Něhdźe 15 přitomnych, kubłarki, maćerje a dźěći wobdźěli so wčera dopołdnja na knižnej premjerje „Žiwjenje na chribjeće“ z awtorku Lubinu Popjelinej w kubłanskim srjedźišću LIPA w Smjerdźacej. Tam je wona kartki ze serbskimi hrónčkami a nawodami za masažu małych dźěći předstajiła, kotrež přitomni hnydom wuspytachu. Awtorka powědaše, zo bě jeje syn husto njeměrny a zo chcyše jemu serbsku rěč zbližić, mjeztym zo jemu runočasnje něšto dobre sčini. Kóžda kartka je na wěstu situaciju wšědneho dnja wusměrjena, kaž na přikład na pječenje poprjančkow, na hraće z bulom abo na druhe činitosće, kotrež hodźa so jako masaža na chribjet pjerachow přenjesć. Foto: Vanessa Žurec

Tworjaca wuměłča Sabine Veit (na foće), skutkowaca w Budyšinje, a fotograf Tomasz Raczyński z Jelenje Góry wotewritaj zajutřišim, njedźelu, wustajeńcu swójskich twórbow we wobłuku bruncha „KulturFrittag“ Biskopičanskeho zetkawanišća B28. Wo hudźbne wobrubjenje wernisaže postarataj so cembalist Kristof Spiewok a Perrine Joedicke na fleće. Foto: Sabine Veit

Budyšin (CS/SN). Přednošk wo wosobinje z dawnych časow njetrjeba suchi a wostudły być. To dopokaza měšćanski wodźer Wolfgang Mendow předwčerawšim w Budyskej měšćanskej bibliotece. W swojim přednošku předstaji na połnje wobsadźenej žurli serbskeho uniwersalneho wučenca Caspara Peucera.

Peucer narodźi so před 500 lětami w Budyšinje. Tam chodźeše na radnu šulu, prjedy hač jeho wulkeje nadarjenosće dla na renoměrowanu łaćonsku šulu w Goldbergu (dźensa Zlotorya w Pólskej) pósłachu. Tamniši nawoda kubłanišća poruči jeho Philippej Melanchthonej, a tak sta so 15lětny Peucer we Wittenbergu z asistentom wuznamneho teologa a reformatora. Po Schmalkaldiskej wójnje ćěkaše Melanchthon do Nordhausena, Peucer nastupi na to studij mediciny w Frankobrodźe nad Wódru. W lěće 1550 zmandźeli so z Magdalenu, najmłódšej dźowku Melanchthona.

23. wulkeho róžka 1650 narodźi so měšćanskej swójbje pozdźiši duchowny a sobuzałožer serbskeho katolskeho pismowstwa Jurij Hawštyn Swětlik. Wón bě jedyn z dźesać wuznamnych serbskich duchownych Kulowskeje wosady. Wopyta w čěskim Krumlowje gymnazij, dósta 1675 měšnisku swjećiznu, bě kapłan w Čěskej a wot lěta 1678 do 1682 wikar w Budyskim tachantstwje. Po tym skutkowaše jako duchowny w ródnym Kulowje a wot lěta 1683 do 1707 jako wosadny farar w Radworju. Zdobom wobsedźeše duchowny magister filozofije a bě pozdźišo senior Budyskeho tachantstwa. Wón nałožowaše po přikładźe Kulowskeho jezuita Jakuba Xavera ­Ticina (1656–1693) prawopis katolskeje warianty hornjoserbskeje pisomneje rěče, kotraž hač do 1862 eksistowaše. Swětlik je sam wot lěta 1688 do 1707 cyłe Swjate pismo do katolskeje serbšćiny přełožił. Wón spisa prěni serbski ćišćany słownik Vokabularium Latino-Serbicum. Za dźěći wuda „Tón mały křestijanski katolski katechismus“, „Serbske katolske kěrluše, kiž so na te róčne časy spěwaju“ a přełožki „Swjate sćenja“. Swětlik zemrě 23. małeho róžka 1729 w Budyšinje. Rumnosć na Radworskej farje nosy mjeno Swětlika. Manfred Laduš