Z wudaća: štwórtk, 06 decembera 2018

Wuwučować zakazali su wučerce w USA, dokelž bě dźěćom 1. lětnika přeradźiła, zo je rumpodich jenož wunamakanka. Na prašenja šulerjow wona doda, zo tež jutrowny zajac njeeksistuje. Direktor šule, sam nan štyrjoch dźěći, reagowaše zludany a je wučerku domoj pósłał. Mjeztym su jej zakazali w šulskim wobwodźe stata New Jersey, hdźež bě wjacore lěta skutkowała, dale wučerić.

„Hdys a hdys po awtodróze smalić je tola rjenje.“ To praji 26lětny policistam, po tym zo běchu jeho ze 140 km/h na Berlinskej měšćanskej awtodróze lepili, hdźež je jenož 80 km/h dowolenych. Nimo toho jědźeše muž chětro agresiwnje a njedźiwaše na wěstotny wotstawk. Sudnik nětko wukaza, mužej jězbnu dowolnosć kaž tež awto sćazać. Tón wšak hižo přispomni, zo ma hišće dalše štyri awta.

Berlin (dpa/SN). Ćahańca mjez Zwjazkom a zwjazkowymi krajemi wo digitalizaciji šulow dale traje. Z wida badensko-württembergskeje kultusoweje ministerki Susanny Eisenmann (CDU) dyrbi Zwjazk za to­ předwidźane pjeć miliardow eurow tež bjez změny Zakładneho zakonja krajam přewostajić. Inwesticije su wažne, zo móhli w krajach zakłady za lěpše wukubłanje w digitalnym času tworić, rjekny Eisenmann nowinarjam. Tež ministerski prezident Sewjerorynsko-Westfalskeje Armin Laschet (CDU) je přeswědčeny, zo Zakładny zakoń hižo nětko inwesticije Zwjazka do šulow dowola. Zwjazkowa rada bě wčera wot knježerstwa planowanu změnu Zakładneho zakonja wotpokazała.

Budyšin (SN/BŠe). Z busom abo ćahom po puću być so w kónčinje zaměroweho wobchadneho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska podróši. Přičina toho su wyše wobhospodarjenske kóšty wobchadnych předewzaćow. Jeničce w prěnich dźewjeć měsacach lěta 2018 su so personalne kóšty wo tři procenty a energijowe wo dźewjeć procentow zwyšili.

Jednaćelka towaršnosće Regionalbus Hornja Łužica zwr Andrea Radtke je na wutornym posedźenju ZVON w Budyšinje argumenty wobchadnych předewzaćow radźićelam přednjesła a wo to prosyła, moderatnemu zwyšenju płaćiznow přihłosować, čemuž wotpowědowachu. Po dwěmaj lětomaj konstantnych płaći­znow maja sobujěducy wot klětušeho awgusta přerěznje 4,05 procentow wjace za swoju jězdźenku płaćić. Jednora jězba w měsće so wot nětko 1,50 eurow na 1,60 eurow podróši. W regionalnym wobchadźe maja kupcy tohorunja z podróšenjom wot 1,50 na 1,60 eurow ličić. Płaći­zna tarifoweje jednotki přiběra wot 27 na 29 centow.

Debata wo ultimatumje USA napřećo Ruskej – opozicija kritizuje ministra

Brüssel/Moskwa (dpa/SN). Ruska je reakcije připowědźiła, dyrbjeli-li USA zrěčenje wo wobmjezowanju atomarnych bróni INF woprawdźe za dwaj měsacaj wupowědźić. Potom chce prezident Wladimir­ Putin přikazać, nowe atomarne rakety wuwić a twarić. „Něhdźe dźesać krajow tuchwilu tajke brónje produkuje. Jenož Ruska a USA su so na bilateralnej runinje wobmjezowali“, rjekny wón wčera w Moskwje. Hdyž chcedźa Američenjo zaso atomarne rakety srjedźneje distancy wobsedźeć, dyrbi Ruska reagować. „Wotmołwimy na to. Cyle jednorje: Činimy to samsne“, zwurazni ruski prezident po informacijach medijow.

Přisłowa swědča kaž lědma druha klasa prajidmow a rěčnych wobrotow wo mentaliće ludu, kiž je nałožuje. Myslmy na přikład na serbske wuprajenje „Bjez prócy a potu njepřińdźeš k złotu“ a na ameriske „Njedobudźeš slěbro, ale zhubiš złoto“. Nětko wušła trojorěčna zběrka Milana Hrabala ma narok, Němcam a Čecham wuwědomić, kak tu takrjec tikotamy. W tym nastupanju je wuchadźišćo, přełožki město wotpowědnikow wozjewić, wuběrna myslička. Wšako móže sej němski čitar spěšnje sam móst twarić, zwěsćejo, zo woznamjenja „Štóž druheho do bah­na wjedźe ...“ samsne kaž „W škleńčanym domje sedźacy njeměł z kamjenjemi mjetać“. Rozdźěle a zhromadnosće su potajkim posrědnje zjednoćene. Njech je knižka „Z łužiskeje pokładownje“ nastork, tajke zběrki tež w dalšich rěčach wudawać. Sym wćipny, kak jendźelskorěčny publikum – a tu nic jenož potomnicy serbskich wupućowarjow – reaguje. Bosćan Nawka

Praha (ČŽ/K/SN). Bychu-li w Čěskej přichodnu njedźelu wólby sejma byli, by je – kaž dotal hižo lěta – Hibanje njespo­kojnych wobydlerjow (ANO) premiera Andreja­ Babiša z 32,5 procentami hłosow dobyła. To wuchadźa z nowemberskeho zwěsćowanja zadźerženja wolerjow přez agenturu Kantar. Porno oktobrej wupraji so za ANO cyłe 5,5 procentow wjac. Tónle nahladny přirost ćim bóle překwapja, docpěwa dźě so wón njedźiwajcy raznych nadpadow na Babiša jeho duchownje chorowateho syna dla, kotrehož je pječa skradźu na połkupu Krim zawlekł.

Piraća tohorunja přibywaja, z plusom třoch dypkow steja woni z 19 procentami přichilnosće na druhim městnje. Tež ODS dale rosće, a z přibytkom dweju dypkow su wobydlerscy demokraća ze 16 proc. na třećim městnje.

Lěwica prawdźepodobnje w Čěskej kolektiwnje wjadnje. Tak chcyło KSČM jenož hišće šěsć procentow (– 1) wolerjow swój hłós dać, a tuchwilu hišće sobu knježaca ČSSD by samo jenož runych pjeć proc. (– 2) dóstała a tak na kritiskej hranicy była. Do sejma zaćahnyłoj byštej hišće STAN a SPD. Za KDU-ČSL a TOP 09 by delnja komora parlamenta zawrjena wostała.

Po druhim wólbnym přechodźe komunalnych a regionalnych wólbow w Pólskej 4. nowembra a po běžnych jednanjach wo skonstituowanju sejmikow, zhromadźiznow wojewódstwow, su so poměry mocy we wojewódstwach porno prěnjemu wólbnemu přechodej zdźěla zaso změnili. Tónle wuslědk horceho boja wo zastupjerjow mjeńšich stron a njestronskich zapósłancow wobkedźbuja tež we wojewódstwach, mjezowacych na Němsku.

Wuměnkarjo gmejny Ralbicy-Róžant zhromadnje adwentničku swjećili

Šunow (aha/SN). Pokročujo z tradiciju, kotraž saha hač do časa NDR, přeprosy gmejna Ralbicy-Róžant swojich wuměnkarjow – žony, staršich hač 60 lět, a muži nad 65 lětami – wčera do Šunowskeje Fabrikskeje hospody. Něhdźe 140 ludźi ze wšěch wsow gmejny je přeprošenje sćěhowało. Na połnej wobsadźenej žurli běštej mjez nimi jenož dwě žonje w katolskej narodnej drasće.

Po słódnej kwasnej jědźi kaž tež pozdźišo při kofeju a wosušku wuwi so mjez přitomnymi lóštna bjesada. Runja minjenym lětam dožiwichu hosćo spodobny kulturny program, kotryž wuhotowaše za nich nimale 20 tři- do pjećlětnych chowancow Ralbičanskeje pěstowarnje „Dr. Jurij Młynk“. Wšitke holčki běchu na sněženki předrasćene, mjez hólcami bě samo swj. Mikławš. Tři kubłarki a dalši kubłar kaž tež nawodnica pěstowarnje Jadwiga­ Nukowa dźěći přewodźachu. Ze sylnym přikleskom dźakowachu so rentnarjo za předstajenu mału hru kaž tež za spěwčki a rejki.

We wobłuku rjada Serbskeho muzeja „Kofej w třoch“ je wčera Choćebuski muzejownik a žurnalist Werner Měškank pod hesłom „Słowjanske slědy we Wendlandźe a něhdyšim kraju Obodritow“ něhdźe dwaceći zajimcam wobšěrny stawizniski přehlad podał.

Budyšin (SN/bn). „Jědnaće dźensnišich krajow Zwjazkoweje republiki Němskeje chowa słowjanske slědy. Něhdźe štwórćina wobydlerjow ZRN ma słowjanske korjenje, wariacije swójbnych mjenow kaž Wendt namakamy po cyłym kraju. Wěda wo tym pak je so tež aktiwnych napřećiwnych politiskich naprawow dla skoro wšudźe zhubiła.“

Takle wobrysowa Werner Měškank wuchadźišćo swojich přepytowanjow, kotrež złožowachu so na wuhódnoćenje přistupnych pisomnych žórłow. Z pomocu geografiskich kartow rozłoži wón wupřestrěće słowjanskich sydlišćow minjenych 1 500 lět a wuzběhny, zo „nańdźemy mjez Baltiskim morjom a srjedźnymi horinami něhdźe 10 000 hrodźišćow“.

Młodostnaj sobu zapřijataj

Budyšin. Scenisko-koncertantny adwentny program „Zymski čas – Hody pola nas“ předstaji Serbski ludowy ansambl jutře, pjatk, w 19.30 hodź. na žurli SLA. W prěnim dźělu zaklinča mjezynarodne a serbske adwentne pěsnje. W druhim dźělu wěnuje so program SLA zymskim nałožkam Serbow. Hromadźe z hudźbnikami SLA předstajitaj so mytowanaj lětušeho wubědźowanja młodych hudźbnych talentow Adrian Simon z Wotrowa za klawěrom a Elisabeth Wirthec, kotraž hraje na huslach kruch „Serbska reja“ Bjarnata Krawca.

Na wiki do klóštra

Pančicy-Kukow. Klóšter Marijina hwězda a dźěłarnja za zbrašenych swjateho Michała přeprošatej jutře a sobotu do klóštra na adwentne wiki, kotrež wot­měja so wobaj dnjej wot 12 do 18 hodź. W klóšterskim wobchodźe změja horce wino, likery, Ochranowske hwězdy a wjele idejow za dariki w poskitku. Dźěłarnja za zbrašenych poskići pječwo z klóšterskeje pjekarnje, keramiske wudźěłki, hodownu dekoraciju, swěčki a wjele dalšeho. Tež swój božodźěsćowy štom móžeće sej jutře abo sobotu hižo kupić.

Hody mjezynarodnje