Wšitcy wobdźěleni byli

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Hoberske napinanja a wulka próca Chróšćanow při přihotach wulkeho jubileja k 800. róčnicy prěnjeho naspomnjenja wsy su so zadanili. Wosebje wočiwidne bě zasadźenje wjesnjanow za „swój jubilej“ wčera na swjedźenskim ćahu po wsy. Cyłe swójby běchu do jednotliwych wobrazow zapřijate a swoju rólu ze samozrozum­liwej hordosću wupjelnichu. Wulka ličba towarstwow w ćahu bě wuraz žiweje wjesneje zhromadnosće. Haj, samo rjadniske sotry klóštra Marija hwězda nje­běchu sej přeškoda, w ćahu sobu běžeć. Někotryžkuli wopytowar je so zawěsće prašał, hač drje by tajki bohaty přećah tež w jeho wsy móžny był.

Dobru naladu wuprudźachu Chrósćicy hižo sobotu na dworach, hdźež so bohatosć wjesneho žiwjenja nazornje wotbłyšćowaše. Rjany swjedźenski stan wosrjedź wsy bě dostojny symbol wjerška. Swjatočnosće 800. jubileja wsy njech zańdu jako wusahowacy podawk do Chróšćanskich stawiznow. Marko Wjeńka

Wosebity kulturny wjeršk zahajeny

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:
Na Nowym torhošću w Drježdźanach su minjenu sobotu lětuše Palaissowe lěćo ­zahajili. Hač do 24. awgusta zarjaduja tam koncerty, čitanja, rejwanske kursy a klawěrne nocy. Wobydlerjo a hosćo sakskeje krajneje stolicy wědźa sej wosebity kul­turny wjeršk na tutym historiskim městnje wažić, kiž ma stajnje tež wurjadny ­spektakularny raz. Zastup na zarjadowanja je darmotny. Foto: Jürgen Männel

To a tamne (16.06.25)

póndźela, 16. junija 2025 spisane wot:

Ćopłu kołbasku sej skazawši je so pjany šofer wosoboweho awta w Eilenburgu na sewjeru Sakskeje sam přeradźił. Swědkej w tankowni bě napadnyło, zo so 46lětnemu mužej jazyk chětro ćežko wjerći. Jako muž z kołbasku w ruce ze swojim awtom dale jědźeše, zawoła swědk policiju. Zastojnicy muža zadźeržachu a 1,8 promilow alkohola naměrichu. Jězbnu dowolnosć na městnje sćazachu.

Jendźelski narodny kopar David Beck­ham budźe na ryćerja powyšeny. Po wjelelětnym čakanju jemu kralowski dwór wysoku česć spožči. 50lětnemu koparskemu idolej je tole wulke wuznamjenjenje, wo kotrymž je dołho sonił a kiž je tež za jeho swójbu wulki „emocionalny wokomik“, Beckham nowinarjam přeradźi. Za jeho zasłužby za Wulku Britanisku spožča jemu titul ryćerja wosebiteho rjadu „Knight Bachelor“.

Přećiwo Trumpej rozsudźili

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

Los Angeles (dpa/SN). Wukaz prezidenta USA nastupajo zasadźenje narodneje gardy w Kaliforniskej rani zakonje kraja. Tole je sudnik Charles Breyer na wobwodnym sudnistwje w San Franciscu rozsudźił a tak skóržbje Kaliforniskeje wotpowědował. Trump je swoje kompetency překročił a dyrbi kontrolu nad narodnej gardu kaliforniskemu knježerstwu wróćić, Breyer zdźěli. Wukaz sudnistwa je hnydom płaćiwy. Knježerstwo Trumpa je připowědźiło, zo chce so wobarać.

Studentow mediciny wjazać

Berlin (dpa/SN). W boju wo lěpše lěkarske zastaranje w Němskej chce CDU wukrajnym studentam mediciny za studij zličbowanku pósłać, hdyž so woni bjezposrědnje po studiju zaso do swojeje domizny nawróća. „Štóž tule studuje, dyrbjał znajmjeńša pjeć lět w Němskej praktikować. Štóž to nochce, njech kóšty wurjadneho wukubłanja wróći“, rjekny městopředsyda frakcije unije w zwjazkowym sejmje Sepp Müller nowinarjam.

Pistorius kritizuje žadanja

Dźensa dopołdnja w Zwjazkowej radźe w Berlinje: ­Dietmar Woidke (SPD, nalěwo) a Michael Kretschmer (CDU, naprawo), ministerskaj ­prezidentaj Braniborskeje a Sakskeje, podpisataj list zwjazkowemu kanclerej Friedrichej Merzej (CDU), w kotrymž so ­za spěchowanje Załožby za serbski lud zasadźujetaj. Přitomny bě zdobom předsyda Domowiny Dawid Statnik. Foto: Milan Pawlik

Pytaja za přičinami zražki

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:
Ahmedabad (dpa/SN). Po zahubnej zražce lětadła w Indiskej z 241 mortwymi tam dale za přičinami njezboža pytaja. Mašina lětarskeho předewzaća Air India bě wčera bjezposrědnje po wotlěće do bydlenskeje štwórće wulkoměsta Ahmedabad zrazyła. Boeing 787 bě po puću do Londona. Pječa je pilot krótko do zražki hišće nuzowy signal wusyłał. Mjeztym su jedyn ze zapisnikow namakali. Nje­zbožo je jenički pasažěr přežiwił. Cyłkownje je 265 ludźi žiwjenje přisadźiło. Mjez mortwymi je pjeć studentow mediciny. Woni běchu wo žiwjenje přišli, jako dźěle lětadła na jich internat padnychu. W lětadle sedźeše 169 indiskich staćanow, 53 Britow, sydom portugiskich staćanow a muž z Kanady, zamołwići zdźělichu.

UNO žada sej přiměr w Gazy

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

New York (dpa/SN). Hłowna zhromadźizna UNO je sej znowa hnydomny a trajacy přiměr bjez wuměnjenjow w Gazaskim pasmje žadała. Němska hłosowaše ze 148 dalšimi čłonskimi krajemi w New Yorku za rezoluciju. Dwanaće krajow bě přećiwo tomu, mjez nimi USA a Israel. W dokumenće žadaja sej mjez druhim pušćenje zastajencow z rukow islamistiskeje Hamas a humanitarnu pomoc za ciwilnu ludnosć w Gazaskim pasmje.

Rezolucije UNO njejsu zawjazowace, maja pak wulki symboliski wuznam. Hłowna zhromadźizna je po zahajenju wójny w Gazaskim pasmje w oktobru 2023 hižo wjacore rezolucije schwaliła.

Humanitarne połoženje w Gazaskim pasmje so dale přiwótřa. Po najnowšich informacijach medijow je tam telekomunikaciska syć wupadnyła. Tuchwilu nimaja žadyn zwisk k pomocnym organizacijam. Tež wažne informaciske styki k ciwilnej ludnosći su přetorhnjene.

Šef iranskeho wójska morjeny

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

Teheran (dpa/SN). Israelske wójsko je prěnje truty z Irana wottřěliło. Iran bě truty bjezposrědnje po israelskim nadpadźe dźensa rano do směra na Israel startował. Po informacijach wójska bě dopołdnja něhdźe sto iranskich trutow po puću do Israela.

Iran je mjeztym wobkrućił, zo je mjez smjertnymi woporami dźensnišeho israelskeho nadpada tež šef generalneho staba iranskeho wójska, generalny major Mohammed Bagheri. Nimo njeho je Israel tež dalšich iranskich oficěrow morił, mjez nimi komandera mócnych rewoluciskich gardow Hesseina Salamija. Toho naslědnika su hižo powołali. Israel twjerdźi, zo su so iranskemu nadpadej wobarali, kiž bě přichodne dny planowany.

Teheran (dpa/SN). Israel je z wobšěrnej wojerskej akciju atomowe objekty Irana nadběhował. Zasadźenje je „prewentiwna, dokładna a kombinowana ofensiwa přećiwo iranskemu atomowemu programej“, israelske wójsko zdźěla. W Teheranje běchu razne detonacije słyšeć. Z Israelom wusko splećene USA njeběchu po informacijach knježerstwa we Washingtonje na nadpadźe wobdźělene.

Wonkowne ministerstwo Irana je israelski nadpad najwótrišo zasudźił. Je to jasne ranjenje charty UNO, rěka w zdźělence ministerstwa. Iran budźe wotpowědujo swojemu prawu na zakitowanje wojersce wotmołwić, w Teheranje zdźělichu. Zdobom wumjetuje Iran knježerstwu USA, zo je za nadpad sobu zamołwite, dokelž njebychu tajke akcije bjez dowolnosće USA móžne byli. Wočakujo wojersku reakciju Irana je zjawne žiwjenje w Israelu dźensa w dalokej měrje zlemjene. Šule, wobchody a zarjadnišća wostachu zawrjene, zjawne zarjadowanje buchu wotprajene. Wobydlerjow namołwja, blisko škitnych bunkrow wostać.

Komuny za nowe struktury

pjatk, 13. junija 2025 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Města a gmejny Sakskeje žadaja sej wurunanje za swoje kóšty a strukturnu reformu. „Trjebamy nowy rozmach“, rjekny prezident sakskeho zwjazka městow a gmejnow, Bert Wendsche po čłonskej zhromadźiznje w Lipsku. Za to měli so procesy pospěšić, bě­rokratija wottwarić a komunalne samozarjadnistwo wožiwić. Žiwa domizna nastawa tam, hdźež ludźo zamołwitosć přewozmu, wón rjekny.

Zwjazk městow a gmejnow chce we wobłuku wobšěrneje strukturneje reformy winowatostne nadawki komunow na nuznje trěbnu měru wobmjezować a předpisy a měritka znižić. W tymle prašenju su sej komuny Sakskeje přezjedne, Lipšćanski wyši měšćanosta Burkhard Jung zdźěli. „Mnozy maja zaćišć, zo druzy nad hłowami komunow postajeja. To je tež prašenje dowěry“, tak Jung.

Loni bě so w komunach deficit 691 milionow eurow nakopił, najwyši po lěće 1990, tak Wendsche. Njeje to nachwilna słabosć, ale hłuboki strukturny deficit, kiž powšitkownu naladu w městach a gmejnach wotbłyšćuje. Tuž je masiwna pomoc swobodneho stata trěbna.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND