Berlin (dpa/SN). Za nowe dźěćace zakładne zawěsćenje zaplanuja w lěće zwoprawdźenja 2025 najprjedy raz 2,4 miliardy eurow přidatnych kóštow. Tole wuchadźa z dokumenta dojednanja amploweje koalicije, kotryž powěsćerni dpa předleži. Z kruhow knježerstwa nimo toho rěka, zo móhł wobjim wudawkow z přiběracym wužiwanjom dźěćaceho zakładneho zawěsćenja přichodne lěta hač na šěsć miliardow eurow rozrosć.
Zeleni a FDP běchu so měsacy dołho raznje wo financowanju wadźili a so minjenu nóc skónčnje dojednali. Ministerka za swójby Lisa Paus (Zelni) bě sej spočatnje dwanaće miliardow eurow wob lěto za projekt žadała. Financny minister Christian Lindner (FDP) bě jej runje dwě miliardźe eurow přizwolił.
Dźěćace zakładne zawěsćenje ma dotalne popłatki kaž dźěćacy pjenjez, wobydlerski pjenjez za dźěći a dźěćacy popłatk zwjazać. Z wjetšej přewidnosću a z pomocu centralneje platformy chcedźa tež swójby docpěć, kotrež njejsu dotal njewědy abo běrokratiskich zadźěwkow dla wo pomoc na dobro dźěći prosyli, byrnjež prawo na pjenjezy měli.
Berlin (dpa/SN). Předsyda CDU Friedrich Merz je zhromadne dźěło z prawicarskimi populistami AfD znowa na wšitkich politiskich runinach wuzamknył. „Mamy jasne wobzamknjenje w CDU. Z AfD hromadźe njedźěłamy. Nic w parlamentach a nic w komunalnych zastupnistwach“, rjekny Merz wčera w sćelaku ARD w Berlinje. Na wospjetne prašenje nawodnicy studija sćelaka ARD w zwjazkowej stolicy Tiny Hasse, hač płaći tole tež na komunalnej runinje, Merz doda: „Ně wostanje ně, tež na komunalnej runinje.“
Słowa „zhromadne dźěło“ njeje wón w rozmołwje ZDF w juliju scyła wužiwał, Merz rjekny. „Pokazach tehdy na wólbne wuslědki a nimam k tomu ničo wjace rjec.“ Wuprajenja Merza k wobchadźenju z AfD w komunach běchu tehdy jako njejasnosć nastupajo wotmjezowanje wot AfD interpretowali. Merz bě tole pak raznje prěł. Tež ze swójskich rjadow je swój čas wjele kritiki žnjał.
Drježdźany (SN). Přirodoškitna kónčina Kinsporkskeje hole je wot minjeneje srjedy dźiwinowa kónčina po kriterijach mjezynarodneje přirodoškitneje organizacije IUCN. Z tym je wona prěnja kónčina w Němskej, kotrejž su tónle predikat spožčili. Sakski minister za wobswět Wolfram Günther (CDU) je wopismo připóznaća samsny dźeń z rukow zastupnika IUCN dr. Eicka von Ruschkowskeho w Kinsporku přiwzał. Z wuznamjenjenjom IUCN wosebje hódnoći, zo wostanje w přirodoškitnym pasmje 80 procentow wšeje 7 000 hektarow wulkeje kónčiny přirodnemu wuwiću přewostajene.
Wobswětowy minister Günther rěčeše wo wažnym mězniku wjelelětneho prócowanja a wo „hoberskim wuspěchu za přirodu a ludźi regiona“. Dźiwinowa kónčina w tak wusko wobsydlenej kónčinje njeje samozrozumliwa, wón rjekny. Kinsporkska hola je jónkrótny ekologiski pokład a runje w časach woteměracych družin přewšo wažna. Tule maja njeličomne družiny zwěrjatow a rostlinow žiwjenski rum. Nimo toho móža zamołwići druhich přirodoškitnych pasmow z nazhonjenjow w Kinsporkskej holi nastupajo zachowanje družin čerpać.
Pytanje za potworu Nessie w Šotiskej je nowe pokiwy wunjesło. Wjacori dobrowólni su njewšědne zjawy wobkedźbowali, zamołwići zdźěleja. Rozprawy chcedźa nětko přepruwować. Wčera běchu najwjetše pytanje za swětosławnym monstrom w jězoru Loch Ness zahajili. Při tym su awtomatiske kamery kaž tež wosebity mikrofon pod wodu zasadźili. Z nim su „spodźiwne zwuki“ nahrawali. Naposledk běchu Nessie 1972 pytali.
Spicy z jěduceho bydlenskeho mobila padnył je muž minjenu nóc w Porynsko-Pfalcy. 40lětny je so při tym chětro wobodrěł, policija zdźěli. Muž bě so wopity do łoža we wozu lehnył. Při tym kuli so na durje, kotrež njeběchu začinjene. Muž padny na jězdnju, hdźež jeho swědcy namakachu. Z mobilnym telefonom zazwonichu druhich w awće. Tam njeběchu ani hišće pytnyli, zo 40lětny pobrachuje.
Washington (dpa/SN). Dobre dwě a poł lěće po swojim poslednim zapisku na internetnej platformje Twitter je so bywši prezident USA Donald Trump ze swojim jónkrótnym policajskim fotom na platformu nawróćił. Tam prezentowaše wón krótko do toho w jastwje w Atlanće zhotowjeny portret z pochmurjenym a hněwnym mjezwočom. Trump bě so w jastwje přizjewił, po tym zo běchu skóržbu přećiwo njemu wozjewili.
Prigožin drje mortwy
Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA ma za prawdźepodobne, zo je šef priwatneje armeje Wagner, Jewgenij Prigožin, při zražce lětadła w Ruskej žiwjenje přisadźił. To je wuslědk prěnjeho posudka, w zakitowanskim ministerstwje zdźělichu. USA nimaja žane pokazki na to, zo su lětadło z raketu wottřělili. Tajne słužby USA běchu wo detonaciji w lětadle rozprawjeli, štož drje bě přičina njezboža.
Ukrainscy piloća w USA
Choćebuske zarjadniske sudnistwo jedna 13. septembra wo skóržbje gmejny Kopańce nad Sprjewju (Neuhausen/Spree) přećiwo přirjadowanju k serbskemu sydlenskemu rumej. W krótkopowěsćach smy we wčerawšim wudaću mylnje pisali gmejna Nowe Wiki (Neupetershain). Ta pak sydlenskemu rumej hižo přisłuša.
Redakcija SN
Na kolesu z Mnichowa do Venediga po puć był je telewizijny moderator Reinhold Beckmann w swojim lětušim dowolu. „Jědnaće dnjow, kotrež njeběchu stajnje přijomne, dokelž bě čara chětro horata“, rjekny 67lětny nowinarjam. Jězba přez Brenner bě jemu wosebite dožiwjenje a jězba z hory dele do Italskeje najrjeńša mzda – „do słónca a k lěpšej jědźi“. Z awtami njeje wjele mjerzanja měł: „Maja tež druhe puće do Venediga, na přikład dróhi starych Romjanow.“
Po inwaziji lětacych mrowjow su na francoskim atlantiskim pobrjoze wjacore kupanske brjohi zawrěli. Potrjechene běchu wotrězki Saint-Hilaire-de-Riez a Saint-Gilles-Croix. Mnozy běchu překasancow dla hižo do hotelow ćeknyli. Prawdźepodobnje běchu horcota a wichory minjenych dnjow njewšědnu koncentraciju mrowjow zawinowali.
Jutřiše wubědźowanje wo najrjeńši wohnjostroj w Drježdźanach je Zwjazk za wobswět a přirodoškit Němskeje kritizował. Zwjazk namołwja, při wšěm wjeselu pyrotechniki dla tež na zwěrjata myslić, kotrež praskotanja dla wosebje ćerpja. Ptački so stróža a zwjetša panisce ćěkaja.