Z wudaća: srjeda, 08 julija 2020

Zwjazk TVO rozpušća

Budyšin. Sobustawojo turistiskeho zwjazka Hornja Łužica-Delnja Šleska (TVO) su so na swojim wčerawšim wurjadnym posed­źenju na to dojednali, towarstwo kónc lěta rozpušćić. Nadawki přewozmje potom Marketingowa towaršnosć Hornja Łužica-Delnja Šleska (MGO). Na te wašnje zakónča dwójne struktury turi­stiskich akterow a zjednorja dźěłowe procesy.

Najlěpši dóstanu wopismo

Drježdźany. Mjez 145 najlěpšimi wotchadnikami wyšeje šule w Sakskej su tež tajcy z wyšich šulow w Kulowje, Wor­klecach, Malešecach, Slepom a z Ewangelskeje srjedźneje šule Wóslink, kaž kultu­sowe ministerstwo dźensa zdźěli. Wopismo a zbožopřejny spis ministra Christiana Piwarza (CDU) dóstanu najlěpši šulerjo z wuswědčenjom.

Česća genetikarja Mendela

Robert Hänsel: Kupanske jězory móža přiwšěm strašne być

Budyšin (SN/mwe). „Hižo nětko je wotwidźeć, zo změjemy lětsa wjace kupanskich njezbožow. Štož je so minjene tydźe­nje při morju a w kupanskich jě­­zorach stało, je katastrofalne“, starosći so Robert Hänsel, předsyda Němskeje towarš­­nosće za wuchowanje žiwjenja (DLRG) Budyšin ze sydłom we Wownjowje (Oehna) při spjatym jězoru. „Póńdźe-li tak dale, změjemy nastupajo nje­zboža na a we wodźe jedne z najhóršich lět. Mnozy strašne wodźizny podhódnoćeja a strachi často chutnje njebjeru.“ Tak su po słowach Hänsela wjacori njerozumni minjeny kónc tydźenja při howrjacym wichoru a wulkich žołmach z wakeboardom na Budyskim spjatym jězoru byli. „Mnozy njeběchu tři měsacy prawje sportowali a njejsu tuž hižo prawje fit. Samo my mějachmy sobotu a njedźelu swoju wulku nuzu z našimi motorowymi čołmami.“

Předsydka załožboweje rady Susann Šenkec­, předsydka Rady za serbske nalež­nosće Braniborskeje Kathrin Šwjelina a jeje sakski kolega Marko Suchy, předsyda parlamentariskeje přirady załož­by Marko Šiman, załožbowy direktor Jan Budar, zastupowacy jednaćel Domowiny Marcus Końcaŕ a předsyda Domowiny Dawid Statnik su póndźelu w Budyšinje wo přidatnych pjenjezach z fondsa za strukturnu změnu wuradźowali. Janek Wowčer je so z Dawidom Statnikom rozmołwjał.

Čehodla bě póndźelne zetkanje tak wažne?

D. Statnik: Njebě to prěnja tajka rozmołwa, hižo w lěće 2017 smy tajku přewjedli. Přiwšěm bě wona trěbna, dokelž su we wšěch gremijach nowi čłonojo. Zdobom mějach wuradźowanje za wažne wobzamknjenja zakonja w zwjazkowym sejmje dla.

Što běchu ćežišća zetkanja zastupjerjow serbskich gremijow?

Darmstadt (SN/at). Lyrikarka a basnica Elke Erb je lawreatka Georga Büchne­roweho myta 2020, najwuznamnišeho němskeho literata. Swój rozsud za 82lětnu, kotruž bě za čas NDR tež stasi wob­čušlała, wozjewi wčera Darmstadtska Akademija za rěč a basnjenje.

Erb ma tež poćah k Łužicy: Wona słušeše ze swojim mandźelskim Adolfom Endlerom, Kitom Lorencom a Heinzom Czechowskim wot lěta 1970 k małej koloniji basnikow we Wuježku pola Bukec, zo bychu w móžnej najwjetšej distancy k oficialnemu kulturnemu žiwjenju socialistiskeho stata žiwi byli a basnili.

Spočatk septembra wola wobydlerjo Wojerec noweho wyšeho měšćanostu. Tuchwilny knježacy wyši měšćanosta Stefan Skora (CDU) k wólbam hižo njena­stupi.

Wojerecy (SN/JaW). Třo mužojo a dwě žonje smědźa wo zastojnstwo wyšeho měšćanosty we Wojerecach wojować. Tamniši wólbny wuběrk je jich kandi­daturu za wólby 6. septembra přizwolił. Nimo štyrjoch wosobow, kotrychž strony a zwjazki do wólbneho boja sćelu, na­stu­pi tež njewotwisny kandidat, kiž so zdobom zjawnje k serbskosći wuznawa.

Jako zhromadnu kandidatku sćelu zwjazk Aktiwne Wojerecy, Zwjazk 90/Zeleni a Lěwica Dorit Baumeister pod hes­łom „Město w zazběhu“ do wólbow. We Wojerecach dźěłaca architektka a cityjowa managerka je wot lěta 1994 mjez druhim tež aktiwnje do skutkowanja tam­nišeje Kulturneje fabriki zapřehnjena. Za AfD nastupi Marco Gbureck. Wot 2009 je předewzaćel zapósłanc měšćanskeje rady a bu tehdy za CDU do gremija woleny.

