Wosud wupućowarjow na jewišću

wutora, 29. apryla 2025 spisane wot:
Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je minjenu sobotu swoju lětušu delnjoserbsku inscenaciju prapremjernje w Hochozy předstajiła. Interaktiwna hudźbno-sceniska kolaža „Pórajśo se wen do swěta“ wotbłyšćuje wosud serbskich wupućowarjow, kotrež su sej wopušćiwši Łužicu nowu domiznu w Texasu a Awstralskej wutworili. Hru po ideji Madleńki Šołćic je Esther Undisz spisała a inscenowała. Hłowne róle wukonjeja Anna-Maria Brankačkec a Měrko Brankačk (2. a 3. wotprawa) kaž tež Katharina Krygarjec (nalěwo). Dalše štyri předstajenja slěduja po planje hač do kónca meje w Dešnje a Radušu kaž tež dwójce w Choćebuzu. Foto: NC/Katalin Porackojc

Prózdniny z instrumentom zakónčili

póndźela, 28. apryla 2025 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Na połnje wobsadźenej žurli Serbskeho ludoweho ansambla předstaji dohromady 19 wobdźělnikow mjeztym pjaty raz wuhotowanych „Prózdninow z instrumentom“ minjeny pjatk w tydźenju po jutrach nazwučowane kruchi. Pod nawodom Jana Brězana, kiž tele zastojnstwo na dobro dorosta w starobje dźesać do 14 lět třeći raz wukonješe, zahra po wašnju bigband zestajeny orchester sadźby, kotrež bě Christoph Reuter na zakładźe serbskich ludowych spěwow ekstra za młodych hudźbnikow spisał. Tak zaklinčachu mjez druhim wobdźěłanej pěsni „Kelkož kapkow, telko lět“ a „Slěpe, to jo rjana wjeska“. Wjacori wobdźělnicy, mjez druhim Karolina Kirsten (cello) a Benjamin Meyer (pozawna), sposrědkowachu nimo toho solistiske přinoški, při čimž so tak mjenowana klasiska hudźba runje tak jewješe kaž načasne popowe štučki. Jako přidawk předstaji sydom čłonow orchestra „Seven nation army“, drje najznaćiši hit skupiny The White Stripes.

Jubilej z knižnej premjeru woswjećili

pjatk, 25. apryla 2025 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Knižna premjera noweje zběrki basnjow a lyriskeje prozy Benedikta Dyrlicha „Serpowe dny – Sicheltage“ je wčera něhdźe 40 zajimcow do Smolerjec kniharnje přiwabiła. Antologija je takrjec z naslědnikom knihi „Der Tiger im Pyjama – Tiger w nócnej košli“ a wopřijima po słowach awtora teksty, kotrychž wobrazowa rěč wědomje krajiny kaž tež městnosće wotbłyšćuje, z kotrymiž je hłuboko zwjazany, mjenujcy wolenu domiznu Drježdźany, serbsku Hornju Łužicu a starosłowjansku połobsku kónčinu wokoło Mišna podłu Freibergskeje Modłeje. Na rěči swojeho tworjenja skedźbniwši podšmórny Dyrlich, zo swoju lyriku njepřełožuje, ale ju stajnje znowa komponuje. Přebasnjenje ze serbšćiny do němčiny a nawopak je „wjele, wjele dźěła“, kajkež sej tež hladajo na často čestnohamtsce skutkowacych awtorow, bjez kotrychž serbska literatura mjezynarodny niwow docpěła njeby, „wjace připóznaća zasłuža“.

Budyšin (VaŽ/SN). Cyłkownje 19 dźěći z Hornjeje a Delnjeje Łužicy a samo wobdźělnik z Münstera wopyta w jutrownych prózdninach mjeztym hižo pjate hudźbne prózdninske lěhwo w Serbskim ludowym ansamblu w Budyšinje. Tež wčera młodźi hudźbnicy pod nawodom Jana Brězana intensiwnje na swojich instrumentach zwučowachu.

W srjedźišću prózdninskeho lěhwa steji nazwučowanje pjeć serbskich ludowych spěwow, kotrež buchu ekstra na młody orchester přiměrjene. Hudźbny wuslědk tutoho proboweho tydźenja prezentuja dźěći jutře, 25. apryla, w 17 hodź. na zakónčacym koncerće na žurli Serbskeho ludoweho ansambla.

Jedyn z wobdźělnikow je Benjamin Meyer z Münstera, kotryž prawidłownje za čas jutrownych prózdnin swoju swójbu we Łužicy wopytuje. Wón hraje hižo wosom lět eufonium a štyri lěta pozawnu. Wón so lětsa druhi raz na prózdninskim lěhwje wobdźěli. „Tuta zhromadnosć so mi wosebje lubi, a sym přez instrumentowe lěhwo hižo nowych přećelow zeznał“, Benjamin­ powěda.

Z „Wjesołej póndźelu“ pokročuja

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Loni zahajeny rjad kulturnych zarjadowanjow pod hesłom „Happy Monday Bautzen – Wjesoła póndźela Budyšin“ pokročuje lětsa z někotrejžkuli nowostku. Etablěrowane formaty, kaž su to na přikład „Kupa zbóžnosće“, koncerty, ćicha disko abo poetry slam, wudospołnjeja mjez druhim cirkus k sobučinjenju, naddimensionalna hra „Čłowječe njehněwaj so“ a plećenski projekt „Strickliesel“, z kotrymž ma so hač do kónca lěta pisany, zwjazanosć symbolizowacy a cyłe město wopřijimacy powjaz zdźěłać. Nimo toho maja so po přeću wopytowarjow jědź a napoje poskićeć, kaž hłowna koordinatorka akcije Manja Gruhn z towarstwa Kamjentny dom we wobłuku wčerawšeje nowinarskeje rozmołwy rozłoži. Zaměr zarjadowanjow wostawa po jeje słowach „wutworić pozitiwne rumy, w kotrychž je kóždy witany a kotrež wotbłyšćuja kulturnu wjelorakosć a často čestnohamtski angažement akterow w Budyšinje“. W mjenje Domowiny doda dr. Beata Brězanowa: „Demokratija je předewšěm z dobrych poćahow žiwa. ‚Wjesoła póndźela‘ je w tym zwisku městno zetkawanja a zeznawanja.

