Wuměłstwo a bjesadna busowa jězba za kóždeho
Wosrjedź Hornjeje Łužicy je sej tójšto zajimcow kónc tydźenja regionalnu wuměłstwowu scenu z busom wuměłstwa wotkryło. Lětsa běše šěsć kedźbyhódnych městnow swoje durje za wuměłstwo a kulturu šěroko wotwěrało.
Budyšin (SN/HaJ). Budyska galerija Budissin je wustajeńcu načasneho tworjaceho wuměłstwa a filmow spřistupniła. Sotrownje w Małym Wjelkowje přeprosychu wopytowarjow do wosebiteho ambienta něhdyšeho chóroweho domu Ochranowskeje bratrowskeje wosady. Knježi dom ze swojej konsumowej galeriju w Zarěču zeznawachu pasažěrojo busa wuměłstwa jako priwatnu iniciatiwu. W Njeswačidle čakaše na nich barokny hród z hrodowym parkom. Jězba wjedźeše dale k Elektropórclinowemu muzeju Margarećina hěta we Wulkej Dubrawje. Poslednja stacija bě Dom tysac hatow w Stróži, informatiwny wopytowarski centrum biosferoweho rezerwata.
Dospołnje nowe nazhonjenja
Być aktiwiny dźěl folklorneho festiwala „Łužica“, je pola Bernadety Ričloweje trajny zaćišć zawostajiło. „Martina Nowakowa je mje narěčała, hač nochcyła z njej zhromadnje skupinu přewodźeć“, Chróšćanka Bernadet Ričlowa njedawno powěda. Martina Nowakowa je nadawk hižo wospjet wukonjała, Bernadet Ričlowa pak prěni króć. „Dyrbiš so dospołnje na druheho přewodźerja skupiny spušćeć móc. Wědźo, zo to pola naju funguje, smój so zwólniwej wuprajiłoj.“ Tak stej skupinu „HEBE“ z Estiskeje přewodźałoj. Poprawom měještej přewod wjetšeje hudźbneje skupiny planowanej. Někotři hudźbnicy pak běchu schorjeli. Tuž mějachu improwizowany cyłk, z instrumentami kontrabas, čertowka, akordeon a gitara. Zdobom su wužiwali někotre digitalizowane spěwy. „Rejowarjo a rejowarki kaž tež hudźbnicy běchu přewšo disciplinowani. Tuž njemějachmoj z nimi někajke starosće. Pomhało je tež, zo rěčeše jedna wučerka jara derje němsce.“ Powšitkowna komunikacija na festiwalu pak běše jendźelskorěčna.
„Dołho wjac tam njeběch...“
Berlinska grafikarka a molerka Ingeborg Voss a Łužica
„Wustajeńca w Serbskim muzeju njeby špatna była, přiwšěm dołho wjac tam njeběch. A stare rysowanki nochcyła tak rady wustajeć, wšako njeby to cyłu wustajeńcu wučiniło. Dyrbjała hišće něšto druheho k tomu dać. Najlubšo by mi było, by-li wona cyle jednorje někotre łopjena kupiła, potom bych wědźała, zo su wone derje zaměstnjene. Praj knjenje prošu, zo by mi napisała, hdy by so wustajeńca hodźała, kak wulka je rumnosć, kotraž je dispoziciji. Runje mi do myslow přińdźe, zo by so wustajeńca z Łužicy jara derje z dźěłami ze Słowakskeje hromadźe hodźała, abo z Pólskeje. To mam cyłu hromadu...“
Z mobilnymi jewišćemi k šěsć kulturnišćam
„Wuměłstwo kóždemu spřistupnić a kulturnu bohatosć regiona prezentować“ je nadal zaměr projekta Šlesko-hornjołužiskeho muzejoweho zwjazka a Załožby za wuměłstwo a kulturu w Hornjej Łužicy „Wuměłstwowy bus“. Lětuša čara wopřijima šěsć stacijow, hdźež wuhotuja na přikład koncerty, sceniske a filmiske předstajenja.
Zhorjelc (SN/bn). Po třoch linijach pojědu zajutřišim, sobotu, a njedźelu busy w hodźinskim rytmusu z Budyšina přez Mały Wjelkow, Zarěč, Njeswačidło a Wulku Dubrawu do Stróže a wróćo. Dohromady dźewjeć hudźbnikam resp. skupinam budu jězdźidła takrjec z mobilnym jewišćom. Mjez druhim koncertuja Arne Maiwald, Benedikt ter Braak, Romy Räubertochter a duwje Konjen kaž tež Vlad & Ivan na přikład z tangom, jazzom, soulom a countryjom. Jězbny plan je tak koncipowany, zo móža sej pasažěrojo wšitkich wuměłcow naposkać a poskitki jednotliwych stacijow přiwšěm wužiwać.
Módroćišć, film a kultura
Grodk (SN/HaJ). Z infostejnišćemi, přikuskami a zajimawymi rozmołwami wotewrětej Serbsko-němska filmowa syć Łužycafilm a Łužiski institut za strategiske poradźowanje zhromadny běrow „Serbski kolektiwny běrow“ w Grodku.
„Mjeno běrowa złoži so na ideju Co-working-spaces“, rozkładźe Daniel Häfner z Łužiskeho instituta. Angela Šusterec z filmoweje syće našej nowinje wujasnja: „Smy jara wjeseli, zo budźe z tutym zhromadnym běrowom serbska kultura na juhu Braniborskeje prezentniša. Je to prima móžnosć, so tam direktnje na městnje mjez sobu splesć.“ Prezentować chcedźa so na wotewrjenskim swjedźenju 1. septembra z infostejnišćemi nimo syće Łužycafilm a Łužiskeho Instituta za strategiske poradźowanje dale Serbski institut, Eitnerojc keramika z Grodka, Zabrodźanski muzej jutrownych jejkow a Patokec kładźita bróžeń z Hór w gmejnje Halštrowska Hola. „Dźěłamy z muzejemi a domizniskimi stwami na tym, region a serbsku kulturu bóle zeznajomić a wuwiwamy z kulturnym a kreatiwnym hospodarstwom nowe produkty módroćišća a keramiki“, Daniel Häfner doda.
Studentaj-praktikantaj w redakciji našeho wječornika
Pětra Dźisławka (23) z Chasowa znaja čitarjo našeho wječornika hižo jako studenta mediciny, kiž jich prawidłownje wo tym informuje, kak móžeš chorosćam zadźěwać resp. je lěkować. A wězo wo wšěch serbskich słowach, kotrež serbski pacient za rozmołwu ze serbskim lěkarjom trjeba. W redakciji je z časa po złoženju matury w lěću přeco zaso rady widźany „hóstny redaktor“, wšako mnohostronsce derje pisa a stajnje sep idejow přinošuje. Lětsa nas student we 8. semestrje, kiž w serbskim internaće w Lipsku bydli, redakciju tež jako stilizator-korektor podpěruje.
We wólnym času zaběra so wjele z pisanjom a z hudźbu. Pětr je čłon wšelakich towarstwow: Sorabija Lipsk, Radworski młodźinski klub, Zwjazk serbskich wuměłcow, Maćica Serbska a nic naposledk Serbska Murja. Rady rapuje tež jako Lil Handrij w hiphopowej trójce Nowa Doba.
Z esprijom a dale dobrej kondiciju
Budyšin. „Ex oriente lux“ (z wuchoda přińdźe swětło) – pod tute starozakonske hesło staji Tomaš Žur, bywši organist při katedrali swj. Jadwigi w Berlinje, swoje koncertowanje składnostnje lětušeho Budyskeho pišćeloweho lěća. Tydźenja putaše wón mnohich wopytowarjow w Budyskej Tachantskej cyrkwi swj. Pětra, poskićejo zaso wubrany program a wobkrućejo so znowa jako připóznaty wirtuoza.
Nahrawani zdobom rozžohnowanje
Redakcija našeho wječornika: Bosćan Nawka
Do redakcije je přišoł „připadnje jako wupomhacy lajski stilizator“, kaž sam praji. Druhdźe bychu jeho „wuběrne pjero“ mjenowali. Tola naš w Stralsundźe rodźeny a dźensa w Budyšinje bydlacy kolega Bosćan Nawka radšo druhich do swětła zjawnosće staja hač sebje samoho. Přiwšěm je hižo jako šuler Serbskeho gymnazija w Budyšinje na jewišću młodźinskeho dźiwadła při Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle stał, hdźež wón tež do kruha elewow činohrajneho studija słušeše. Tež hudźbje běše wot časa młodosće wusko zwjazany, najprjedy jako redaktor a moderator formata „Hudźba wot młodych – hudźba za młodych“ w tehdom rano wusyłanym předchadniku Radija Satkule Serbskeho rozhłosa. Pozdźišo jako hudźbnik na bijadle abo ze sequencerom (elektroniska připrawa abo software za tworjenje hudźby ze zdźěłanjom datow) mjez druhim w skupinomaj stoned hajtzer a PŠŠ („Pjeć šibali štyrjo“). Rady měšeše žanry wot death metala přez jazz a „klasisku hudźbu“ hač k eksperimentalnym elektroniskim zynkam.
Cyły spektrum techna, spokenword a wjace při skale
Miłoćicy (SN/bn). Dohromady 15 hudźbnych cyłkow resp. DJjow je minjeny kónc tydźenja 5. festiwal Meta Solis při Miłočanskej skale z přewažnje elektroniskimi zynkami wobrubiło. Na dwěmaj hrajnišćomaj zahorichu mjez druhim serbskej akterce Ida Bux a 666SMWA, ALLG z Gdańska, Jess z Kaira a Drježdźanjan John Bass 303 cyłkownje něhdźe 300 wopytowarjow ze swojimi setami, wotbłyšćowacymi bjezmała dospołny spektrum powšitkownje jako techno znateho žanra. Wo kontrast postaraštej so Paul Geigerzähler z akustiskim folk punkom a překwapjacy wustupowacy Kolektiw Klanki ze serbskim hiphopom. Alina Petrowa z ruskeje skupiny Pussy Riot bě swój planowany gig chorosće dla krótkodobnje wotprajiła.
