Z wudaća: wutora, 24 januara 2023

Předčitanska funkcija přistupna

Budyšin. Digitalna předčitanska funkcija za serbšćinu je wotnětka zjawnje přistupna. Rěčespytnikaj Serbskeho instituta (SI) dr. Astrid Schmiedelowa a Jan Měškank staj w tym zwisku wčera hornjoserbski hłós „Mateja“ a delnjoserbski „Jura“ w Budyšinje předstajiłoj. SI namołwja wužiwarjow, „awtomatiske předčitanje na internetnej stronje instituta wuspytać a pohódnoćić“.

Skóržba prawow mjeńšinow dla

Flensburg. Wobydlerski komitej iniciatiwy Minority SafePack a prezidij Federaciskeje unije europskich narodnosćow (FUEN) stej wčera jednohłósnje wobzamknyłoj, „powołanje (Berufung) nastupajo wotpokazowanje kničomneho jednanja (Nichtigkeitsverfahren) prěčiło Europskej komisiji na sudnistwje EU zapodać“. Kaž FUEN zdźěla, su „nadźijepołni, zo so rozsud z lońšeho nowembra zběhnje. Twjerdźenje, zo je EU hižo wšitke móžnosće nastupajo škit mjeńšinowych rěčow a kulturow wučerpała, je njewobchowajomne“.

Sněhakowarjo wola Pavela

Na „Zelenym tydźenju“ w Berlinje wopytachmy saksku a braniborsku halu

Berlin (SN/MiP). Přišedši z južneho zachoda Mjezynarodneho zeleneho tydźenja w Berlinje do sakskeje hale – hnydom pódla jewišća – nam w Budyskim wokrjesu derje znata Ganec swójba hižo kiwa. Andre a Antje Gano wobdźělitaj so lětsa prěni raz na Berlinskich wikach, zo byštaj šěrokemu publikumej tu swój kobołk kaž tež kobołkowe korjeniny ze swójskeje produkcije prezentowałoj. Wobaj staj na jeju wustajenišću běžnje zaběranaj, kaž zwěsćamy – wjele zajimcow pozastanje a chce wjace wo produkciji a produktach zhonić, to a tamne kupi abo horcu přirodnu zeleninowu jušku woptawa, kotruž darmo poskićujetaj. „Smój jara spokojom z dotalnej rezonancu publikuma, přez předań mamy wične wudawki hižo wurunane. Naš wustajenski koncept je wočiwidnje derje fungował.“

Berlin (SN/at). Parlamentariska přirada Załožby za serbski lud je na posedźenju wčera w Berlinje prěni raz temu 5. financowanskeho zrěčenja za serbsku załožbu wobjednała. Je wo to šło, kak měli zwjazkowe knježerstwo kaž tež knježerstwje Braniborskeje a Sakskeje naslědne rjadowanje wot lěta 2025 přihotować. Z přichodnym financnym zrěčenjom trjebamy „wobstajnosć, zo móžemy dźěło dale kalkulować“, rjekny předsyda gremija Marko Šiman (CDU), zapósłanc Sakskeho krajneho sejma w rozmołwje z našim wječornikom. Zo su čłonojo-parlamentownicy tematiku rozjimali, ma wón „za pozitiwny signal“. Klětu hižo wola w Sakskej a Braniborskej nowej krajnej sejmaj, lěto pozdźišo budu přichodne wólby zwjazkoweho sejma. Tohodla je trjeba, jednanja lětsa zahajić.

Z widom na zwjazkowy etat 2024 žada sej parlamentariska přirada přiměrjenje załožbeho etata. Nimo toho su dale přidatne srědki za nadawki digitalizacije trěbne. Tute drje Zwjazk nětko hižo płaći. Podobnje kaž po cyłej Němskej tež w Serbach digitalizaciju nastupajo tójšto wužadanjow čaka na zwoprawdźenje.

Młodźina Zelenych w Sakskej móžne zasadźenje policije přećiwo aktiwistam za škit klimy we Łužničanskej holi wotpokazuje. Mjeztym běži za kulisami wothłosowanje zarjadow.

Budyšin (SN/bš). Pod hesłom „Barby rejuja“ běchu minjenu njedźelu mali a wulcy zajimcy do Budyskeho Serbskeho muzeja přeprošenju sćěhowali. We fokusu popołdnja za swójby steješe aktualna wustajeńca „Wšo je krajina“ Jana Buka. Muzejowa sobudźěłaćerka Monika Ošikowa prezentowaše na wotměnjawe wašnje wuzwolene žiwjenske stacije molerja a tomu wotpowědne mólby. „Hižo w zažnych časach swojeho žiwjenja so wuměłstwje wěnowaše“ rozkładźe Ošikowa pokazujo na ćišno (Stilleben) wuměłca. Po namołwje, so po słodźe najlubšeje barby zdrasćić, zapřiješe wodźerka tři dźěći, z kotrychž měješe kóžde jednu ze zakładnych barbow zdrasćene. W poslednich wot Ošikoweje předstajenych twórbow, zaběraše so moler z temu wotbagrowanja Łužicy. Tuž móžachu přitomni tež raz čorne wuhlo přimać. Wjeršk wodźenja bě rejowanski flashmob młodostnych kulturneho ruma Hornja Łužica/Delnja Šleska (JKON) zhromadnje z rejowanskej skupinu „wee dance company“, kotraž je zaměstnjena při Gerhart-Hauptmann dźiwadle Zhorjelca-Žitawy.

Berlin (dpa/SN). Mzdy něhdźe 2,5 milionow sobudźěłaćerjow Zwjazka a komunow su dźensa tema tarifowych jednanjow zjawneje słužby. W Podstupimje bu hižopřipołdnju tarifowe koło dźěłarnistwow ver.di a zwjazkowych zastojnikow dbb, ze zjednoćenstwom komunalnych zwjazkow dźěłodawarjow (VKA) a zwjazkoweho nutřkowneho ministerstwa, zahajene. Dźěłarnistwje žadatej sej 10,5 procentaj wjace mzdy, znajmjeńša pak měli to 500 eurow wjace wob měsac być. Strona dźěłodawarjow ma tole za přewjele.

Žane nowe awtodróhi

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za wobswět Steffi Lemke (Zeleni) je so přećiwo nowym projektam za awtodróhi wuprajiła. Hladajo na syć dróhow po cyłym swěće, su w Němskej dosć zwiskow. Tuž njeje žaneje přičiny, dalše ­awtodró­- hi planować, zdźěli ministerka dźensa w sćelaku Deutschlandfunk. Lemke zasadźa so za to, wobstejace dróhi saněrować a je dale zwuporjedźeć. Nimo toho je wažne, železnisku syć wutwarić.

Knježerstwo měło pomhać

Jednotka lětadłoweje wobory 24 je wčera započała prěnju wot třoch přilubjenych systemow za lětadłowe rakety typa patriot z Němskeje do Pólskeje přepołožić. Cil běše městnosć něhdźe 60 kilometrow před ukrainskej mjezu a 110 kilometrow hač ­k ukrainskemu městu Lwiw. Přichodne dny tamnej skupinje slědujetej. Foto: dpa/Bernd Wüstneck

W přihotach za přichodne wólby Berlinskeho parlamenta, kotrež maja so 12. februara wospjetować, je znowa k njedostatkam dóšło. We wobwodźe Treptow-Köpenick su 49 podłožkow za listowe wólby dwójce rozpósłali, zdźěli nětko rěčnica wobwoda na naprašowanje. Přičina za to bě zmylk w programje. Wo­bydlerjo su zarjad na zmylk skedźbnili. Wotpowědne wólbne lisćiki maja so ­jako njepłaćiwe woznamjenić. Nowe wólbne lisćiki su potrjechenym wolerjam hižo wotpósłali.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce móžne próstwy wo dodawanje wojerskich tankow typa Leopard do Ukrainy, na zakładźe jednanskich postajenjow rozsudźić. Wo tym informowaše wčera rěčnik zwjazkoweho knježerstwa Steffen Hebestreit w Berlinje. Pancer bu w Němskej zhotowjeny, čehoždla trjebaja tamne kraje, kotrež nětko tajke tanki wobsedźa, dowolnosć z Němskeje, zo smědźa je Ukrainje k dispoziciji stajić. Wčera je pólske knježerstwo přizjewiło, zo chce próstwu zapodać. Zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) je kónc tydźenja zwurazniła, zo njebudźe so Němska spřećiwjeć. Tole nochcyše ­Hebestreit wčera dale komentować a na postajenja skedźbni.

Drježdźany (dpa/SN). FDP žada sej wot sakskeho kultusoweho ministerstwa jasnu strategiju nastupajo pobrachowacych wučerjow na šulach. Tež w kónčinach na wsach měli so w přichodźe wučerjo wukubłać. „W regionje wukubłani wučerjo maja sylniši poćah ke kónčinje a tam wostanu“, wuzběhny dźensa sakski zastupowacy šef FDP Thomas Kunz. Zdobom pak njeměli so wuměnjenja za přidružnikow wolóžić, kotřiž maja wotpohlad so z wučerjom stać. Hižo wobstejace modelowe projekty w zwisku z wukubłanjom wučerjow maja so rozšěrić. Tohorunja měli so wjace kooperacijow z uniwersitami wu­tworić.

Hladajo na połoženje w Sakskej, skedźbni Kunz na „katastrofalne roz­měry“. Situacija je wunošk kubłanskeje politiki CDU wot lěta 1990. Wučerjo su wučerpani, starši zadwělowani a šulerjo njejsu za přichod derje dosć přihotowani. Za dźěći a młodostnych wobsteji šulska winowatosć, přeńdźenja so chłostaja. Stat ma kubłanski nadawk, kotryž ­tuchwilu bjez chłostanja njezdokonja.