Inscenaciju w lěsu předstaja

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Slepo (SN). Wuměłcy Choćebuskeho statneho dźiwadła přichodnu njedźelu w lěsu wobswětoweho zwjazka Zeleneje ligi pola Rownoho ekskluziwny dohlad do probow inscenacije „Wišnjowa zahroda a Sprjewja – načasne nadpismo Čechowa a kołowokoło Tesle, lěsa a derjeměća“ poskićeja. Zarjadowanje zahaja w 14 hodź. w lěsu, kotryž je w priwatnym wobsyd­stwje. Zelena liga jón wotnaja.

„Naša inscenacija so k temje hodźi. Wšako ju w lěsu předstajimy, kotryž snano bórze hižo njeeksistuje. Tam skićimy – bjez wudawkow za techniku – přihladowarjam prěni dohlad do hry. Nadźijamy so wězo, zo publikum wot 24. meje w Choćebuskim statnym dźiwadle zaso widźimy“, zdźěli dramaturgowka Franciska Benack.

Před 120 lětami napisa Anton Čechow z „Wišnjowej zahrodu“ klasikar. Swójba Ranjewskaja je zadołžena a jenož předań swójbneje zahrody móže ju wuchować. Tola za to měli so wišniny pušćić, kotrež runje kćěja. Awtor Fryco Kater je inscenaciju trochu přepisał. Premjera budźe 24. meje­ w Choćebuskim statnym dźiwadle.

Stare kěrluše w cyrkwi zanjesli

wutora, 22. apryla 2025 spisane wot:
Na tradicionalne spěwanje bě chór „Łužyca“ ćichi pjatk do Dešnjanskeje cyrkwje přeprosył. Złožujo so na skutkowny nałožk jutrowneho spěwanja je chór „Łužyca“ pod nawodom Majki Stockoweje a Thomasa Dödinga stare serbske žarowanske spěwy a jutrowne kěrluše zanjesł. Tute spěwy, kiž su něhdy na přazy nawuknyli, běchu so přez generacije dale dawali. Hač do 1950tych lět bu nałožk na serbskich wsach pěstowany. Žony a holcy ćehnjechu na njedźelach w póstnym času kaž tež ćichi pjatk spěwajo po wsy. Při tym běchu tež při lětušim jutrownym spěwanju połžarowansku drastu woblečene. Jutrowničku so tradicija jutrowneho spěwanja mjez druhim tež we Wjerbnje pěstuje. Foto: Michael Helbig

Johann T. Tzschirner

wutora, 22. apryla 2025 spisane wot:
23. apryla 1810 narodźi so w dźensa pólskim Czerna pola Bolesławieca spěchowar serbskeje rěče dr. Johann Traugott Tzschirner. Studowaše wot 1832 na uniwersiće we Wrócławju. Wot 1837 bě tam na sławnym šleskim gymnaziju swj. Marije Madleny z wučerjom. W lěće 1855 powołachu jeho za direktora Choćebuskeho gymnazija. Wužiwajo přihódnu politisku situaciju docpě 1856, zo zawjedźe so fakultatiwna serbska wučba na gymnaziju, kotruž wučer Karlo Kito ­Dalej podawaše. Za jeho čas smědźachu so abiturienća w serbskej rěči pruwować dać. Z próstwu, załožić serbsku preparandu, njeměješe 1857 wuspěch. Tzschirner zajimowaše so za serbske kulturne stawizny a předstaji w jutrownym šulskim programje 1859 Jana Chojnana, ­kotrehož serbsku gramatiku ze 17. lětstotka bě w gymnazialnej knihowni ­našoł. Wón spěchowaše rozšěrjenje knihownje, kotraž měješe bórze na 80 delnjo- a hornjoserbskich wudaćow. W lěće 1863 powoła so za prowincionalneho šulskeho radu do Berlina. Tam zemrě 3. septembra 1866. Serbska wučba podawaše so na Choćebuskim gymnaziju do lěta 1888. Franc Šěn

Zestaja chór bywšich brigadnikow

štwórtk, 17. apryla 2025 spisane wot:

Klóšterska cyrkej „Marije domapytanja“ we wuznamnym putniskim měsće Hejnice na sewjeru Čěskeje woswjeći lětsa swój 300lětny jubilej, a to wutoru, 1. julija. Swjedźenski program ma po přeću zarjadowarjow tež serbski podźěl wopřijimać.

Mužakowska lěsna železnica, poslednja originalnje zdźeržana swojeho razu w Němskej, zahaji sezonu. Wot jutřišeho pojědu historiske, zdźěla sto lět stare lokomotiwy a wagony prawidłownje z Běłeje Wody do Mužakowa resp. do Kromole a wróćo. Podłu čary čaka tójšto atrakcijow, kaž na přikład Pücklerowej parkaj a nowy muzej „Anlage Mitte“, na hosći. Foto: Herbert Ortner

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND