Zawjerćany swět

štwórtk, 07. septembera 2023 spisane wot:
Snadna wjetšina wobydlerjow Němskeje wot zwjazkoweho knježerstwa wotpo­hladanu industrijnu płaćiznu za milinu wotpokazuje. To aktualne naprašowanje instituta Ipsos wujewja a tež, zo njeje ­zrozumjenja za lěpjestajenje wulkich industrijnych koncernow porno mało- ­a srjedźnostawskim twornjam, rjemjeslniskim zawodam a ludnosći. Po wotpohledźe knježerstwa měli w socialnym staće, kajkiž chce Němska přeco hišće być, słabši a najsłabši za to zapłaćić, zo klučowa ­industrija konkurency kmana wostanje a jej profity zaručeja. Kajki to zawjerćany swět! Toho­dla je spodźiwne dosć, zo žada sej tež wulke industrijne dźěłarnistwo IG metal wone abstruzne přepołoženje kóštow za energijowy přewrót. Solidarita dźěłarnikow poprawom hinak wupada, chibazo su woni jeno ze sobu solidarni a horjo tamnych jich njejima. Stat njech ludźi njewottraši, ale za industrijnu płaći­znu za milinu předwidźane srědki za wobnowjomne energije wužiwa. Axel Arlt

To a tamne (07.09.23)

štwórtk, 07. septembera 2023 spisane wot:

„Widźomnje nakazana“ je spěwarka Lena Meyer-Landrut po konjacym njezbožu. „Njemóžu so scyła wjace hibać“, rjekny z Hannovera pochadźaca spěwarka (32) rozhłosownikam. „Njemóžu stanyć, so sydnyć, so schilić abo něšto zběhnyć. Wšitko je wobćežne a wšo druhe hač ­rjane.“ Lena bě spočatk awgusta z konja padnyła a sej rjapowce złamała. Bjez­mała bě zlemjena była. „Mějach zbožo w njezbožu a so bórze zaso wustrowju.“

Z dźělemi honačika na předawarku mjetała je žona w spěšnohosćencu w hornjofrankskim Coburgu, dokelž njebě mjaso po jeje měnjenju přepječene. Policija je přepytowanja přećiwo 42lětnej žonje ­zahajiła, wumjetujo jej zranjene ćěła, ­dokelž je z horcym a tučnym fritěro­wanym mjasom mjetała. Do toho bě so žona z předawarku zwadźiła. Najebać njespokojnosć je wona jědź zapłaćiła.

Antony Blinken w Kijewje

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Wonkowny minister USA Antony Blinken je k rozmołwam do ukrainskeje stolicy Kijewa dojěł. Tole wozjewjeja wjacore ukrainske medije. Je to mjeztym třeći wopyt Blinkena w Kijewje po zahajenju ruskeho wojerskeho nadpada před 18 měsacami. USA su najwažniši zapadny podpěraćel Ukrainy w boju přećiwo Ruskej. W Kijewje mjeztym wozjewja, zo su minjenu nóc wjacore nadpady trutow na Kijew a Odessu wotwobarali.

Rekord dešća w Grjekskej

Athen (dpa/SN). Wichorowa nižina „Daniel“ je Grjekskej po informacijach ­wjedrarjow rekordne mnóstwa spadkow přinjesła. Jedna so wo najhórše zliwki, kotrež je kraj hdy dožiwił, nowiny rozprawjeja, powołujo so na wjedrarjow. Rekord naměrili so we wsy Zagora, sto kilometrow sewjernje stolicy Athena: Tam je so w běhu 20 hodźin 754 litrow dešća na kwadratny meter našło. We wjacorych kónčinach je k zapławjenjam dóšło.

Chinscy awtotwarcy na wikach

Wuradźuja w Brüsselu

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Ministerscy prezidenća zwjazkowych krajow Němskeje wuradźuja dźensa wječor w Brüsselu z prezidentku komisije EU Ursulu von der Leyen. Při rozmołwach póńdźe mjez druhim wo industrijnu płaćiznu miliny, wo přiwzaće ćěkancow a wo wobchadźenje z antidemokratiskimi a antieuropskimi tendencami. Z wuradźowanjom krajnych šefow jutře pokročuja. Druhi dźeń wočakuja ministerskich prezidentow mjez druhim čłonojo komisije EU Maroš Šefčowić (klima), Margaritas Schinas (migracija) a Kadri Simson (energija).

Porynsko-pfalcska ministerska prezidentka Malu Dreyer (SPD) je hišće raz na to pokazała, kak wažna je industrijna płaćizna miliny. Hladajo na problemy hospodarstwa dyrbjała politika wšě móžnosće skutkowneje pomocu wužiwać.

22 lět jastwa rokoćenja dla

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Nadpada na Kapitol USA w januaru 2021 dla dyrbi bywši nawoda prawicarsko-radikalneje skupiny „Proud Boys“, Henry Tarrio, 22 lět do jastwa. Tole su wčera wukazali, justicne ministerstwo zdźěla. Sudnistwo spřisahanych w stolicy Washingtonje bě mužej w meji „rokoćenja a zapřisahanja“ dla w zwisku z ataku 6. januara 2021 winu dało. Měru chłostanja su nětko postajili. Tarrio chce so wusudej wobarać. Přiwisnicy wotwoleneho prezidenta Donalda Trumpa běchu tehdy Kapitol namócnje wobsadźili. Tam bě so Kongres zešoł, zo by wólbne dobyće demokrata Joewa ­Bidena doskónčnje wobkrućił.

