To a tamne (19.07.19)

pjatk, 19. julija 2019 spisane wot:

Tiger je sej w Indiskej monsunoweho powodźenja dla do domu wućeknył. Tam lehny so do łoža, zwěrjoškitna organizacija Wildlife Trust of India z wotpowědnym fotom w interneće informuje. Narodny park Kaziranga, hdźež je tiger žiwy, je zliwkow dla tuchwilu nimale wšědnje přepławjeny. Zwěrjata dyrbja potom płuwać, zo bychu wyše ležane kónčiny docpěli. Při tym so tójšto z nich zatepi. Jako tiger do domu přińdźe, njebě nichtó doma. Nětko chcedźa jeho w druhim parku zaměstnić.

Předrasćeny jako senator z antikskeho Roma je muž do swětosławneje Romskeje studnje Trevi skočił. Za to su jemu pokutu 550 eurow napołožili. W interneće je widźeć, kak muž před wulkej skupinu turistow w studni tam a sem chodźi a narěč napodobnja. Pozdźišo policist do studnje zalěze a muža wotwjedźe.

Ministerka: Lětanje podróšić

štwórtk, 18. julija 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Bjezposrědnje do zahajenja klimoweho kabineta zwjazkoweho knježerstwa je so ministerka za wobswět Svenja Schulze (SPD) za to wuprajiła, lětanje podróšić. „Tež lětarstwo dyrbjało kóšty emisije škódnych maćiznow sobu njesć, štož měło so w płaćiznach lisćikow wotbłyšćować“, rjekny politikarka SPD nowinarjam. „Njemóže być, zo je na někotrych čarach lětanje tuńše hač železnica.“ Němska dyrbjała z tajkim popłatkom druhim krajam z přikładom być.

Turkowska reaguje raznje

Washington (dpa/SN). Wčerawši rozsud USA, Turkowsku z programa produkcije a wužiwanja noweho, wulce moderneho bojoweho lětadła F-35 wuzamknyć, su w Ankarje z warnowanjom mócnemu partnerej USA kwitowali. Wonkowne ministerstwo w Ankarje rěčeše wo „wulkim zmylku USA“, kotryž w mjezsobnych poćahach wobeju krajow „njereparujomnu škodu“ načinja. Hłowna přičina je pla­nowany nakup ruskeho lětadła wotwobaraceho systema přez Turkowsku, štož USA raznje kritizuja.

Wjele mortwych při atentaće

Berlin (dpa/SN). Bjezposrědnje do zahajenja Petersburgskeho dialoga je wonkowny minister Heiko Maas (SPD) wu­znam trajacych rozmołwow z Ruskej wuzběhnył. „Bjez Moskwy njemóžemy na palace prašenja swětoweje politiki wotmołwić. Wobstajny měr w Europje docpějemy jenož, hdyž zhromadnje dźěłamy“, rjekny Maas dźensa w Berlinje. Tohodla je derje, zo wón dźensa při Petersburgskim dialogu swojeho ruskeho kolegu Sergeja Lawrowa zetka, Maas doda.

Rozmołwny forum wotměje so dźensa a jutře w Königswinteru pola Bonna. Prěni dźeń wočakowachu Maasa a Lawrowa. Prěni króć po krizy Krimy dla su tak zaso wonkownej ministraj pódla. Maas a Lawrow chcyštaj so do zahajenja zarjadowanja k wosobinskej rozmołwje zetkać.

Maas chcyše po swójskich wuprajenjach z Lawrowom wo dodźerženju atomoweho zrěčenja z Iranom, wo přichodźe kontrolow brónjenja a wo połoženju na wuchodźe Ukrainy rěčeć. „W Donbasu smy naposledk snadne signale nadźije widźeli. Zo by z toho puć do směra na měr wurostł, dyrbi Ruska konstruktiwny přinošk pokazać“, Maas rjekny.

