Z wudaća: pjatk, 07 meje 2021

Polacy deklaraciju prěnjeje konstitucije w Europje z lěta 1791 wopominali

Waršawa. Pólska swjećeše minjeny kónc tydźenja róčnicu, kiž je ludźom wosebje wuznamna a kotruž sej přewšo waža: 230lětne wobstaće konstitucije, Zakładneho zakonja. Tak bě so Pólska 3. meje 1791 z konstitucionelnej monarchiju stała. Bě to prěni moderny Zakładny zakoń w Europje, zepěracy so na tři stołpy demokratije, tehdy hišće z kralom na čole: parlament, statny aparat a justicu. Do toho bě Pólska wot lěta 1772 mjez Pruskej, Awstriskej a Ruskej dźělena. Polacy zwjazowachu ze swojej nowej konstituciju nadźiju, zo budźe kraj nětko zaso samostatny a swobodny.

W Złyčinje ju nětko maja, a w Kinajchće chcedźa tajku měć. W Radworju su ju z blidom a ławkomaj narunali. Rěču wo mlokowych rampach. Jako dźěćo rady z přećelkami na tajkej sydach, po njej skakach, abo my so cyle jednorje wokoło njeje honjachmy. Při rampje tež na bus čakach. Wšako bě zastanišćo w njepo­srědnej bliskosći. Nažel wona tam wjace njesteji, po přewróće su ju wotstronili. To nichtó hižo wo mloko w blachowych kanach njerodźeše, wšudźe druhdźe runje tak. Mjeztym wšak přiběra moda, rampy zaso stajić a na nje mlokowe kany, kotrež tón abo tamny wjesnjan hišće ma. Nowe rampy, w srjedźišću wsy abo při wjesnej dróze maja na jednym boku dopomnjenka na stare časy być, na tamnym boku su zdobom zetkanišćo woby­dlerjow. Z kotreje přičiny so mi to spo­doba? Na te wašnje tworja entuziasća z něhdyšej samozrozumliwosću we wsy z dopomnjeća wid na přichod a zwjazuja tak generacije. Milenka Rječcyna

Helmut Richter z Budyšina piše k rozmyslowanjam dr. Měrćina Wałdy z 5. meje w našim dźeniku:

W nastawku „Kak sej Serbja swoje połoženje rjane barbja“ dr. Wałda twjerdźi, zo sym jemu powědał, zo mějach nadawk „koncept zdźěłać, kelko připosłucharjow Serbski rozhłós w přichodźe scyła hišće změje“. Tu wšak so myli. Njewěm, štó je jemu to napowědał, ja nic. Tajki nadawk ženje njemějach. Wot koho da? A hišće něšto: Dr. Wałda datuje swoje wuprajenje na statistiku z lěta 2007. Sym wšak hižo wot srjedź lěta 2004 rentnar. A štó by dyrbjał rentnarjej tajki spodźiwny nadawk dać? To su tuž jenož, wšako dr. Wałda wuraz w swojim artiklu sam wužiwa, „fake news“.

W samsnej naležnosći wupraja so předsyda Domowiny Dawid Statnik:

Přewšo dobry wothłós žněja mjeztym 27. Choćebuske wiki geranijow, kotrež wotměwaja so na naměsće před měšćanskej halu. Hišće hač do jutřišeho maja ludźo składnosć, sej najwšelakoriše rostliny a kwětki – tulpy, geranije, syrotki, zeleninowe rostlinki abo róže w horncu – kupić. Pjeć rostlinarjow z regiona tam swoje wudźěłki poskića, z kotrymiž móža sej wobydlerjo swoje zahrodki a balkony pyšić. Choćebuske wiki geranijow su so přez wjele lět wuwili a su jara woblubowane. Loni dyr­bjachu wone koronapandemije dla wupadnyć, štož kupcy jara wobžarowachu. Hižo dlěši čas su so woni naprašowali, hdy wiki zaso budu. Foto: Michael Helbig

6. meje 1971 zemrě w Budyšinje wjelelětny načolnik Domu za serbske ludowe wuměłstwo (DSLW) Pawoł Jenka. Narodźił bě so wón 16. februara 1907 jako syn chěžkarja a kobjelerja w Mikowje. Wukubławši so na Budyskim Krajnostawskim wučerskim seminarje wučerješe Jenka w Nowej Wsy nad Sprjewju, Hućinje a Malešecach, bu pak 1936 wot nacijow z Łužicy wupokazany. Bě nawoda Serbskeho towarstwa a jeho chóra Zernička w Lichanju, šulskeho chóra w Hućinje a solo­spěwar w Lumirje. Po wójnje bě wučer na Serbskej rěčnej šuli w Chrósće, w Barće, dźesać lět docent na Serbskim wučerskim wustawje a dirigent jeho chóra. Wot 1963 nawjedowaše DSLW a staraše so wo prezentaciju ludoweho wuměłstwa na dźěłaćerskich festiwalach kaž tež na třoch Festiwalach serbskeje kultury. Měješe wulke zasłužby na polu wuwića serbskeje hudźby. Z jeho pjera su spisy „Běda Bartskich roboćanow“, wo šulstwje w Mužakowskej holi, „Wuwiće serbskeho ludoweho wuměłstwa“, serbske wučbnicy, „Hdźež so módrja, zelenja“, „Z młodej mocu“ a jědnaće dalšich serbskich spěwnikow, předewšěm za šulsku wučbu. Manfred Laduš