W Choćebuzu maja na „swójske morjo“, wuchodny jězor, wulke wočakowanja. Kaž po wšej Łužicy pak je pobrachowacych spadkow dla tež tam mało wody, z kotrejž móhli by­wšu brunicowu jamu Choćebuz-sewjer pjelnić. A tak dyrbitaj wuchodźowarjej na na­šim foće zwěsćić, zo wjace wody prosće njeje. Mała informacija na šaltowanskim kašćiku při přiliwje we Łakomej to zjima: „Deficit wody z lěta 2018 a 2019 so přeco hišće jara wuskutkuje. Lětuša nalětnja suchota problem dale přiwótřa. Prioritu maja Błóta a Picnjanske haty. Wot 20. nowembra 2019 je pegel jenož wo 8,5 metrow postupił. Wodu přiliwać přestali su 26.3.2020 w 12.45 hodź.“ Foto: Michael Helbig

Washington (dpa/SN). Z něhdźe 60 000 koronainfekcijemi w běhu 24 hodźin su w USA nowy rekordny staw docpěli. To wuchadźa z ličbow Johnsa Hopkinsoweje uniwersity, kotrež su dźensa rano wozjewili. Dotal najwjetšu ličbu z 54 000 nowymi padami běchu minjeny štwórtk registrowali. Cyłkownje su so w USA dotal nimale tři miliony ludźi z koronawirusom natyknyli, 131 000 ludźi je mjeztym na njón zemrěło.

Namjetuje słužbne lěto

Podstupim (dpa/SN). Předsyda braniborskeje krajneje CDU Michael Stübgen je namjetował zawjesć zawjazowacu słužbu za žony a muži nad 18 lětami. Tak zasadźa so wón za winowatostne lěto w strowotnistwje abo w katastrofowym škiće. „Dyrbimy rozmyslować, kak škit wobydlerjow tež přichodnje zaručimy“, praji Stübgen nowinarjam. Dobrowólne zasadźenje ludźi wjace njedosaha. Zakitowanska ministerka Annegret Kramp-Karrenbauer (CDU) bě w debaće wo znowazawjedźenju woborneje winowatosće tajke słužbne lěto namjetowała.

Zesylnja namjezne kontrole

Při frontalnej zražce dweju regionalneju ćahow w čěskich Rudnych horinach stej wčera popołdnju dwě wosobje žiwjenje přisadźiłoj, Němc a Čech. Ćahaj běštej po puću z čěskich Karlovych Var do němskeho Johanngeorgenstadta a nawopak. Zražku na jednokolijowej čarje zawinił je jedyn z lokomotiwnikow, kiž njebě na napřećiwny ćah dočakał. Foto: dpa/Slavomír Kubeš

Smjertne wutřěle z policajskeje pistole na howjado zaběraja nětko Nürnbergske krajne sudnistwo. Loni w meji bě młoda kruwa po puću do rězarnje ćeknyła. Mandźelska wobsedźerja wołaše na to policiju. Jedyn ze zastojnikow wućahny mašinsku pistolu a skoćo zatřěli. Na to je sej wobsedźer 3 000 eurow wot Bayerskeje žadał, argumentujo, zo bě policist přespěšnje reagował. Dwě mjeńšinje pozdźišo dźě běchu skótny lěkar, rěznik a hajnik na městnje, kotřiž móhli kruwu družinje wotpowědnje morić.

Dwanaćelětnu su ze zamknjeneho kašćika Ingelheimskeho dwórnišća wuswobodźić dyrbjeli. Holca bě tam sobotu wječor sama nutř zalězła. Přećel na to do duri storči, pječa mylnje, kaž twjerdźeše. Durje so zamknychu a njehodźachu so wjace wočinić. Wohnjowi wobornicy holcu njezranjenu wuswobodźichu.

Berlin (dpa/SN). Nawodnistwo CDU chce hač do lěta 2025 zawjazowacu žónsku kwotu 50 procentow přesadźić. Na to stej so komisiji za strukturu a za wustawki po informacijach powěsćernje dpa dźensa rano po jědnaće hodźin trajacych jednanjach dojednali. Nawjedował bě je generalny sekretar CDU Paul Ziemiak. Hospodarska přirada strony kritizowaše planowanu kwotu jako njetrěbnu. Diskusiju wo jasnym statusu homoseksualnych w CDU/CSU su na dźensniše wuradźowanje přestorčili.

Kompromis nastupajo žónski podźěl w stronskich zastojnstwach a pola mandatow předwidźi, zo chcedźa podźěl žonow při wólbach předsydstwow na wo­krjesnej runinje krok po kroku powjetšić. Tam ma wot 1. januara 2021 žónska kwota 30 procentow płaćić, wot 1. januara 2023 hižo 40 procentow a wot spočatka lěta 2025 potom 50 procentow.