Jednanja dotal bjez wuspěcha

štwórtk, 18. julija 2019 spisane wot:

Helsinki (dpa/SN). Nutřkowni ministrojo statow Europskeje unije su w finskej stolicy Helsinki dotal podarmo spytali, so na přechodne rjadowanje k rozdźělenju w Srjedźnym morju wuchowanych ćěkancow dojednać. Dotal je přemało krajow swoju zwólniwosć signalizowało, so na wot Němskeje a Francoskeje zahajenej iniciatiwje wobdźělić, zdźěli luxemburgski minister Jean Asselborn wčera wječor powěsćerni dpa. Nimo Luxemburga stej na zetkanju jeničce Portugalska a Finska zasadnu podpěru přilubiłoj. K tomu přińdźe hišće rjad krajow, kotrež njeběchu wčera hišće zastupjene. Cyłkownje pak njeje to ani dźesać krajow. „To je zrudne“, Asselborn komentowaše.

Planowane přechodne rjadowanje ma tomu zadźěwać, zo Italska a Malta łódźam z wuchowanymi ćěkancami zakazujetej, přistawy kraja wužiwać. Wobaj krajej stej to minjeny čas wospjet činiłoj, dokelž so boještej, zo dyrbjałoj so potom samej wo wuchowanych starać, mjeztym zo so druhe kraje EU wotwobroćeja. Łódźe su tuž dny dołho na morju čakać dyrbjeli.

Zwučowanišćo wutwarja

štwórtk, 18. julija 2019 spisane wot:

Generalny inspekter Zwjazkoweje wobory plany we Wuskidźu rozłožił

Wuskidź (CK/SN). Wojerske zwučowanišćo Hornja Łužica južnje Běłeje Wody chcedźa jako centralne wukubłanišćo a zwučowanišćo wutwarić a tak za wužadanja přichoda wukmanić. Wo wotpowědnych planach je general Eberhard Zorn zawčerawšim, wutoru, na wopyće w komandanturje we Wuskidźu (Weiß­keißel) informował. „Městnosć ma dimensiju a potencial za to“, generalny inspekter Zwjazkoweje wobory naprawu wopodstatni.

Hakle před tydźenjemi běchu wjetše jednotki NATO na zwučowanišću. Zo by Němska swojim zawjazkam we wobłuku NATO wotpowědowała, chcedźa infrastrukturu wutwarić. Wojacy njeměli přichodnje jenož na zwučowanišću pozastać, ale tež zwučować a techniku do porjadka přinjesć móc. Za to trjebaja krutu tankownju, masiwne twarjenja a garaže. „Wšitko, štož wotpočnišćo trjeba, tule zatwarimy, wudospołnjejo to, štož tu hižo je“, Zorn rozłoži. Zwučowanišćo chcedźa zwjazkarjam w NATO poskićeć, zo by tež po lěće 2023 běžnje wužiwane było. Tež z Pólskej wo tym hižo jednaja.

Wobydlerjo ćerpja

štwórtk, 18. julija 2019 spisane wot:
We wobłuku swojeje dobrowólneje wojerskeje słužby běch wot januara do měrca tohole lěta na zwučowanišću Zwjazkoweje wobory pola Wuskidźa stacioněrowany. Zo připowědźi general Zorn njedawno, je wutwarić chcyć na centralne wukubłanišćo w Němskej, njeběše za mnje tuž překwapjenka. W běhu štwórć lěta přebywanja w tamnišej kasernje běchu moji ně­hdyši kameradźa stajnje na to tukali. Husto­hdy dožiwich tuž diskusije wo lěpšinach a njelěpšinach tajkeho předewzaća. Zwučowanišćo so bjezdwěla derje za wu­twar hodźi. Za tanki a helikoptery je městnosć perfektna. To česća sej wosebje ameriske jednotki, kotrež tam prawidłownje zwučuja, hdys a hdys tež w nocy. Wěm so hišće derje dopomnić, zo wotućich raz rano w třoch, dokelž honjachu Američenjo w swojich Blackhawk-helikopterach wyše kaserny přez nóc. Tule haru změja woby­dlerjo Wuskidźa w přichodźe najskerje hišće­ husćišo znjesć. Pětr Dźisławk

To a tamne (18.07.19)

štwórtk, 18. julija 2019 spisane wot:

Najnahlišu dróhu swěta maja we Walesu: Ze 37,45 procentami nahłosće je dróha Ffordd Pen Llech w małoměstačku Harlech nowy swětowy rekord nastajiła, kaž Guinnessowa kniha rekordow zdźěla. Dotal bě nowoseelandske město Dunedin z 35 procentami tutón rekord měło. Za nowy rekord přizjewili su so wobydlerjo sami, po tym zo bě so wosobowe awto z přićahnjenymi borzdźidłami po dróze dele sunyło. Zanjesene městačko nadźija so nětko na wjace turistow.

Do pasli zalězła je sej rjedźerka w Kerpenje pola Kölna. Wobydlerjej bydlenja hižo dlěje na to tukaštaj, zo je rjedźerka padušnica. Tuž połožištaj jej bankowku, kotruž sej 52lětna přistajena bjez wahanja do zaka tykny. Přiwołana policija rjedźerku přepytowaše. Nimo bankowki namaka tež wšelake debjenki z druheho bydlenja domu. Padušnicu zajachu.

Paris so njepodwoli

srjeda, 17. julija 2019 spisane wot:

Paris (dpa/SN). Najebać hroženjow z USA chce Francoska digitalny dawk přesadźić. Tón měri so na internetnych gigantow kaž Google, Amazon, Facebook abo Apple.­ „Francoska njebudźe so při zawjedźenju narodneho dawka nikomu podwolić“, rjekny financny minister Bruno Le Maire dźensa w Parisu do zetkanja financnych ministrow wulkich industrijnych statow G 7. Němsku zastupujetaj financny minister Olaf Scholz (SPD) a šef Zwjazkoweje banki Jens Weidmann.

Nadpady Trumpa zasudźene

Washington (dpa/SN). Wot demokratow wobknježeny Dom reprezentantow USA je werbalne nadpady prezidenta USA Donalda Trumpa přećiwo štyrjom demokratiskim zapósłančam jako rasistiske zasudźił. Za wotpowědnu rezoluciju hłosowaše 240 zapósłancow, mjez nimi štyrjo z rjadow republikanow. Trump bě jemu kritisce nastajenym žonam radźił, zo móhli so do swojich domizniskich krajow wróćić, jeli so jim w USA njelubi. Tři z nich su w USA rodźene.

Za spěšny nowonatwar cyrkwje

Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je do zahajenja dźensnišeho posedźenja zwjazkoweho knježerstwa w Berlinje zbožopřeća k swojim 65. narodninam přijała. Wulki kwěćel přepoda jej zwjazkowa justicna ministerka Christine Lambrecht (SPD, nalěwo), po njej gratulowaše dotalna zakitowanska ministerka Ursula von der Leyen (CDU, w pozadku). Foto: dpa/Wolfgang Kumm

Berlin (dpa/SN). Wuzwolenje Ursule von der Leyen za nowu prezidentku Komisije Europskeje unije a powołanje Annegret Kramp-Karrenbauer za nowu zakitowansku ministerku Němskeje stej rozdźělne reakcije zbudźiłoj.

Baltiske staty su němskej politikarce k wuzwolenju do zastojnstwa prezidentki komisije EU gratulowali. Ministerskej prezidentaj Estiskeje a Lettiskeje, Jüri Ratas­ a Krišjānis Kariņš wjeselitaj so na zhromadne dźěło z bywšej zakitowanskej ministerku Němskeje, zo bychu Europu sylnišu a jednotnišu činili. Von der Leyen sej w baltiskich krajach jara waža, dokelž je jej wěstota baltiskich krajow při mjezy k Ruskej jara wažna.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND