Sportej zdar!

štwórtk, 19. junija 2025 spisane wot:
Jako běchmy mali, smy so we wólnym ­času zwjetša wonka pod hołym njebjom zaběrali – to praja dorosćeni, zhladuja-li na swój čas dźěćatstwa. Wězo je to chětro nostalgiske myslenje. Radius, w kotrymž so dźěći swobodnje pohibuja, pak je so jasnje pomjeńšił. Wot wjacorych kilometrow w 1960tych lětach su to přerěznje nětko jenož hišće 500 metrow, ze studije WHO wuchadźa. Młodostni mjez 11 a 17 lětami so ani hodźinu wob dźeń njehibaja. To je jasnje přemało. Dźěći dźensniši dźeń nimale bjezwuwzaćnje we wučbje abo towarstwje sportuja, štož njedosaha. W USA je tomu hinak. Tam je jedna sportowa hodźina wob dźeń předpisana. To měło Němskej přikład być. Snano sej tón abo tamny tež sportowu družinu wotkryje, kotrejž so wěnuje. Młodostna Samira Zarjeńkec je wuwzaće a wuběrny přikład, zo móže tomu tež hinak być. Z jasnymi zaměrami so wona z wulkej rozpalitosću sportej wěnuje. Přeju wšitkim entuziastam sportej zdar! Bianka Šeferowa

Žony lěpje hospodarja

štwórtk, 19. junija 2025 spisane wot:

Berlin/Mnichow (dpa/SN). Žony w Němskej su krizu stupacych kóštow za žiwjenje minjene štyri lěta lěpje zmištrowali hač mužojo. Tole je přepytowanje datow wunjesło, kotrež je banka N26 přewjedła. Institut Ifo a Mnichowska techniska uniwersita stej při wuhódnoćenju datow pomhałoj.

Přepytowanje kontowych podłožkow 20 000 připadnje wuzwolenych kupcow banki pokazaja, zo su mužojo mjez 2021 a 2024 wjace pjenjez zasłužili hač žony. Jich dochody přiběrachu wo 27,4 procenty, pola žonow běchu to 24,4 procenty. Žony pak tole ze swojimi wudawkami ­lěpje wurunachu. Woni bjerjechu nimo toho 34 procentow mjenje dispokreditow hač mužojo.

Fachowcy zwěsća, zo su žony najebać niše dochody krizu wyšich wudawkow za žiwjenje derje zmištrowali. Tole pokaza na to, zo woni wědomišo z financami wobchadźeja.

Z analyzy wučitamy, zo su wudawki ludźi wo 23,8 procentow přiběrali, dochody pak jenož wo 20,3 procenty. Mnozy su tuž nowe kredity brali. Nalutowanki na kontach pak su woteběrali.

Mały tapir wobradźa wjele wjesela

štwórtk, 19. junija 2025 spisane wot:
Wćipny rozhladuje so mały Matteo po boku maćerje w swojim wobhrodźenju Choćebuskeho zwěrjenca. Před nimale štyrjomi tydźenjemi, 25. meje, je so w zwěrjencu mały srjedźoameriski tapir narodźił. Jeho sobudźěłaćerjo na Matteja wukřćichu. 15lětna mać Bonita so přikładnje wo muski dorost stara. Tapiry, po pochadźe přiwuzni nosorohačow a koni, su w srjedźnej a južnej Americe doma a słušeja tam k wohroženym družinam. Čim bóle so w Choćebuzu wjesela, zo je so plahowanje poradźiło. Za to dźěłaja z Leibnizowym institutom w Berlinje hromadźe. Po 2021 je so nětko hižo druhi tapir w zwěrjencu narodźił. Foto: Michael Helbig

Wuchod so poněčim zhraba

štwórtk, 19. junija 2025 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Hospodarstwo wuchodneje Němskeje so po měnjenju Drježdźanskeho instituta Ifo poněčim zaso zhraba. We wobłuku swojeje prognozy srjedź lěta su sej wědomostnicy wěsći, zo su najniši dypk konjunkturneje krizy přewinyli. Za wuchodnu Němsku wočakuja lětsa hospodarski rozrost 0,3 procenty, přichodne lěto samo 1,3 procenty.

Nowy impuls je za slědźerjow Ifo wuslědk planowanych pjenježnych naprawow zwjazkoweho knježerstwa, byrnjež te na wuchodźe strukturnych wosebitosćow dla snadniše byli hač na zapadźe. Tak drje změja planowane wudawki za brónjenje skerje w zapadnych zwjazkowych krajach wliw.

Planowane wudawki za infrastrukturu so porno tomu na wuchodźe pozitiwnje wuskutkuja. „Hladajo na wulke časowe planowanske wužadanja a pobrachowace dźěłowe mocy pak wuchodne hospodarstwo najprjedy raz wjele z toho njezměje“, rjekny Robert Lehmann z Mnichowskeho instituta Ifo. Hakle w běhu lěta 2026 so wuwiće polěpši. To płaći tež za wšu Němsku. Po wšěm kraju wočakuja potom hospodarski rozmach 1,5 procentow.

To a tamne (19.06.25)

štwórtk, 19. junija 2025 spisane wot:

Chabłaca přichilnosć mjez partneromaj je normalna. Tole je wuslědk psycholo­giskeho přepytowanja pod nawodom uniwersity w Mainzu, kotruž su w fachowym časopisu Journal of Personality a Social Psychology wozjewili. Potajkim je bjeze wšeho móžne, zo so sympatija za druheho w běhu dnjow abo samo je­ničkeho dnja widźomnje změni. Poriki dyrbjeli wědźeć, zo su tajke změny sympatije normalne a nic hnydom znamjo wulkeje krizy.

Pozdatny puma při Geiseltalskim jězorje pola hessenskeho Braunsbedra bě jenož kóčka. Tole je nětko fachowc za wuslědźenje zwěrjećich stopow wobkrućił. ­Widejo, kotrež pokaza wjetše rubježne zwěrjo, je wočiwidnje skomolene. Kóčka sedźeše před ćernikom na nahłej skłoninje a skutkowaše tak wo wjele wjetša hač je. Za pozdatnym puma su wulce pytali.

Hišće wjace pjenjez za brónjenje

srjeda, 18. junija 2025 spisane wot:

Kananaskis (dpa/SN). Generalny sekretar NATO Mark Rutte je do wjerškoweho zetkanja aliancy w Den Haagu zdźělił, zo su wšitke čłonske staty připowědźeny zaměr docpěli a dwaj procentaj swojeho nutřkokrajneho bruttoprodukta za zakitowanje zaplanowali. Pod čisćom prezidenta USA Donalda Trumpa chcedźa na wjeršku přichodny tydźeń wobzamknyć, přichodnje znajmjeńša 3,5 procentow kóžde lěto za brónjenje wudać.

Spušća so na dobrowólnych

Berlin (dpa/SN). Hladajo na trěbne zesylnjenje zwjazkoweje wobory wo dźesaći tysacy dalšich wojakow spušća so zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) dale na dobrowólnych. Zaměr je, zo słužbu we wójsku tak atraktiwnu sčinimy, zo młodźi ludźo podobnje wukubłanje kaž w Šwedskej dobrowólnje nastupja, rjekny Pistorius nowinarjam. Němska trjeba 60 000 dalšich wojakow, chcyła-li žadanjam NATO za lěpšim wottrašenjom wotpowědować.

Přećiwo starobnym mjezam

Stacije podzemskeje železnicy słuža wobydlerjam israelskeje metropole Tel Aviva tele dny jako škitne rumnosće přećiwo ­iranskim raketam. Tež minjenu nóc je Iran znowa rakety na Israel třělał. Israelske wojerske lětadła su znowa wjacore objekty w iranskej stolicy Teheranje runočasnje bombardowali. Foto: dpa/Oded Bality

Podruže w městach stupaja

srjeda, 18. junija 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Na podruž bydlić je w němskich wulkoměstach najebać zakonske borzdźidło dale a dróše. Po wuhódnoćenju ministerstwa za twarstwo su podruže w 14 najwjetšich bjezwokrjesnych městach wot lěta 2015 přerěznje wo nimale 50 procentow stupali.

Najdróše su podruže w Mnichowje z nimale 22 eurami na kwadratny meter. Sćěhujetej Berlin (18 eurow) a Frankfurt (16 eurow). Najsylnišo su podruže w Berlinje (plus 107 procentow), w Lipsku (plus 67,7 procentow) a w Bremenje (plus 57 procentow) stupali. Najniši bě rozrost w Drježdźanach z 28,4 procentami. Ličby wužadała bě sej zapósłanča Lěwicy w Zwjazkowym sejmje Caren Lay. Wona kritizuje, zo nowe zwjazkowe knježerstwo wuwiću njezadźěwa.

Ruski płun w EU zakazać

srjeda, 18. junija 2025 spisane wot:

Straßbourg (dpa/SN). Komisija EU je plan předpołožiła, z kotrymž chce import ruskeho zemskeho płuna doskónčnje znjemóžnić. Wot lěta 2028 njesmě žadyn ruski zemski płun wjace čłonske kraje EU docpěć. Lěta 2024 wučinješe ruski płun přeco hišće 19 procentow wšěch importow do krajow EU, komisija zdźěla.

Importy chcedźa krok po kroku zakazać, zo bychu „stabilne wiki a zastaranje ludźi“ dale zaručili. Namjet chcedźa nětko w krajach EU a w jeho parlamenće w Brüsselu wudiskutować. Kraje maja dołhodobne zrěčenja z Ruskej wo dodawanju płuna, kotrež dyrbja nětko wupowědźić. Tež Němska by wot dospołneho zakaza ruskeho płuna potrjechena była, wšako ma tež wona dołhodobne zrěčenja.

Trump žada sej kapitulaciju Irana

srjeda, 18. junija 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je najwyšemu nawodźe Iranej indirektnje ze smjerću hrozył. „Wěmy dokładnje, hdźe so ‚najwyši nawoda‘ Ali Chamenei chowa. Wón je lochki cil“, piše Trump na swojej platformje Truth Social. Najprjedy pak je Chamenei tam wěsty: „Njebudźemy jeho morić, znajmjeńša nic wokomiknje.“ Trump warnowaše Iran před tym, rakety na ciwilistow abo wojakow USA třěleć a hrožeše: „Naša sćerpnosć so nachila.“ W dalšim poselstwje sej wón wot Irana žadaše: „Kapitulacija bjez wuměnjenjow!“

Do toho bě Ajatollah Ali Chamenei ­Israelej hrozył: „Zionistiski terorowy režim dóstanje jasnu wotmołwu. Njeznajemy žanu hnadu“. Iranske rewoluciske gardy běchu wjacore salwy raketow do směra na Israel startowali.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND