Swoju lětušu hłownu wosebitu wustajeńcu „Barby daliny – moler Ante Trstenjak a Łužiscy Serbja“ wotewrje njedźelu Budyski Serbski muzej. Po třikrajowym projekće „Wobrazy krajiny – Přechod“ je přehladka dalši wuslědk intensiwneje kooperacije ze słowjanskimaj susodomaj, tónraz pak njewu­směrjeny do načasneho, ale do dokumentaciskeho wuměłstwa słowjanskich narodnych drastow w minjenym lětstotku.

Budyšin (SN/CoR). Na swojim prěnim wopyće w Serbskim instituće je sakski minister za wědomosć Sebastian Gemkow (CDU) wčera dohlad do jeho dźěławosće dóstał. Informowali su jeho mjez druhim wo digitalizaciji serbskeho kulturneho herbstwa, wo naprawach k dokumentaciji a spěchowanju serbšćiny kaž tež wo angažemenće instituta w procesu strukturneje změny. Nimo toho prezentowachu jemu aktualny dźěłowy staw wuwića serbskeje předčitanskeje funkcije za internetne strony. Tónle projekt financuje Swobodny stat Sakska za lěće 2019/2020 ze srědkow za inkluziju z něhdźe 240 000 eurami.

nowostki LND