Z wudaća: pjatk, 20 apryla 2018

Washington (dpa/SN). Wicekancler Olaf Scholz (SPD) je po zetkanju z wiceprezidentom USA Mikeom Penceom opti­mistiski, zo njetrjeba Europska unija chłostanske cła USA na wocl a aluminium płaćić. Wón je sej wěsty, zo su USA zrozumili, zo Europska unija w prašenju wikowanja jednotnje wustupuje, rjekny zwjazkowy financny minister wčera po zetkanju we Washingtonje. 1. meje skónči so přechodna doba, w kotrejž je EU wot chłostanskich cłow wuwzata. Prezident USA Donald Trump bě cła wukazał, zo by swójske hospodarstwo před europskej a chinskej konkurencu škitał. W EU so boja, zo bychu w padźe mjezsobnych cłow na kóncu wšitcy přěhrali. Woteběraceho eksporta dla by nimo toho tójšto dźěłowych městnow wohroženych było.

Bratislava (SŽ/K). Dlijace so wujasnjenje morjenja nowinarja Jána Kuciaka a jeho partnerki Martiny zawinuje w Słowakskej dale krizu towaršnosće. Z najnowšeho je premier Andrej Pellegrini zdobom nutřkowny minister. Dotalny, njestronjan Tomaš Drucker, bě po njecyłym měsacu skutkowanja njenadźicy wotstupił. Njezwólniwy, pušćić prezidenta policije Tibora Gašpara, je wón radšo sam ćisnył. Zo ma Gašpar hić, bywa razne žadanje demonstrantow. Druckeroweho předchadnika Roberta Kaliňáka bě „dróha“ zamóhła z ministerskeho stoła storčić. Premier-nutřkowny minister Pellegrini wčera medijam zdźěli, zo je so Gašpar zwólniwy wuprajił, kónc meje zastojnstwo złožić. Šef koaliciskeje Słowakskeje narodneje strony a předsyda parlamenta Andrej Danko rjekny, zo su wobstejnosće wotchada Druckera atmosferu w koaliciji skazyli a zo je nětko w njej wjace zwadow hač za čas premiera Roberta Fica.

Pólska planuje nowy muzej Waršawskeho ghetta

Waršawa. 75. róčnica zběžka we Waršawskim ghetće Židow 1943 je pólskim medijam jara wažna tema. Bjez wuwzaća so liberalne kaž tež narodnokonserwatiwne medije historiskemu podawkej wěnuja.

Tydźenik Newsweek Polska dokumentuje na 20 stronach stawizny ćerpjenja Židow wot spočatka wójny 1. septembra 1939 hač do jeje kónca 1945. Tydźenik Polityka so hižo do róčnicy z tym zaběraše. Z časopisa Polacy zhonichu, zo planuje pólske knježerstwo nowy muzej Waršawskeho ghetta, a to w twarjenju, w kotrymž bě za čas okupacije židowska dźěćaca chorownja. Prawdźepodobnje chce knježerstwo tak tež napjatosće mjez Pólskej a Israelom sobuwiny Pólskeje w holocausće dla wottwarić.

Serbski zapósłanc Marko Šiman rěči mi z wutroby. Skónčnje raz něchtó cyle jasnje zwurazni, zo maja sakske zarjady skónčnje swoje nadawki spjelnić a swoje přilubjenja napřećo našemu ludej dodźeržeć. K tomu słuša zdobom zdobywanje wučerjow, tež z wukraja. Tohorunja mam za dobre, zo Šiman ćišć nastupajo zwoprawdźenje Serbskeje rěčneje šule zesylnja. ­Wona měła wšak wot lońšeho awgusta dźěłać a wučerjow z Čěskeje wukubłać. A, hdźe wona je? Snano pak chowa so za tym znowa jeno taktika pod hesłom, ­njech nož wołaja, čas to wšitko sam wot so zrjaduje. Ně, je načasu, zo kruće na tym wobstawamy, zo zamołwići swoje přilubjenja woprawdźe tež spjelnja a zwoprawdźeja. Tuž dyrbimy jich prawidłownje zas a zaso na jich lubjenja dopominać. A tole Marko Šiman po mojim měnjenju cyle derje zmištruje a wostawa rigoroznje při wěcy. Janek Wowčer

Podstupim (dpa/SN). W cyłkownje šěsć wokrjesach Braniborskeje wola zajutřišim, njedźelu, noweho krajneho radu. Wuslědk budźe zdobom wažne měritko politiskeje nalady w kraju, połdra lět do přichodnych wólbow krajneho sejma.

We wokrjesu Sprjewja-Nysa chcył krajny rada Harald Altekrüger (CDU) w swojim zastojnstwje wostać. Přećiwo 62lětnemu nastupja kandidaća SPD, Lěwicy a AfD. Swoje zastojnstwo wobchować chcył tež Siegurd Heinze, krajny rada wokrjesa Hornje Błóta-Łužica. 56lětny njestronjan je kandidat CDU. Jeho kontrahentaj staj kandidataj Lěwicy a AfD.

