Na mnohich wsach jutrowne spěwanje hajili

wutora, 03. apryla 2018 spisane wot:

Slepo/Rowno (FAG/SN). Pěstowanje starodawnych serbskich jutrownych nałožkow dale přiběra. To zwěsćeja ludźo předewšěm na mnohich wsach srjedźneje a Delnjeje Łužicy. Tam su tež lětsa spěwanje jutrownu njedźelu rano zahe hajili. Tak wotměchu je před Slepjanskej cyr­kwju lětsa druhi króć, po tym zo bě so nałožk po 1956 pozhubił. Wožiwiło bě jón towarstwo Kólesko.

Dr. Lotar Balko

wutora, 03. apryla 2018 spisane wot:
Wuběrny serbski ludowědnik dr. phil. Lotar Balko z Drjowka bě so 1. apryla 1928 jako syn škleńcutočerja w Nowych Wikach narodźił. 2. oktobra 2008 zemrěty bě wot lěta 1962 do 1992 wědomostnik Serbskeho instituta. Wón njezawostaji jeno 150 knihow, brošurkow a wobšěrnych wědomostnych přinoškow, ale tež zběrku wjace hač 2 500 pisanych jutrownych jejkow z 33 krajow. W 1982 załoženej Drjowkowskej Serbskej tkalčerni, w kotrejž wustaješe wón rědke graty a nastroje k předźěłanju lena na płat a dalše swědki našeje materielneje kultury, jónkrótna zběrka jejkow nade wšo wabi. Lětsa wokoło jutrow je jeho wot towarstwa dale wjedźeny muzej zaso sta zajimcow přiwabił. Do žiwjenskeho skutka dr. Lotara Balka słuša tež wopisanje serbskeje narodneje drasty, wušiwankow a dalšich hałžkow našeje ludoweje kultury. Wón je sobu spisał „Knihu serbskich drastow“, je awtor pjeć z dźesać zwjazkow w LND wudateho „Atlasa serbskeje narodneje drasty“ kaž tež „Serbskich wušiwankow“ a „Twarjenjow a bydlenjow w holi a Błótach“. Tuta maćizna bě tež ­tema jeho disertacije, kotruž je jako 64lětny na Berlinskej Humboldtowej uniwer­siće zakitował.

Zaměrne ničenje sakralnych twarjenjow po cyłej Čěskosłowakskej je hač do dźewjećdźesatych lět minjeneho lětstotka nimale k pozhubjenju wusahowacych architektoniskich pomnikow a wuměłskich twórbow wjedło. Po lěće 1989 přeměnichu so tele objekty pomału na debjenki našeje domizny. Ateizm po Karla Marxowym manifesće njeje jich wu­znam jenož duchownje wothódnoćił, ale tež historisce a materielnje.

Krok po kroku započachu po lěće 1989 pychu wjesnych a měšćanskich cyr­kwjow wobnowjeć. Nawróćili njejsu so ludźo do nich hłownje wěry, ale jich ­wurjadneje duchowneje a kulturneje atmo­sfery dla. Wuchadźišćo za mnohe rekonstrukcije a wobdźěłanja běchu přede­wšěm wopyty w hodownym času z tradiciju połnócnych Božich mšow a pěsnjow. K jutram wopytuja ludźo koncerty sakralneje hudźby.

Spomóžne spomnjeće

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Kitej Lorencej k posmjertnym wosomdźesaćinam program wuhotowali

Ze zhromadnymaj zarjadowanjomaj su tydźenja Serbski institut (SI), slawistiski institut Techniskeje uniwersity Drježdźany, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło, Serbski ludowy ansambl, Ludowe nakładnistwo Domowina a Sakska akademija wuměłstwow Kita Lorenca składnostnje jeho 80. posmjertnych narodnin počesćili.

Spěchuja nowozapočatk

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Drježdźany/Praha (SN/at). Wjelelětny akter němsko-čěskeho zhromadneho dźěła Załožba Brücke/Most hlada do nowozapočatka. Loni dyrbjachu insolwencu přizjewić, a tak hrožeše wulki strach, zo so wobstejace projektowe partnerstwa runje tak kaž nazběrana wěda zhubja.

Nětko pak podpěruje Němsko-Čěski fonds přichoda w zmysle pilotoweho spěchowanja prěni raz w swojich stawi­znach projekt wo wuwiće organizacije ze 40 000 eurami. Tak chcedźa załožbje zmóžnić, swoju syć wobchować a pěstować, nowych partnerow nańć a dalše móžnosće financowanja wotkryć.

Pomoc wobzamknyła je zarjadniska rada Němsko-Čěskeho fondsa přichoda na posedźenju wčera w Drježdźanach, na kotrež bě sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) přeprosył.

Mjez lětsa dohromady 193 schwalenymi projektami stej Mjezynarodna filmowa dźěłarnja na 15. Nysowym filmowym festiwalu pod hesłom „1968 – perspektiwy z třikrajoweho róžka D-CZ-PL 50 lět pozdźišo“ a jubilejny swjedźeń 140 lět wohnjowa wobora w Spálené Poříčí z přećelemi z Ralbic.

Čitajće w nowym rozhledźe (29.03.18)

štwórtk, 29. měrca 2018 spisane wot:

Jutrońčku budu mnozy po serbskim waš­nju­ zhromadnje z křižerjemi zrowastanjenje Chrystusa swjećić. Nimamy pak kři­žerske procesiony jenož w serbskej Hornjej Łužicy. Tereza Hromádková předstaja dalše w Čěskej, Pólskej, we Wostrowcu a w Delnjej Łužicy. Z přinoška a wobrazow zhoniće wo wosebitosćach tamnišich procesionow. Z jutrami je so tež korutanski wuměłc Karl Vouk rozestajał, jako stwori křižowy puć za cyrkej w Maria Saalu­/ Gospje Svetej. Dohlad dóstanjeće z aprylskim wobalkowym mo­ti­wom Rozhlada. Na hinaše wašnje, skerje w asociatiwnym zmysle, je wuměłc Michael Kruscha z jutrami zwjazany, kaž zhoniće w inter­viewje z rodźenym Wojerowčanom. Nimo toho wón powěda, kak je w molerstwje k temje brunicoweho hórnistwa přišoł a kak ju wobdźě­łuje. Na Złokomorowskim hrodźe móžeće sej přehladku wotpowědnych mólbow hač do 8. apryla wobhladać, mjeztym zo wustajeja jeho fotografije we Wo­jerowskej Kulturnej fabrice.

Profil SLA ludźom wuwědomić

srjeda, 28. měrca 2018 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Nowa imageowa kampanja Serbskeho ludoweho ansambla je tele dny zaběžała. Pod hesłom „Hudźba a reja rěčitej kóždu rěč – myslička rejuje“ chcedźa „w prěnim rjedźe wězo ludźi docpěć, kotřiž nas a naš poskitk hišće njeznaja. Zdruha chcemy na to skedźbnjeć, zo smy wjacespartowy dom z chórom, baletom a orchestrom. Nimo toho ma akcija wotpohlad, rěčnej barjerje zadźě­wać. Kaž hesło hižo wupraja, njejstej ani hudźba ani reja na rěč pokazanej, zo by rozumił, wo čo dźe. Skrótka: Chcemy zjawnosći swój profil wuwědomić a ju přeswědčić wo swojich předstajenjach, kotrež­ sahaja wot hudźbneho dźiwadła přez koncerty hač k baletej, wot twórbow mjezynarodneje hudźbneje literatury přez ludowu hudźbu hač k folklorje“, rozjima zamołwity za zjawnostne a nowinske dźěło SLA Stefan Cuška.

Meja

srjeda, 28. měrca 2018 spisane wot:

Meja, měsac rjanosće!

Wšudźe wšitko zakćěje.

Z kwětkami je posyta

naša rjana přiroda.

Meja, měsac lubosće!

Wutroby wšě zwohrěje.

Ptačinje, wšej zwěrinje

howi słónco nalětnje.

Meja, měsac nadźije!

Žiwjenje nas womłódnje.

Štóž wšo tole njewidźi,

wutrobu drje njesłyši.

Bomikowa 1995

Berlin (ŠR/SN). Wustajeńcu Kurta Cobele pod hesłom „Caprichos – paperworks (1963– 2018)“ wotewrěchu minjeny pjatk w Berlinskej galeriji našočasoweho wuměłstwa. Galerija KAI DIKHAS wobsteji wot lěta 2011 a je jenož jedyn projekt krea­tiwneho centruma „Aufbau Haus“. Dom při Moritzowym naměsće w Kreuzbergu zwjazuje na jónkrótne wašnje kultu­ru z kulturnej industriju. W bywšim fabrikskim twarjenju su mjez druhim tež na­kładnistwo Aufbau, dźiwadło TAK a knihownja Moritzplatz zaměstnjene.

W galeriji KAI DIKHAS, štož w romanišćinje telko rěka kaž „Městno widźenja“, pokazuja stajnje měnjace přehladki přewažnje mjezynarodnych wuměłcow Sintow a Romow. Wustajeli su tam hižo najznaćiši wuměłcy mjenowaneho ludu, kaž na přikład Ceija Stojka, Delaine, Damian Le Bas abo Imrich Tomáš. Galerija je zdobom „wuchadźišćo za sebje­wědomy a runoprawny dialog mjeńšiny z towaršnosću wjetšiny“ kaž kurator Moritz Pankok wuzběhny. Jako přećel Kurta Cobele bě jeho přeswědčił, cyłkownje 92 twórbow zjawnosći spřistupnić.

Jutrowne wiki cyle swójbne

póndźela, 26. měrca 2018 spisane wot:
Debjerjam jutrownych jejkow a rjemjeslnikam přihladować móžachu kónc tydźenja wopytowarjo jutrownych wikow w Nowej Łuce pola Wojerec. Wiki wotměchu so 27. raz a su tuž jedne z najstaršich swojeho razu. K wotewrjenju sobotu dopołdnja je Židźinski chór z dirigentku Kerstin Lieder spěwał. Anna a Marielena w serbskej dźěłanskej drasće překwapištej wopytowarjow z čerstwym jutrownym chlěbom z Brětnjanskeje Köhlerec pjekarnje. Wosebitosć wikow w Nowej Łuce je swójbna a přitulna atmosfera. Wjace wo tym w jutřišim wudaću SN Foto: Silke Richter

nowostki LND