Koalicija na dobro dźěći so dojednała

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Za nowe dźěćace zakładne zawěsćenje zaplanuja w lěće zwoprawdźenja 2025 najprjedy raz 2,4 miliardy eurow přidatnych kóštow. Tole ­wuchadźa z dokumenta dojednanja amploweje koalicije, kotryž powěsćerni dpa předleži. Z kruhow knježerstwa nimo ­toho rěka, zo móhł wobjim wudawkow z přiběracym wužiwanjom dźěćaceho zakładneho zawěsćenja přichodne lěta hač na šěsć miliardow eurow rozrosć.

Zeleni a FDP běchu so měsacy dołho raznje wo financowanju wadźili a so minjenu nóc skónčnje dojednali. Ministerka za swójby Lisa Paus (Zelni) bě sej spočatnje dwanaće miliardow eurow wob lěto za projekt žadała. Financny minister Christian Lindner (FDP) bě jej runje dwě miliardźe eurow přizwolił.

Dźěćace zakładne zawěsćenje ma dotalne popłatki kaž dźěćacy pjenjez, wobydlerski pjenjez za dźěći a dźěćacy ­popłatk zwjazać. Z wjetšej přewidnosću a z pomocu centralneje platformy chcedźa tež swójby docpěć, kotrež njejsu ­dotal njewědy abo běrokratiskich zadźěwkow dla wo pomoc na dobro dźěći prosyli, byrnjež prawo na pjenjezy měli.

Merz k AfD: Ně wostanje ně

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:

Předsyda CDU w rozmołwje ze sćelakom ARD swoju poziciju potwjerdźił

Berlin (dpa/SN). Předsyda CDU Friedrich Merz je zhromadne dźěło z prawicarskimi populistami AfD znowa na wšitkich politiskich runinach wuzamknył. „Mamy jasne wobzamknjenje w CDU. Z AfD hromadźe njedźěłamy. Nic w parlamentach a nic w komunalnych zastupnistwach“, rjekny Merz wčera w sćelaku ARD w Berlinje. Na wospjetne prašenje nawodnicy studija sćelaka ARD w zwjazkowej stolicy Tiny Hasse, hač płaći tole tež na komunalnej runinje, Merz doda: „Ně wostanje ně, tež na komunalnej runinje.“

Słowa „zhromadne dźěło“ njeje wón w rozmołwje ZDF w juliju scyła wužiwał, Merz rjekny. „Pokazach tehdy na wólbne wuslědki a nimam k tomu ničo wjace rjec.“ Wuprajenja Merza k wobchadźenju z AfD w komunach běchu tehdy jako njejasnosć nastupajo wotmjezowanje wot AfD interpretowali. Merz bě tole pak raznje prěł. Tež ze swójskich rjadow je swój čas wjele kritiki žnjał.

Drježdźany (SN). Přirodoškitna kónčina Kinsporkskeje hole je wot minjeneje srjedy dźiwinowa kónčina po kriterijach mjezynarodneje přirodoškitneje organizacije IUCN. Z tym je wona prěnja kónčina w Němskej, kotrejž su tónle predikat spožčili. Sakski minister za wobswět Wolfram Günther (CDU) je wopismo připóznaća samsny dźeń z rukow zastupnika IUCN dr. Eicka von Ruschkowskeho w Kinsporku přiwzał. Z wuznamjenjenjom IUCN wosebje hódnoći, zo wostanje w přirodoškitnym pasmje 80 procentow wšeje 7 000 hektarow wulkeje kónčiny přirodnemu wuwiću přewostajene.

Wobswětowy minister Günther rěčeše wo wažnym mězniku wjelelětneho prócowanja a wo „hoberskim wuspěchu za přirodu a ludźi regiona“. Dźiwinowa kónčina w tak wusko wobsydlenej kónčinje njeje samozrozumliwa, wón rjekny. Kinsporkska hola je jónkrótny ekologiski pokład a runje w časach woteměracych družin přewšo wažna. Tule maja njeličomne družiny zwěrjatow a rostlinow ­žiwjenski rum. Nimo toho móža zamołwići druhich přirodoškitnych pasmow z nazhonjenjow w Kinsporkskej holi ­nastupajo zachowanje družin čerpać.

To a tamne (28.08.23)

póndźela, 28. awgusta 2023 spisane wot:

Pytanje za potworu Nessie w Šotiskej je nowe pokiwy wunjesło. Wjacori dobrowólni su njewšědne zjawy wobkedźbowali, zamołwići zdźěleja. Rozprawy chcedźa nětko přepruwować. Wčera běchu najwjetše pytanje za swětosławnym monstrom w jězoru Loch Ness zahajili. Při tym su awtomatiske kamery kaž tež wosebity mikrofon pod wodu zasadźili. Z nim su „spodźiwne zwuki“ nahrawali. Naposledk běchu Nessie 1972 pytali.

Spicy z jěduceho bydlenskeho mobila padnył je muž minjenu nóc w Porynsko-Pfalcy. 40lětny je so při tym chětro wobodrěł, policija zdźěli. Muž bě so wopity do łoža we wozu lehnył. Při tym kuli so na durje, kotrež njeběchu začinjene. Muž padny na jězdnju, hdźež jeho swědcy namakachu. Z mobilnym telefonom zazwonichu druhich w awće. Tam njeběchu ani hišće pytnyli, zo 40lětny pobrachuje.

Trump pokazuje foto z jastwa

pjatk, 25. awgusta 2023 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Dobre dwě a poł lěće po swojim poslednim zapisku na internetnej platformje Twitter je so bywši prezident USA Donald Trump ze swojim jónkrótnym policajskim fotom na platformu nawróćił. Tam prezentowaše wón krótko do toho w jastwje w Atlanće ­zhotowjeny portret z pochmurjenym a hněwnym mjezwočom. Trump bě so w jastwje přizjewił, po tym zo běchu skóržbu přećiwo njemu wozjewili.

Prigožin drje mortwy

Washington (dpa/SN). Knježerstwo USA ma za prawdźepodobne, zo je šef priwatneje armeje Wagner, Jewgenij Prigožin, při zražce lětadła w Ruskej žiwjenje přisadźił. To je wuslědk prěnjeho posudka, w zakitowanskim ministerstwje zdźělichu. USA nimaja žane pokazki na to, zo su lětadło z raketu wottřělili. Tajne słužby USA běchu wo detonaciji w lětadle rozprawjeli, štož drje bě přičina njezboža.

Ukrainscy piloća w USA

Ćežke njewjedro je minjenu nóc wobydlerjow stanowanišća w Lindauwje nad Bodamskim jězorom ze spara storhnyło. Wichor bě wjacore štomy powalił, kotrež padnychu na stany, campingowe wozy a awta. Třo wobydlerjo campingowanišća so zranichu, jedyn z nich ćežko, rěčnik policije zdźěli. Fronta njewjedra ćehnje dale do směra na wuchod a docpěje dźensa wječor po wěšćenju wjedrarjow tež wuchodnu Saksku. Slěduje chłódniši powětr, kiž dobu horcoty najprjedy raz skónči. Foto: dpa/Tobias Beck

Wo dawku kónc lěta rozsudźa

pjatk, 25. awgusta 2023 spisane wot:
Mnichow (dpa/SN). Wo dalewjedźenju zniženeho nadhódnotoweho dawka w hosćencach chcedźa po słowach zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) ­hakle kónc tydźenja rozsudźić. Tuchwilu předleži naćisk etata. W nowembru a decembru chcył zwjazkowy sejm hladać, hač ma za podlěšenje pjenjezy abo nic, rjekny Scholz wčera na wobydlerskej rozmołwje bayerskeje SPD w Mnichowje. Wón na to skedźbni, zo jedna so wo „drohe zarjadowanje“, dokelž wšak dyrbitej zwjazkowy sejm a zwjazkowa rada přihłosować, wšako dyrbja tež zwjazkowe kraje pjenježnje přinošować. Nadhódnotowy dawk w gastronomiji běchu za čas koronapandemije wot 19 na sydom procentow znižili. Hladajo na energijowu krizu je rjadowanje hač do kónca 2023 podlěšene. Zwjazk hosćencarjow a hotelownikow z toho wuchadźa, zo by zwyšenje dawka 12 000 zawodow zničiło.

Krućiše prawidła EU w interneće

pjatk, 25. awgusta 2023 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Internetnym socialnym słužbam kaž X, Facebook, Tiktok a Google hroža přichodnje pjenježne pokuty, jeli raznišo přećiwo ilegalnym wobsaham njepostupuja. Wot dźensnišeho płaća wosebite prawidła za 19 wulkich internetnych platformow a pytanskich mašinow, kotrež su w EU prawnisce přesadźomne. Předewzaća dyrbja mjez druhim dźěćacu pornografiju a terorowu propagandu spěšnišo hač dotal wotstronić. Wužiwarjam budźe přichodnje jednorišo, tajke wobsahi přizjewić. Internetni wikowarjo kaž Amazon su zawjazani, falšowane wudźěłki abo strašne hrajki tak derje kaž móžno wotstronić a kupcow warnować. Nimo toho dyrbja koncerny komisiji EU prawidłownje rozprawjeć, hač strowotu ludźi a jich swobodu wohrožeja. Kriti­karjo EU wumjetuja, zo chcyła censuru w interneće skrućić. Atributy kaž „škódne wobsahi“ njejsu jasnje definowane.

Kopańce ma rěkać

pjatk, 25. awgusta 2023 spisane wot:

Choćebuske zarjadniske sudnistwo jedna 13. septembra wo skóržbje gmejny Kopańce nad Sprjewju (Neuhausen/Spree) přećiwo přirjadowanju k serbskemu sydlenskemu rumej. W krótkopowěsćach smy we wčerawšim wudaću mylnje pisali gmejna Nowe Wiki (Neupetershain). Ta pak sydlenskemu rumej hižo přisłuša.

Redakcija SN

To a tamne (25.08.23)

pjatk, 25. awgusta 2023 spisane wot:

Na kolesu z Mnichowa do Venediga po puć był je telewizijny moderator Reinhold Beckmann w swojim lětušim do­wolu. „Jědnaće dnjow, kotrež njeběchu stajnje přijomne, dokelž bě čara chětro horata“, rjekny 67lětny nowinarjam. Jězba přez Brenner bě jemu wosebite dožiwjenje a jězba z hory dele do Italskeje najrjeńša mzda – „do słónca a k lěpšej ­jědźi“. Z awtami njeje wjele mjerzanja měł: „Maja tež druhe puće do Venediga, na přikład dróhi starych Romjanow.“

Po inwaziji lětacych mrowjow su na francoskim atlantiskim pobrjoze wjacore kupanske brjohi zawrěli. Potrjechene ­běchu wotrězki Saint-Hilaire-de-Riez a Saint-Gilles-Croix. Mnozy běchu překasancow dla hižo do hotelow ćeknyli. Prawdźepodobnje běchu horcota a wichory minjenych dnjow njewšědnu koncentraciju mrowjow zawinowali.

Jutřiše wubědźowanje wo najrjeńši wohnjostroj w Drježdźanach je Zwjazk za wobswět a přirodoškit Němskeje kritizował. Zwjazk namołwja, při wšěm wjeselu pyrotechniki dla tež na zwěrjata myslić, kotrež praskotanja dla wosebje ćerpja. Ptački so stróža a zwjetša panisce ćěkaja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND