Biden wotpalene město wopytał

wutora, 22. awgusta 2023 spisane wot:
Maui (dpa/SN). Po zahubnych wohenjach na kupje Maui w zwjazkowym staće USA Hawaii z wjace hač sto smjertnymi woporami je prezident USA Joe Biden katastrofowu kónčinu wopytał. Prezident lećeše w helikopteru přez wupalene pasmo wohenjow, zo by so wo rozměrje zničenja wobhonił. Na wopyće w nimale dospołnje wotpalenym měsće Lahaina zetka so Biden z pomocnikami a pře­žiwjenymi najsmjertnišich wohenjow w USA minjenych sto lět. Zničenja su „přemóžace“, rjekny Biden po wopyće we wupalenym něhdy woblubowanym městačku. Biden přilubi pomoc z Washingtona.

Globalne poměry mocy změnić

wutora, 22. awgusta 2023 spisane wot:

Johannesburg (dpa/SN). Zwjazk pjeć razantnje so wuwiwacych hospodarstwow swěta Brics zetkawa so wot dźensnišeho na swój 15. wjeršk w južnoafriskej hos-podarskej metropoli Johannesburg. W srjedźišću wjerškoweho zetkanja, kiž traje hač do štwórtka, steji rozšěrjenje skupiny. Dotal přisłušeja zjednoćenstwu statow Brazilska, Ruska, Indiska, China a Južna Afrika. Nětko chce zwjazk dalše kraje přiwzać. Na wotpowědne kriterije čłonstwa chcedźa so dojednać. Dotal je wjace hač 40 krajow wo přiwzaće do skupiny Brics prosyło, mjez nimi Argentinska, Sawdi-Arabska, Zjednoćene arabske emiraty, Algeriska, Egyptowska, Iran, Venezuela a Thailandska.

Na wjeršk w Johannesburgu wočakuja chinskeho prezidenta Xi Jinpinga, brazilskeho prezidenta Inácia Lulu da Silvu, južnoafriskeho prezidenta Cyrila Rama-phosu a indiskeho premiera Narendra Modija. Rusku zastupuje wonkowny minister Sergej Lawrow. Staty Brics chcedźa globalne poměry mocy změnić, kotrež postajetej dotal USA a zapadny swět.

Mjeza poćežowanja docpěta

wutora, 22. awgusta 2023 spisane wot:

Zarjady za wukrajnikow wočakuja nawal próstwow wo staćanstwo

Drježdźany (dpa/SN). Wobdźěłanje próst­wow wo spožčenje němskeho staćanstwa zarjadnišća w Sakskej lědma ­hišće dočinja. Komuny so boja, zo so tak a tak hižo dołhe časy wobdźěłanja z nowym zakonjom wo staćanstwje hišće podlěša, naprašowanje powěsćernje dpa pokazuje.

Zarjadnišća za spožčenje staćanstwa dźěłaja na mjezy poćežowanja a steja „praktisce krótko před kolapsom“, rjekny sakski społnomócnjeny za naležnosće wukrajnikow Geert Mackenroth (CDU). Zdźěla lěta dołhe čakanske časy njejsu akceptabelne. „W Lipsku, Drježdźanach a Kamjenicy čaka druhdy wjace hač tysac próstwow na wobdźěłanje. Tež na někotrych krajnoradnych zarjadach traje wobdźěłanje próstwow zdźěla 21 měsacow“, Mackenroth rjekny.

Po informacijach nutřkowneho ministerstwa Sakskeje su loni 2 276 ludźom němske staćanstwo spožčili. Lěto do toho bě jich 1 913. Z wotstawkom najwjace nowych staćanow pochadźa ze Syriskeje (790). Slěduja Ukrainjenjo (202), Vietnamjenjo (98), bjezstatni (75), Irakčenjo (69), Polacy (67), Rumunojo (58) a Rusojo (57).

W rěčacym štomje přeća zwuraznili

wutora, 22. awgusta 2023 spisane wot:
Njewšědnu widejowu instalaciju wobdźiwać smědźachu wobydlerjo a hosćo sakskeje krajneje stolicy njedawno při škleńčanej manufakturje awtotwarca Volkswagen. W rěčacym štomje – Talking tree – běchu portrety Drježdźanjanow a hosći zwobraznjene. Wjace hač sto ludźi je na tute wašnje swoje předstawy a přeća zwurazniło, kak sej přichod města předstaja: mjez druhim mjenje wobchada awtow na dróhach, wjace mobility, zapłaćomne podruže a lěpšu zhromadnosć při rozrisanju najwažnišich problemow města. Po tutym swojoraznym, ale originelnym puću swoje přeća zwuraznił je tež sławny cellist Jan Vogler (nalěwo). Foto: Jürgen Männel

To a tamne (22.08.23)

wutora, 22. awgusta 2023 spisane wot:

Třoch wurubjowarjow pjenježnych awtomatow zajała je policija w sewjerorynsko-westfalskim Alpenje – z pomocu policajskeho psa. Do toho běchu mužojo pjenježny awtomat w měsće rozbuchnyli a na to ze „sylnje motorizowanym awtom“ ćeknyli, policija zdźěla. Zo bychu jich zadźerželi, połožichu zastojnicy des­ku z hozdźemi na jězdnju. Najebać rozkałane wobruče skućićeljo dale ćěkachu, zrazychu do wobhrodźenja a ćěkachu ­pěši dale. Psyk jich skónčnje na pobrjoze jězora w kerčinje wučušli.

Na awtodróze A 4 zawróćiła je so 48lětna žona kónc tydźenja mjez Hornim Wujězdom a Słonej Boršću. Přičina bě haćenje wobchada palaceho so nakładneho awta dla. Po tym wužiwaše tež hišće wuchowansku šćežku mjez awtami, zo by přichodny wujězd docpěła. Policija žonu z Němskeje zadźerža a ju wobskorži.

Wojacy dušepastyrsce zastarani

póndźela, 21. awgusta 2023 spisane wot:

Rukla (B/SN). Z 1 500 wojakow z wosom narodow wobsteji bojowniska skupina w Litawskej, skutkowaca na wuchodnej fronće wojerskeje aliancy NATO, 800 z nich přisłuša Zwjazkowej woborje Němskeje. Wojacy přebywaja tam stajnje poł lěta. Wo nich starataj so katolski a ewangelski farar. Litawscy wobydlerjo su dźakowni, zo jich wójsko před móžnymi nadběhami škita.

Swjaty kraj bjez křesćanow?

Jerusalem (B/SN). Ewangelska fararka na Jerusalemskej Wolijowej horje Johanna Haberer, přebywaca tam na wotpočinku, je zwěsćiła, zo su křesćenjo w Israelu z 1,6 procentami ludnosće jenož hišće mjeńšina. Po jeje słowach budźe Swjaty kraj podobnje kaž Syri­ska a Irak na zakładźe přesćěhanja bórze bjez křesćanow, dokelž jich dźeń a wjace wupućuje.

Přewodźeja mrějacych

Skóržba wotpokazana

póndźela, 21. awgusta 2023 spisane wot:

Mainz (dpa/SN). Krajne sudnistwo w Mainzu je skóržbu žony móžnych strowotniskich škodow po šćěpjenju přećiwo ­koronawirusej dla wotpokazało. Wopodstatnjenje chcedźa pozdźišo pisomnje po­srědkować. Skoržaca žona ma kóšty sudniskeho jednanja přewzać, sudnicy w ciwilnym procesu dźensa zdźělichu. Prawiznicy žony chcedźa nětko na wyšim krajnym sudnistwje w Koblenzu rewiziju zapodać. Žona žada sej wotškódnjenje, dokelž bě po šćěpjenju 2021 słuch zhubiła.

Trump na debatu njepřińdźe

Washington (dpa/SN). Nowa telewizijna debata w předwólbach republikanow USA do prezidentskich wólbow wotměje so bjez bywšeho prezidenta USA Donalda Trumpa. „Zjawnosć wě, štó sym a kajke wuspěšne prezidentstwo sym měł“, piše Trump na swojej internetnej stronje. ­„Tohodla so na debatach njewobdźělu“. To rěka, zo dyrbja so nimo diskusije zajutřišim, srjedu, tež wšitke dalše debaty bjez Trumpa wotměć. Bywši prezident we woprašowanjach tuchwilu nawjeduje.

Start rakety wobkedźbował

Zelenskyj dźakuje so za lětadła F-16

póndźela, 21. awgusta 2023 spisane wot:
Kijew/Kopenhagen (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je planowane dodawanje wojerskich bojowych lětadłow F-16 z Danskeje ukrainskemu wójsku „historiske“ mjenował. Lětadła přinjesu ludźom a wojowarjam nowu dowěru a motiwaciju, zdźěli Zelenskyj minjenu nóc na swojim wopyće w Danskej internetnje. Bojowe lětadła pomhaja, ukrainske města před ruskimi nadpadami lěpje škitać. Zelenskyj dźakowaše so Danskej za 42 a Nižozemskej za 19 mašinow typa F-16. Ruske zakitowanske ministerstwo w Moskwje warnuje w tym zwisku před dalšej eskalaciju namocy we wójnje. Nowe zapadne lětadła njezměnja ničo na wójnskich zaměrach Ruskeje w Ukrainje, zakitowanski minister Sergej Šojgu zdźěli: K tomu słuša wobsadźenje dotal jenož zdźěla zdobytych kónčin ­Luhanska, Donjecka a Saporiššije.

„Luna“ zwrěšćiła

póndźela, 21. awgusta 2023 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Prěnja swětnišćowa misija Ruskeje na měsačku po nimale 50 lětach je zwrěšćiła. Sonda „Luna 25“ je po „njeplanowanej situaciji“ na powjerch měsačka zrazyła a je eksistować přestała, ruski swětnišćowy zarjad Roskosmos wčera w Moskwje zdźěli. Přičiny zničenja sondy tuchwilu přepytuja. Za to su wosebitu komisiju wutworili. Prěnja ruska swětnišćowa sonda po lěće 1976 měješe poprawom dźensa na južnym čopje měsačka přizemić. Ruska chcyše swětej dopokazać, zo je najebać wójnu a zapadne sankcije k wurjadnym wědomostnym wukonam kmana. Raketa na měsačk bě 11. awgusta wotlećała. Ruska chce hač do 2040 na měsačku krutu staciju natwarić.

Linnemann: Wažne měsacy za CDU

póndźela, 21. awgusta 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Generalny sekretar CDU Carsten Linnemann je sej wěsty, zo steji strona před „ekstremnje wažnymi“ měsacami a wuhibkami. „Koliki, kotrež nětko zabijemy, su centralne“, rjekny wón powěsćerni dpa hladajo na nowy zakładny program strony. „Zakładny program dyrbi sedźeć. To je za wuspěch CDU přewšo wažne.“ Naćisk ma hižo kónc lěta předležeć. W januaru chce jón zwjazkowe předsydstwo schwalić. Potom čłonojo strony wo nim diskutuja a na zwjazkowym zjězdźe w meji wobzamknu, Linnemann w tym zwisku připowědźi.

Generalny sekretar programowu a zakładnu komisiju CDU nawjeduje. „Rozsudne je, zo je CDU tematisce spóznajomna. Što by było, by-li CDU absolutnu wjetšinu měła? Ludźo dyrbja wědźeć, što by potom na nich přišło.“

Čłon prezidija CDU Jens Spahn žada sej wot swojeje strony lěpšu zhromadnosć. „Nam pobrachuje hišće mustwowe nastajenje. Chcemy-li 2025 dobyć, dyrbimy so wšitcy za to horić a sej mjez sobu pomhać“, rjekny Spahn nowinarjam hladajo na wólby zwjazkoweho sejma 2025. Unija ma tuchwilu 27 procentow.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND