Z wudaća: pjatk, 30 apryla 2021

Radebeul (dpa/SN). Wot mobbinga w interneće hač k ćělnym nadpadam: Wučerjo w Sakskej su dale a bóle werbalnym a ćělnym nadpadam ze stron šulerjow a staršich wustajeni. W cyłokrajnym napra­šowanju rozprawjeja wo přiběracej psychiskej a fyziskej namocy přećiwo wuče­rjam, šulskim nawodam a sobudźěłaćerjam w minjenych třoch lětach, informuje Sakski krajny zwjazk wučerjow. Na naprašowanju bě so 1 052 kolegow wšitkich šulskich formow wobdźěliło. Dwě třećinje rozprawjatej wo psychiskej namocy, kaž su to ranjenja, hroženja, wob­ćežowanja a internetne wočornjowanja. Štwórćina je samo ćělnu namóc dožiwiła.

Meron (dpa/SN). Při masowej panice we wo­błuku židowskeho swjedźenja na sewjeru Israela je po oficialnych informacijach znajmjeńša 44 ludźi žiwjenje přisadźiło. Něhdźe 150 zranjenych su do cho­rownjow dowjezli, kaž tamniše strowotniske ministerstwo zdźěli. Dźe­saćitysacy hłuboko wěriwych Židow běchu na horje Meron židowski swjatk Lag Baomer­ woswjećili. Zarjady běchu ličbu wobdźělnikow na 10 000 wobmjezowali. Po informacijach medijow bě jich hač do dźesać króć telko na horje. Po prěnich dopóznaćach běchu někotři na wuskim schodźe padnyli. We wuskej tołkańcy ludźo za nimi na nich padnychu. Ministerski prezident Benjamin Netanjahu rěčeše wo „wulkej katastrofje“. Lag Baomer je swjedźeń, z kotrymž wopominaja Židźa zběžk přećiwo Romjanam w lěće 132.

Pólska knježaca strona PiS krizu z pomocu opoziciskeje Lěwicy přewinyła

Waršawa. Bjezmała by w Pólskej minjene dny k politiskemu zemjerženju dóšło. Tam hrožeše chutny strach, zo knježerstwo zwrěšći a opozicija móc přewozmje. To pak so na kóncu stało njeje.

Přičina knježerstwoweje krizy bě zwa­da­ wo rozdźělenju srědkow Europskeje unije za nowonatwar čłonskich krajow po přewinjenju koronakrizy. Pólska móže­ z cyłkownje 56 miliardami eurow z Brüssela ličić, 24 miliardow eurow z toho je přiražka, 32 miliardow je kredit. Wuměnjenje za wupłaćenje pjenjez stej nadrobny plan kóždeho kraja, za čo chce srědki zasadźeć, kaž tež wotpowědne wobzamknjenje parlamentow.

Naprašowanja w chorownjach Budyskeho wokrjesa wujewjeja, zo je něhdźe 80 procentow wšitkich na kowid-19 schorjenych z britiskej wariantu natyknjenych. To móžemy wěrić, abo jako njeprawdu a tak mjenowany „fake“ wotpokazać. Wězo mamy dźensa wšitcy njeličomne žórła a móžnosće, so w naležnosći informować. Moderna technika a digitalizacija to zmóžnjatej. Prašenje, kotrež sej wšědnje znowa stajam, pak je, hač to wšitko, štož na informacijach dóstawamy, tež trjechi. A měnju tule wuraznje wobě lěhwje. Myslu sej, zo jenož ja prawdźepo­dobnje „mjez stólcomaj“ njese­dźu. Štož wosobinsce na kóždy pad wěrju, je fakt, zo su hladanske stacije w chorownjach wućežene. Čehodla měli nam zamoł­wići w tym něšto nabać? Rozsudźić wo tym, što wěri a što nic, pak ma skónčnje kóždy sam. Runje tak ma kóždy sam wo tym rozsudźić, hač so šćěpić da abo nic. Wšojedne, kak so čłowjek rozsudźi, mamy to wšitcy akceptować a njeměli nikoho zasu­dźić. Janek Wowčer

Praha (ČŽ/K/SN). Bychu-li nětko w Čěskej wólby sejma byli, by je młoda koalicija Piraća/STAN jasnje ze 27,9 procentami dobyła, přibywši porno měrcej dwaj dypkaj­. To wuchadźa z aprylskeho zwěsćowanja wotpohladow wolerjow přez agenturu STEM. Strona ANO premiera Andreja Babiša dyrbjała so z druhim městnom spokojić – by dźě jeno 24 procentow hłosow docpěła, hdyž bě njedawno hišće z dobrymi 30 dypkami we woprašowanjach dominowała. Tež druha nowa koalicija, z konserwatiwnych stronow ODS, TOP 09 a KDU-ČSL wobstejaca, by nahladnych 16 procentow nazběrała a z nimi so z třećej najsylnišej mocu stała.­ ­Do sejma přišli bychu hišće SPD z 12,8 procentami, ČSSD ze sydom procentami a KSČM z 5,2 procentomaj.

Po tym zo su komunisća spočatk apryla zrěčenje wo tolerowanju Babišoweho mjeńšinoweho knježerstwa ANO/ČSSD wupowědźili, hlada opozicija za móžnosćemi, je powalić a tak k dočasnym wólbam sejma dóńć. Jeno zo njeje sej wona wo puću k tomu přezjedna. Piraća chcyli zaměr z rozpušćenjom delnjeje komory přez prezidenta docpěć, ODS porno tomu na tym wobstawa, zo premier Babiš w sejmje prašenje dowěry staji.

Regina Šołćina z Konjec pisa:

„Serbja, što to dyrbi?“, rěka w žortnym skeču. Haj, to so prašam, myslo na hłowna a wólbnu zhromadźiznu župy „Michał Hórnik“ Kamjenc minjeny pjatk w Chróšćanskej „Jednoće“.

Za ewentualnu legitimaciju natyk­njenja z koronu za strowotniski zarjad dla bu kóždy čłon namołwjeny, wonu „cedlku“ w němskej rěči wupjelnić. Čehodla so potom w zjawnosći wjele lubjacy slogan „Sorbisch? Na klar.“ propaguje? Nažel widźu w tajkim zjawje přisłowo: „Wodu prěd’wać a wino pić.“

Zwjazk serbskich studowacych (ZSS) je drje mjez wšitkimi towarstwami, kotrež su dźensa pod třěchu Domowiny aktiwne, drje najnjewšědniše zjednoćenstwo. Po wutworjenju najprjedy jako njezapisane towarstwo w aprylu 1991 přisłušachu jemu studentske skupiny „Bjarnat Krawc“ z Drježdźan a „Pawoł Nedo“ z Berlina kaž tež Sorabija Lipsk. Přez na kóncu naspomnjenu organizaciju směł so ZSS někak tež najstarša serbska, kontinuitu wo­po­kazowaca institucija mjenować.

Wotpowědnje strukturam tohorunja runje hakle (nowo)załoženych, skerje in­for­melnje organizowanych čłonskich cyłkow bě – a zdźěla je – chětro měnjate sobu­stawstwo wot najwšelakorišich faktorow wotwisne. Wustawki z lěta 2015 hodźa so wšako tak rozumić, zo słuša mjenje abo bóle kóždy přichodny serbski akademikar w jednym z mjenowanych městow takrjec awtomatisce k tomu. Při­wšěm wu­two­rje­še ZSS poněčim poměrnje krutu struk­turu, wosebje w Drježdźanach a Lipsku.

Berlin (dpa/SN). Prezident zwjazkoweho sejma Wolfgang Schäuble je swojowólne postupowanje zwjazkowych krajow nastupajo wolóženja za šćěpjenych kriti­zował. „Nětko mamy zaso połoženje, zo so rjad krajow na dojednanja njedźerži“, rjekny politikar CDU Augsburgskim nowinarjam. Njejednotne rozrisanja krótko po wšoněmskim rjadowanju nuzoweho borzdźidła koronawirusa dla jenož zamyla, Schäuble potwjerdźi. „Kak dyrbja ludźo, kotřiž su korony dla mučni a wučerpani, to hišće rozumić?“

Němski narodny kader motorowych wuměłstwowych pilotow je tele dny na Wjelčanskim (Welzow) lětanišću za němske mišterstwa­ kónc junija w Gerje a za europske mišterstwa kónc awgusta w Čěskej trenował. Piloća mějachu při tym předpisy hygie­ny dodźeržeć. Někotři zajimcy wužichu składnosć a njejsu sej jenož trening, ale tež mašiny wuměłstwowych lětarjow wobhla­dali, štož bě dowolene, dołhož su postajenja hygieny dodźerželi. Foto: Frank Steckling

Foto ze serije „Statok“ Olafa Rößlera zaha­ja mejske čisło Rozhlada. W swojim slědźe rozestaja so z Łužicy pochadźacy a w Hamburgu bydlacy fotograf na intimne wašnje z hladanjom starych přez přiwu­znych na statoku w južnej Hornjej Łužicy.

Lubina Malinkowa wopisuje w swojim přinošku dóńt Augusta Hermanna Francki­, kiž bě Maćicar, tibetologa a dobroćel Serbskeho muzeja. Jako misionar w Tibeće sta so wón ze znajerjom tam­nišich dialektow, stawiznow kaž tež na­božiny a je Serbskemu muzejej 1907 nahladnu ličbu indisko-tibetskich objektow a spisow darił. Rukopisy chowaja so dźensa w Berlinskej statnej bibliotece.