20 000 Ukrainjanow při mjezy lepili

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Po zahajenju ruskeje inwazije před wjace hač 18 měsacami je ukrainski namjezny škit po swójskich informacijach wjace hač 20 000 wobornowinowatych muži při pospytanym ćěkanju z kraja lepił. „Cyłkownje su zastojnicy při mjezy wot 24. februara minjeneho ­lěta něhdźe 14 600 muži zajeli, kotřiž chcychu Ukrainu ilegalnje wopušćić“, zdźěli rěčnik namjezneho škita Andrij Demčenko wčera medijam. Nimo toho su něhdźe 6 200 muži z falšowanymi dowolnosćemi za wopušćenje kraja lepili.

Tójšto Ukrainjanow spyta, so wójnskej słužbje wuwinyć. Ćěkancow zajeli su předewšěm podłu „zeleneje mjezy“ k Rumunskej a republice Moldawskej, Demčenko rjekny. Při tym jedna so wo muži w starobje mjez 18 do 60 lět. Jeničce w pomjeznej rěce Tisy, kotraž dźěli Ukrainu a Rumunsku, je so 19 muži zatepiło. Někotři su při ćěkanju po Karpatach zmjerznyli. Po trochowanju Europskeje unije je wot zahajenja wójny 650 000 ukrainskich muži do wukraja ćeknyło. Za wizum płaća woni hač do 10 000 eurow.

Scholz chcył „pakt za Němsku“

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:

Generalna debata zwjazkoweho sejma wo politice knježerstwa

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je krajam, komunam a demokratiskej opoziciji „pakt za Němsku“ k modernizowanju kraja namjetował. Tón měł Němsku spěšnišu, modernišu a wěsćišu sčinić, rjekny politikar SPD dźensa na generalnej debaće zwjazkoweho sejma. „Tempo město stagnacije, jednać město čakanja, kooperacija město zwady. To je žadanje časa!“ Scholz kritizowaše, zo je so minjene lěta přewjele wotstorkowało. „Wobydlerjo maja toho dosć, ja tež.“ Kraj trjeba po słowach Scholza zhromadne napinanje a zjednoćenje mocow. Jenož tak hodźała so mučnota běrokratije, stracha před rizikami a zadwělowanosće přewinyć, kotraž je so minjene lěta kaž mła na kraj połožiła, Scholz rjekny. Ludźo chcedźa, zo Němska zaso porjadnje funguje. Poskitk měri so po słowach Scholza na ministerskich prezidentow 16 zwjazkowych krajow, krajnych radow, měšćanostow a wjesnjanostow. Zwjazk a kraje měli zhromadnje paket naprawow zdźěłać a hišće lětsa zwoprawdźić započeć.

To a tamne (06.09.23)

srjeda, 06. septembera 2023 spisane wot:

Namakane ćelatko pola policije wotedał je muž w sewjerorynsko-westfalskim Geilenkirchenje. Zastojnicy njemóžachu so dodźiwać, jako muž z ćelkom na zadnjej ławce wosoboweho awta na stražu přijědźe. Muž bě zwěrjo we wodowej hrjebi wuhladał a wuchował. Po tym zo běchu so zastojnicy sami wo zwěrjećej namakance přeswědčili, móžachu ju mjeztym zwěsćenemu wobsedźerjej wróćić.

Wopačneho za rubježnistwo wupytał je sej paduch w Pariskej Metro. Muž chcyše sobujěducemu złoćany rjećazk ze šije torhnyć, njewědźo, zo ma policista w ciwilnej drasće před sobu. Hnydom so wjacori zastojnicy na paducha walichu a jeho zajachu. Policisća běchu so wotpohladnje mjez sobujěducych měšeli, zo bychu přećiwo kriminaliće w podzemskej železnicy a na dwórnišćach francoskeje stolicy postupowali.

Heil za kumštnu inteligencu

wutora, 05. septembera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za dźěło Hubertus Heil (SPD) chce zasadźenje kumštneje inteligency za miliony přistajenych w Němskej politisce zrjadować. „Spytamy w Němskej, kumštnu inteligencu wšitkim spřistupnić“, rjekny Heil w Berlinje. Najpozdźišo w lěće 2035 njebudźe žanoho dźěłoweho městna wjace, kotrež nima ničo z kumštej inteligencu činić, wón rjekny. Politika pak dyrbjała na to dźiwać, zo hrozy při tutym wuwiću tež strach znjewužiwanja.

Kim Jong Un pojědźe do Ruskeje

Washington (dpa/SN). Sewjerokorejski mócnar Kim Jong Un chce po informacijach nowiny New York Times do Ruskeje jěć, zo by tam z prezidentom Wladimirom Putinom wo dodawanju bróni rěčał. Moskwje dźe wo to, so z brónjemi a municiju za wójnu přećiwo Ukrainje zastarać, nowina rozprawja. Wopytać chce Kim Rusku na kromje hospodarskeho zetkanja přichody tydźeń we Wladiwostoku. Dokelž so Kim lětanja boji, pojědźe drje ze swojim pancerowanym ćahom.

Zelenskyj wojakow wopytał

Po tym zo bě hłuboke błóto dny dołho wšitke dróhi na swjedźenišćo festiwala „Burning Man“ blokowało, smědźachu wopytowarjo tydźeń trajaceho spektakla w staće USA Nevada wčera domoj jěć. Policija bě do toho zakaz jězdźenja zběhnyła. 64 000 ­ludźi je so ze swojimi jězdźidłami na dompuć podało, zawinujo wobchadny chaos (hlej wobraz). Foto: dpa/Matt McKnight

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND