Jens Bitzka, Zwjazk 90/Zeleni
1Haj, to je trjeba. Chcemy runoprawnu dwurěčnosć w serbskim sydlenskim rumje zaručić, zo by serbšćina wšědny dźeń hišće widźomniša a słyšeć była. Města a gmejny po cyłym serbskim sydlenskim rumje maja tuž tež hamtsce dwurěčnje pomjenowane być. Prezencu serbskeje rěče we wobłuku digitalnych medijow kaž tež w zjawnoprawniskich medijowych poskitkach chcemy polěpšić.
2Kónc januara je tak mjenowana wuhlowa komisija zwjazkoweho knježerstwa zakónčacu rozprawu ke kóncej wudobywanja brunicy předpołožiła, z namjetom, zmilinjenja brunicy so wzdać. Hač do dźensnišeho ze stron zwjazkoweho knježerstwa žadyn plan njepředleži, kak měli tónle wustup wuhotować. Na kóždy pad je kónc brunicy z přičin klimoweho škita trěbny. Tohorunja njesměli z mojeho wida hižo žanu dalšu wjes wotbagrować!
Marcel Linack, Swobodni wolerjo
1Zawěsće je ćežko serbšćinu po wšej Sakskej w zjawnosći sylnišo spěchować, přiwšěm měli spytać wobydlerjow Sakskeje za dwurěčnosć w swójskim zwjazkowym kraju sensibilizować. To móžemy na jednym boku z dwurěčnymi brošurkami wo kraju samym kaž tež z dwurěčnymi brošurami a flajerami zjawnych zarjadnišćow, zarjadow, kulturnych nošerjow a dalšich zwoprawdźić.
2Aktualne wuwiće hladajo na strukturnu změnu we Łužicy pokazuje dobre započatki. Wosobinsce pak mi wobsahi a zwoprawdźenje dotal daloko dosć a hłuboko dosć njesahaja. Runje wjesne kónčiny trjebaja wjace podpěry w infrastrukturje a při změnje wot industrijneho na posłužbowy region. Dyrbimy nuznje přeswědčiwy koncept za změnu zdźěłać.
3Kóncej zmilinjenja brunicy njebudźemy so wuwinyć móc. Njesměmy jón na žadyn pad přechwatać, ale sej jón derje přemyslić. Dotalnym słowam, zwjazkowe a krajne zarjady we Łužicy zasydlić, dyrbja skutki slědować. Tež za přilubjene spěchowanske pjenjezy njeměli wjele konceptow za region zdźěłować, ale jeničce jedyn do přichoda wusměrjeny, a to zhromadnje z wobydlerjemi.
To a tamne (14.08.19)
Na cyły tydźeń přidatnych prózdnin wjeselić smědźa so šulerjo w hessenskim Bensheimje. W tamnišej šuli běchu hakle tele dny zwěsćili, zo je wohnjowa připrawa defektna. Připrawu dyrbja tuž kompletnje wuměnić. Dokelž nimaja žane přidatne rumnosće, kotrež móhli krótkodobnje za wučbu wužiwać, ma 17 rjadownjow Karla Kübeloweje šule tydźeń dlěje lětnje prózdniny.
Prinz Harry a jeho mandźelska Meghan staj dźělenaj – znajmjeńša w Londonskim kabineće wóskowych figurow. Meghan steji nětko pódla Davida Beckhama a jeho mandźelskeje Victorije. Kabinet chcył tak „moderne nastajenje britiskeje wójwodki k žiwjenju a jeje wosobinsku njewotwisnosć najebać wšitke kralowske winowatosće wotbłyšćować“.
Jeno šěsć kandidatow za nowu radu
Hač do předwčerawšeje njedźele móžachu serbske towarstwa a gremije wólbnemu wuběrkej zapodać mjena swojich kandidatow za nowu braniborsku Radu za naležnosće Serbow w legislaturnej periodźe 2019–2024.
Choćebuz (HA/SN). Lětuše wólby serbskeje rady přewjeduja kaž hižo před pjeć lětami jako listowe wólby. 28. septembra hłosy wuliča a wuslědki wuhódnoća.
Kaž wólbny wuběrk na swojim posedźenju wčera w Choćebuskim Serbskim domje zwěsći, je dotal cyłkownje šěsć namjetow za kandidaturu. Wšitkich kandidatow bě Domowinska župa Delnja Łužica nominowała. Na posedźenju župneho předsydstwa minjeny tydźeń su jich wuzwolili, po tym zo běchu so čłonam předsydstwa a přitomnym hosćom předstajili.
Bohužel njejsu žane druhe towarstwa a gremije móžnosć wužiwali swójske namjety zapodać.
Prašenja witane
Budyšin (SN/JaW). Wólbam Sakskeho krajneho sejma, kotrež budu njedźelu, 1. septembra, wěnuja so Domowina a Serbske Nowiny zhromadnje z wosebitym diskusijnym forumom. Na prašenja w moderaciji šefredaktora Serbskich Nowin Janeka Wowčerja chce jutře, srjedu, 14. awgusta we 18 hodź., na žurli Budyskeho Serbskeho domu sydom kandidatow politiskich stron wotmołwjeć. Wšitcy z nich we wólbnych wokrjesach 52 do 57, potajkim w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu, hdźež přewažnje tež Serbja sydla, k wólbam nastupja.
Kaž referent Domowiny za nutřkowne naležnosće Werner Sroka zdźěli, su Marko Šiman za CDU, Hajko Kozel za Lěwicu, Harald Baumann-Hasske za SPD, Jörg Urban – wón je zdobom načolny kandidat – za AfD, Gerd Kirchhübel za Zwjazk 90/Zelenych, Mike Hauschild za FDP a Dirk Nasdala za Swobodnych wolerjow swoje wobdźělenje na diskusijnym forumje Domowiny a SN připrajili.
W srjedźišću maja předewšěm serbske naležnosće stać, kaž na přikład jich wobkedźbowanje we wólbnych programach. Witane su nimo dobreho wobdźělenja tež prašenja zajimcow kandidatam za wólby Sakskeho krajneho sejma.
Dalši protest na lětanišću
Hongkong (dpa/SN). Dźeń po blokadźe Hongkongskeho lětanišća su so tam dźensa znowa sta demonstrantow k protestam zhromadźili. Zwjetša čornje zdrasćeni protestowacy zesydachu so na špundowanje hale za wotlět a přizemjenje, zo bychu přećiwo knježerstwu demonstrowali. Tysacy z nich běchu hižo wčera halu blokowali. Lětanišćo, jedne z najwažnišich regiona, je za dźensniše popołdnjo a nóc wšitke lěty wotprajiło.
Znowa ćěkancow wuchowali
Rom (dpa/SN). Pomocnej organizaciji SOS Méditeranée a Lěkarjo bjez mjezow stej dźensa znowa ćěkancow w Srjedźnym morju z wulkeje nuzy wuchowałoj. Jenož něšto mjeńšin po tym zo běchu pomocnicy migrantam wuchowanske lacy rozdźělili, so hadźica jich čołma pukny a ludźo padachu do wody, SOS Méditeranée zdźěla. Wšitkich 105 ćěkancow móžachu po „kritiskim wuchowanju“ na łódź „Ocean Viking“ wzać. Tam je jich nětko mjeztym 356.
CDU za lěpšu mobilnu syć
Dźensa senatorojo skazani byli
Rom (dpa/SN). W knježerstwowej krizy w Italskej měješe senat dźensa wo terminje móžneho wotuma njedowěry přećiwo ministerskemu prezidentej Giuseppej Contemu rozsudźić. Za to su senatorow z dowola do Roma skazali, dokelž njemóžachu so frakciscy šefojo na swojim wčerawšim posedźenju na termin dojednać. Prawicarska Lega nutřkowneho ministra Matteja Salvinija na tym wobstawa, zo senat wo wotumje njedowěry přećiwo Contemu hišće tutón tydźeń wothłosuje. Napřećo žurnalistam Salvini indirektnje z tym hrožeše w druhim padźe ministrow swojeje strony z knježerstwa cofnyć, zo by ćišć dale powjetšił.
Poboku Salvinija stejitej konserwatiwna strona Forza bywšeho ministerskeho prezidenta Silvija Berlusconija a prawicarskonarodna strona Fratelli d‘Italia. Hibanje Pjeć hwězdow, socialdemokratiska PD a lěwicarska Liberi e Uguali pak so Salvinijej spjećuja. Tón chcył na kóncu nowowólby přesadźić, zo móhł swoju tuchwilnu sylnu poziciju w politiskim spektrumje dale wutwarić.
Twar murje wopominali
Berlin (dpa/SN). Z wjacorymi zarjadowanjemi su dźensa na twar Berlinskeje murje před 58 lětami spominali. Na centralnej swjatočnosći we wopomnišću murje na Bernauskej dróze je so tež Berlinski knježacy měšćanosta Michael Müller (SPD) wobdźělił. Na Glienickskim mosće mjez Berlinom a Podstupimom dopominaše zwjazkowa předsydka CDU a zakitowanska ministerka Annegret Kramp-Karrenbauer z narěču na róčnicu doskónčneho dźělenja Němskeje. W Braniborskej wobdźělištaj so ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) a prezidentka krajneho sema Britta Stark na zhromadnym zarjadowanju knježerstwa a parlamenta w gmejnje Schönwalde-Glien.
13. awgusta 1961 bě w NDR knježaca strona SED pod nawodom Waltera Ulbrichta Berlinsku murju twarić započała, zo by dalšemu wotpućowanju ludźi na zapad zadźěwała. Něhdźe 160 kilometrow dołhi twarski objekt dźěleše Berlin dlěje hač 28 lět. Hakle z powalenjom murje 9. nowembra 1989 so dźělenje skónči.
„Škoda, je přepozdźe!“
Hač popularnowědomostna kniha Petry Köpping wo biografiskich dóńtach po přewróće, hač historiske studije wo rukowaćelni abo nowostka Rostockskeho sociologa Steffena Mauwa wo žiwjenju w transformaciskej towaršnosći – wobdźěłanje přewrótoweho časa z perspektiwy wuchoda je so 30 lět po powalenju murje započało. Čehodla pak poprawom tak pozdźe, so prašam. Steffen Mau w interviewje powěda, zo je jemu potencielny mentor doktorskeho dźěła před dwaceći lětami rjekł to radšo wostajić, dokelž to nikoho njezajimuje. Mjeztym pak zajim – tež na zapadźe – wobsteji. A to ma wočiwidnje z tym činić, zo ludźo na wuchodźe mjeztym politiske problemy činja. Woni mjenujcy tak njewola, kaž maja, ale dwójce telko ludźi kaž na zapadźe je za AfD. Žona mi wčera rjekny: „Je wažne wo zmylkach přewrótoweho časa rěčeć. Škoda jeno, zo je přepozdźe hišće něšto změnić.“
Cordula Ratajczakowa
Nowy domicil za krajnej zarjadaj na arealu kaserny
Budyski financny zarjad změje přichodnje nowy domicil. A Wojerowski financny zarjad do Budyšina njepřećehnje. Wo tym je sakske ministerstwo financow minjeny pjatk informowało.
Budyšin (SN/at). Wšitke wotrjady financneho zarjada měli pod jednej třěchu być. Tomu w Budyšinje tuchwilu tak njeje. Wot awgusta 2012 je wobłuk zawodne pruwowanja Budyskeho zarjada jako wotnožka w zarjadniskim centrumje na Hasy Käthy Kollwitz 17 zaměstnjeny. Po planach přisłušneho sakskeho ministerstwa za financy chce swobodny stat to koncentracije a lěpšich dźěłowych wuměnjenjow swojich zarjadow dla změnić a inwestuje do stejnišća bywšeje kaserny. Tamnišej twarjeni 2 a 3 matej so po saněrowanju stać z jeničkim stejnišćom Budyskeho financneho zarjada.
