Młoda serbska žołma

štwórtk, 06. awgusta 2020 spisane wot:

Skupiny młodostnych tuchwilu wobstajnje serbsku hudźbu produkuja

Jako wozjewi skupina JANKAHANKA před pjeć lětami swój album „Zbožo“, běše­ nadźija wosebje mjez młodostnymi wulka, zo so nowa doba w stawiznach serbskeje hudźby zahaji. Bě to prěni ryzy serbski hudźbny album, kotryž spřistupnichu zajimcam tež přez woblubowane platformy kaž iTunes, Amazon Music a Spotify. Dwanaće nowych spěwow skupiny běchu inowatiwne a rozeznawachu so zdźěla jasnje wot hudźbnych produkcijow MDR, kotrež wšědnje w Serbskim rozhłosu słyšimy.

Na to so dale wulce ničo na polu serbskeje hudźby njehibaše. Tučasnje pak dožiwjamy, zo so młode serbske hudźbne talenty w skupinach zjednoćeja, swójske spěwy pisaja a je tež njewotwisnje wot MDR produkuja a wozjewjeja. Mnozy rěča tuž wo młodej serbskej žołmje.

Praskot

Kochowa nowela w němskej rěči

štwórtk, 06. awgusta 2020 spisane wot:
Berlin/Lipsk (JuK/SN). „Hana – eine jüdisch­-sorbische Erzählung“ rěka kniha Jurja Kocha, kotraž je w nakładnistwje Hentrich&Hentrich wušła. Nowela wob­jednawa dóńt židowskeje holcy za čas fašizma. Stawiznar Berlinskeho centruma Judaicum Hermann Simon podawa w dosłowje wuslědki swojich historiskich slědźenjow wo krótkim žiwjenju židowskeje Serbowki. Nowela „Židowka Hana“ je prěni raz 1963 w LND wušła. Němskorěčnu wersija je wobšěrny nowospis Kochoweho tehdyšeho prěnjeho literarneho dźěła.

Festiwal ze serbskim podźělom

štwórtk, 06. awgusta 2020 spisane wot:

Budyšin (SN/pdź). Hornjołužiske města Budyšin, Kamjenc, Zhorjelc, Lubij a Žitawa běchu před něhdźe 650 lětami z pólskim Lubanjom zwjazk šesćiměstow wu­tworili. Tak nasta tehdy wuznamne kulturne a hospodarske europske křiž­nišćo. Zwjazk wobsteješe hač k Wien­skemu kon­gresej 1815, ale tež dźensa mjeno­wane města hišće dobre zwiski wudźeržuja. Tak zarjaduja lětsa mjeztym třeći zhromadny festiwal, kotryž wot­­měje so wot 10. do 22. awgusta. „Přińć a woteńć“ hudźbny festiwal rěka. Pod hesłom­ „Klassik on Strom“ přewjedu w běhu dweju tydźenjow w městach mjenowaneho zwjazka kaž tež na dalšich městnosćach Hornjeje Łužicy klasiske a alternatiwne koncerty.

Rěčna politika za šulu!

štwórtk, 06. awgusta 2020 spisane wot:
Zo ma Serbski institut jako prěnja serbska institucija swójsku rěčnu politiku, to hladajo na fluktuaciju projektowych sobudźěłaćerjow, kotřiž tam zdźěla ze žanymi abo jeno słabymi znajomosćemi serbšćiny započinaja, njepřekwapja. Prašam so, hač njebychu kóždej serbskej instituciji tajke směrnicy tyli. Předstajmy sej raz, što by to za serbske šule woznamjenjało: Sprěnja, zo ma kóždy wučer serbšćinu nawuk­nyć. Zdruha bychu prawidła za měša­nu komunikaciju k tomu wjedli, zo nje­bychu maćernorěčni w rozmołwje z 2plus-šulerjemi abo serbšćinu wuknjacymi wučerjemi hižo na němčinu přešli. Serbšćina by tuž woprawdźe wobchadna rěč była a kóžda šula, kotraž so „serbska“ mjenuje, škitany rum za nju. A by dźeń a samozrozumliwša była. A noworěčnicy bychu z pomocu wobstajneje imersije swoje aktiwne znajomosće spěšnje polěpšili. Je to předstajomne? Čehodla po­pra­wom nic? Cordula Ratajczakowa

Wo nałožkach z wabjenjom informować

srjeda, 05. awgusta 2020 spisane wot:

Čorny Chołmc (SN/MiR). Štyričłonska dźěłowa skupina zaběra so w Čornym Chołmcu z nowej formu wabjenja. Sćěnowiny, tak mjenowane roll-upy, kotrež hodźa so lochce transportować, maja wo nałožkach regiona informować. „Serb­ske nałožki mnozy znaja. Chcemy tuž pokazać na wosebitosće, kotrež w Čornym Chołmcu mamy, na přikład na te w jutrownym času“, wuswětla jednaćel Krabatoweho młyna Tobias Čižik.

Što je roll-up?

srjeda, 05. awgusta 2020 spisane wot:
Kóždy, kiž trochu jendźelsce rěči, móže sej pod zapřijećom „roll-up“ něšto předstajić. Je to někajki nastroj, kotryž hodźi so wot horjeka rozwalić. W Serbach wšak je poprawom z wašnjom, cuzorěčne słowo wopisać. Kak pak jadriwe jendźelske zapřijeće w našej maćeršćinje w krótkej formje zwuraznić? W redakciji smy sej hłójčku łama­li. Mjenujemy tuž roll-up sćěnowinu a wabjenski stejak. Z tym pak spokojom njejsmy. Telefonaty na rěčespytnikow hač do redakciskeho kónca wuspěšne njeběchu. Tež woni maja prawo na dowol. Sym tuž wćipna na namjety Serbow, wosebje tajkich z humorom. Při tym myslu na nazhonjenje, jendźelskorěčne słowa zeserbšćić. Tajki přikład je handy, kotryž mjenowachu něhdyši studenća sorabistiki, kotřiž so nětko zdźěla powołansce ze serbšćinu zaběraja, ručnik. Najnowša kreacija za handy-smartphone je šmóratko, namjet MiCa. Štó zaso je MiC? To pak rozłožić njetrjebam! Abo? Milenka Rječcyna

Kwasne hrónčka

Kak błyšćitaj we čestnej pyši

so młodaj zwěrowanaj tu!

Hdyž jeju zwjazk je Bóh Najwyši

dźens přijał z wěčnej lubosću.

Hlej, z kajkej radosću so směje

tu młody muž a mandźelski!

Dźens jom najrjeńše zbožo kćěje

we njewjesćinskej lubosći.

Haj, Kralec Jurij je sej zhladał

a pytał młodu mandźelsku;

je za njej hižo dawno žadał

a k njej so chilał z wutrobu.

A Hanka kruće při nim sedźi

a zboka přeco zhladuje,

kak mika wón a što wón slědźi,

so nihdźe wot njoh njehibnje.

Hdyž lědma padachu nam směrki,

hlej, ze Sulšec do Němcow tu

přez wšitke pola a přez kerki

je Jurij chwatał na žeńtwu.

Tak wón tu rady z kołom dojěł

drje husto k swojej Hance je.

A Hanka, doniž njebě přijěł,

na njeho dawno čakaše.

Hdyž mać tež druhdy tróšku swari:

„Što jenož mysliš, Hanka sej?

Ta wěc pak při wšěm lari-fari

so zbóžnje tola pleće z njej.

Tak jědźeše tón čołmik chětře

hač do wěsteho přistawa;

dźens ruce zawdaštaj na přece

sej k zwjazkej swjatoh mandźelstwa.

Tuž swjećtaj dźensa prawje rjenje

swój zbožowny a čestny kwas.

Wój njebudźetaj kać so ženje,

hdyž derje trjebataj swój čas.

Debit Jill-Francis Ketlicojc

wutora, 04. awgusta 2020 spisane wot:

Budyšin (SN). Mnohim ludźom w Delnjej Łužicy je młoda awtorka a redaktorka Nowe­ho Casnika Jill-Francis Ketlicojc mjeztym znata. Nětko je w Ludowym nakład­nistwje Domowina jeje prěnička wušła, a to za dźěći w starobje wot wosom lět pod hesłom „Wuchack głupack a druge tšojeńka“. Thomas Binder je čitanku barbnje wuhotował.

Čehodla płaći zajac jako hłupak? Na tajke a hinaše dźiwne prašenja nadeńdźeš w knize překwapjace žortne wotmołwy a zeznaješ hišće dalše lóštne figury.

Přeco zaso borkać

wutora, 04. awgusta 2020 spisane wot:
Poprawom dyrbiš so dźiwać, čehodla serbske knihi a dalše medije w našej maćeršćinje znajmjeńša we wšitkich sakskich a braniborskich knihownjach na składźe nimaja. Dokelž su přewažnje komuny nošerjo bibliotekow, měło tuž spěchowanje Serbow poprawom tež w jich zajimje być. Što rěka spěchowanje? Štó dyrbi so z nami a našej žiwej rěču a kulturu zeznajomić, hdyž w bibliotece ani jeničku serbsku knihu abo CD njenańdźe a hdyž móže jako turist jenož na karće a dwurěčnych napisach čitać, zo we Łužicy Hornjo- a Delnjoserbja bydla? Prašam so, je to wěc pła­ćizny abo nastajenja, čehodla sej w němskich bibliotekach tak ćežko činja. Abo zaleži­ na nami samymi, zo swoje publi­kacije knihownjam dosć njeposkićamy? Mi so zda, zo swoje prawa nastupajo pře­ma­ło borkamy. Hdyž tak bohaty poskitk serbskeje a dwurěčneje literatury mamy, dźě to zdobom tež kulturu Němskeje wobo­haća. Měrćin Weclich

Podstupimske zrěčenje wo rjadowanju Němskeje

póndźela, 03. awgusta 2020 spisane wot:

2. awgusta 1945 skónči so konferenca „wulkich třoch“ – reprezentantow USA, Sowjetskeho zwjazka (ZSSR) a Wulkeje Britaniskeje – na Podstupimskim hrodźe „Cecilienhof“. Započeli běchu so historisce wu­znamne jednanja 17. julija 1945 (hlej Róčnicu w SN ze 16. julija). Hłowna tema konferency bě dojednanje wo połoženju we wobsadźenej Němskej, wo jeje přichodźe, kaž tež wo rjadowanju powójnskeje Pólskeje, Awstriskeje a dalšich krajow Europy, kotrež běchu poboku němskeho fašistiskeho stata wojowali. Jednanje w Podstupimje bě zdobom prěnja kročel k zymnej wójnje, kotraž so hakle­ lěto pozdźišo zahaji.

nowostki LND