Budyska wokrjesna hudźbna šula je w minjenych lětach prawidłownje zjawne koncerty wuhotowała, kaž na přikład we wobłuku staroměšćanskeho swjedźenja na našim foće. Jutře, sobotu, změja zajimcy wot 13 hodź. składnosć, na wirtuelnym dnju wote­wrjenych duri pod so wobšěrnje wo poskitkach kubłanišća wobhonić. Foto: Margitta Luttner

njedźelu hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń

11:20 Hudźba a postrowy k dnjej maćerje

11:45 Portret maćerje składnostnje swjedźenskeho dnja

12:00 Nabožne wusyłanje

(Jadwiga Malinkowal)

po tym zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30  Aktualny magacin, mj. dr. z přinoškomaj wo serbskich mužach, dopominacych so na swoje maćerje, a wo rěčnym entuziasće Wylemje Janhoeferu

13:00 Hudźba k dnjej maćerje

13:40 Nabožne wusyłanje

(Hartmut Leipner)

po tym zbožopřeća

Postrow k dnjej maćerje

Budyšin. Serbski ludowy ansambl chcyše poprawom njedźelu, 9. meje, wosebity koncert składnostnje dnja maćerje w Hodźiju wuhotować. Dokelž pak tón znatych přičin dla móžny njeje, sćelu spěwarki a spěwarjo SLA zajutřišim digitalny hudźbny postrow. Link budźe pod wozjewjeny.

Wobchod dale wočinjeny

Pančicy-Kukow. Wobchod w klóštrje Marijinej hwězdźe je tež pod tuchwilnymi krutymi koronowymi postajenjemi dale po zwučenych časach wotewrjeny. Jako knižne wikowanišćo płaća za předawanišćo wuwzaćne postajenja. Nimo ćišćerskich wudźěłkow poskićeja tam mjez druhim tež dewocionalije a dary k prěnjemu swjatemu woprawjenju.

Hłowna tema mejskeho wudaća telewizijneho magacina MDR Wuhladko je aktualna wustajeńca Serbskeho instituta „Swoboda kiwa!“ w Budyskim Serbskim muzeju. Dalšej přinoškaj wěnuja serbskemu alpinistej Eliasej Bětce, kiž hotuje so na tři wjerški Pamirskich wjelhorin wyše 7 000 metrow, a „serbskemu při­rodowědnikej europskeho wuznama“ Michałej Rostokej. Nimo toho wuswětla reportaža wšědny dźeń w nadawku ­Domowiny skutkowacych motiwatorow za wutworjenje rěčnych rumow. Wuhladko pokazaja jutře, 8. meje, w 11.45 hodź. w telewiziji MDR a w 13.30 hodź. w telewiziji RBB, wospjetowanje na MDR slě­duje póndźelu, 10. meje, w 6.10 hodź.

Po wodźe „sněhakować“

Wodoskijowa připrawa Wake and Beach w Brězowce (Halbendorf) je jutře wot 13 do 17 hodź. a njedźelu 12 do 18.30 hodź. wotewrjena. Pod tež zhoniš, kotre naprawy hygieny tam płaća. Wobaj dnjej poskića při wodoskijowej připrawje imbis, a to wot 11 do 20 hodź.

Wotewru gastronomiju

Sportowcy Natwara Němske Pazlicy změja na Bože spěće štwórtk, 13. meje, wonkownu gastronomiju tamnišeho sportoweho a wólnočasneho centruma wot 9 hodź. wotewrjenu.

Hišće móžno próstwy zapodać

Zapadołužiski koparski zwjazk (WFV) sportowe towarstwa na to skedźbnja, zo móža swoje stejišća kołowokoło próstwow, štož nastupa postup do wyšich koparskich klasow abo dobrowólny zestup do nišich hrajnych runinow, dale zapo­dać. Koparske cyłki, kotrež bychu hrajnu klasu rady změnili, njech próstwu w jednaćelni WFV hač do 15. junija 2021 wotedadźa.

Winowatosć online spjelnić

Wuběrk sudnikow WFV na to skedźbnja, zo dyrbja so wšitcy koparscy sudnicy na dalšim online-zarjadowanju wobdźělić a hač do 11. meje na prašenja wotmołwić. Prezentacija steji na stronach WFV.

Časopis w interneće přistupny