Budyšin (SN/MiR). Lětuši, mjeztym 17. Krabatowy swjedźeń je z wosebitoścu na so skedźbnił. Prěni króć w swojich stawiznach njeje so wón na wsy, ale w měsće přewjedł, a to zańdźenu njedźelu w Budyšinje. Hakle w januarje bě rozsud za sprjewine město padnył, zwjazać zakónčenje přewšo wuspěšneje wustajeńcy w Budyskim Serbskim muzeju „Krabat – Muž – Mytos – Marka“ ze swjedźenjom. Honorarny konsul Sakskeje za republiku Chorwatsku dr. Peter Neumann měješe ideju za poradźenu. „Ze serbskim ludom mamy słowjanski narod, kiž je zwjazany ze słowjenskim a chorwatskim narodom“, wón rjekny. „Mam za dobre, zo su swjedźeń w centrumje města wuhotowali. Nětko by było rozumne, by-li město Budyšin za swoje wuwiće wosobinu Chorwata, kiž je w měsće skutkował, za swoje turistiske poskitki wužiło.“ Mjez wosebje witanymi hosćimi bě tež sobuiniciatorka Krabatoweho hibanja Getrud Wincarjowa z Čorneho Chołmca. „Krasnje, kelko ludźi so wo Krabata prócuje. Je derje, zo so naše towarstwa takle anga­žuja. Widźu wuwiće regiona pozitiwnje. A Krabat je při tym wjele pomhał. Jeho kuzło skutkuje do dźensnišeho.

Praha (JBR/SN) Najwjetši a najstarši muzej w Čěskej Republice je Narodny muzej w Praze, kotryž swjeći lětsa swój 200lětny jubilej. Wot załoženja w lěće 1818 nahromadźi muzej miliony eksponatow. Tak je to na přikład unikatna zběrka po­smjertnych maskow w podzemi antropologiskeho wotrjada. Namakaš tam ­maski znatych a zasłužbnych ludźi, kaž prezidenta Tomaša G. Masaryka, kotrehož wobličo je rězbar hišće na dnju jeho smjerće, 14. septembra 1937 na hrodźe w Lanach wotlał. Repliku posmjertneje maski studenta Jana Palacha, kotryž bě so na Václavskim naměsće protestujo přećiwo agresiji armejow Waršawskeho pakta sam spalił, wuhladaš dźensa na fasadźe twarjenja filozofiskeje fakulty. Wulka muzealna wosebitostka a runočasnje přikład surowosće a perwersnosće je wusušena čłowjeska koža, kotruž bě mongolski princ Dambidža (w přechodnym času na 20. lětstotk) swojemu hišće žiwemu riwalej Chaisanej wotćahnyć dał.

Składnostnje jubileja budźe historiski twar Narodneho muzeja wot 28. oktobra, po wosom lětach renowěrowanja, zaso za wopytowarjow přistupny.

Skulptura na karu podobneho nastroja, kotryž mjenuja „Schiebock“, pyši wot srjedy kružny wobchad na kromje Biskopic. Daloko widźeć je wopon města. Twórbu stej metalotwarski zawod Max Aicher z Biskopic a wuměłstwowa kowarnja Aurin ze Schönbrunna zhotowiłoj a městu dariłoj. Foto: Steffen Unger

„Nad Sprjewju wisaše mła, rozpřestrě­waše swoje porsty po cyłej dolinje. Wysoko nad njej włačachu so jimaj njeličomne awtowe swěcy napřećo. Ludźo z wokolnych wsow jědźechu po mosće do města na dźěło.“

Pjatk 20. do 22.4.   Měrowy swjedźeń we Wóstrowcu

  19:00 Přednošk Hansa-Jürgena Schrötera wo Janu Šadowicu­ w Kamjenskej Lessingowej bibliotece

  19:30 Zhromadźizna Hońtwjerskeho drustwa Ralbicy w tamnišim sportowym domje

Sobotu 21.4. 10:00 Diakonska swjećizna Pětra Mróza w Drježdźanskej Dwórskej cyrkwi

  10:00 Rozmołwne koło w Budyskej Röhrscheidtowej bašće wo mobilizowanju serbskeho žiwjenja w narańšich kónčinach wokrjesa

  10:30 Na slědach wjelkow – přednošk na Rěčičanskim Erlichtec dworje, po tym ekskursija

  14:30 Zetkanje „Na Šusterec ławce“ na Trjebinskim statoku­ Hanza Šustera

  19:30 Smochčanske jewišćo: „Wozjewjenja z tworjeneje srjedźizny“ w Smochčanskim Domje biskopa Bena

Njedźelu 22.4. 9:30 Konfirmaciske kemše w Njeswačanskej cyrkwi

  10:00 Zahajenje „zeleneje sezony“ na Kulowskim jěchanišću­

  14:00 Nyšpor ze žohnowanjom motorskich w Ralbicach

Póndźelu 23.4.   Swětowy dźeń knihi

  17:00 Casting NSLDź za lětnje dźiwadło

  17:00 Zjawne zetkanje Iniciatiwy Serbski sejm a Rady starostow w Njebjelčicach

Wutoru 24.4. 10:00 Interaktiwna hudźbna bajka „Překlepana liška“ w Tšupčanskej cyrkwi