Wozbožace dožiwjenje
XV. mjezynarodny folklorny festiwal Łužica je nimo. Marta Měrćinkec a Milan Pawlik staj so wopytowarjow a sobuskutkowacych woprašałoj, kak su podawk dožiwili.
Leandra Nowakec z Chrósćic, čłonka Serbskeho folklorneho ansambla Wudwor: Za mnje je folklorny festiwal stajnje wjeršk, dokelž so jara za folkloru horju. Tu móžu nimo znatych serbskich folklornych skupinow dalše ansamble z cyłeho swěta live dožiwić. Wobžaruju pak, zo njemóžach sej wjace jich wustupow wobhladać, dokelž sym jako sobuskutkowaca sama wjele na jewišću stała. Jako wosebje wobohaćacu začuwach wuměnu z tamnymi skupinami. W rozmołwje z čłonami skupin sym tójšto wo narodach, jich nahladach a mentaliće nawuknyła.
Bamž wostanje w pomjatku
W Serbach je mnoho ludźi, kotřiž mějachu składnosć, bamža Franciskusa wosobinsce zetkać abo zbliska dožiwić. Takle so na njeho dopominaja:
Luisa Hančikec, šulerka Serbskeho gymnazija: Sym jara dźakowna, zo smědźach so loni na putnikowanju ministrantow do Roma wobdźělić. Wjeršk bě, bamža na Pětrowym naměsće cyle blisko widźeć. Dožiwjenje to, kotrež tak spěšnje njezabudu. Wosebje w pomjatku wostanje mi, kak je wopytarjow z wulkej přećelnosću a měrliwosću witał.
Rafael Ledźbor, redaktor Katolskeho Posoła: Sym jara dźakowny, zo smědźach bamža Franciskusa loni spočatk lěta we Vatikanje njeposrědnje dožiwić a zwěsćić, zo wón woprawdźe na čłowjeka hlada. Wón njeje za tym hladał, hač sy zastupjer někoho wulkeho, ale je so tomu přiwobroćił, kotryž tam runje bě. Něšto zwostanje mi wosebje w pomjatku: Jako sym jemu rjekł, zo sym zastupjer časopisa małeho słowjanskeho ludu w Němskej, je wón mje krućišo přimnył a so na mnje posmjał a mi z tym pokazał, zo je jemu tež tole wažne a zo wón tole jara hódnoći.
Dawid Statnik, předsyda Domowiny:
Na bazy wjele wobmyslenjow
Marko Šiman, zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje
Zasadnje njejsym za to, přichodnym generacijam nowy dołh napołožić, kotryž dyrbja wone potom wotpłaćić. Problemy Němskeje móžemy tež z mjeńšim zadołženjom zrjadować. Wažne pak tež je, projekty na dobro Łužicy zwoprawdźić a tak dźěłowe městna zachować. Klimowe zaměry do wustawy zapisać je njetrjebawše. Dnjowa politika njesłuša do zakładneho zakonja.
Elaine Jenčec, zapósłanča CDU w Sakskim krajnym sejmje
Je łoskoćiwa wěc, hladajo na přichodne generacije dołh w tajkej wysokosći brać. Swět pak je so změnił, hospodarstwo bywa słabše, a wójna w Ukrainje je wužadanje. Rozsudne je, zo so pjenjezy do transformacije inwestuja, nic do subwencijow. Knježerstwo ma hišće lěpje konkretizować, za čo srědki nałožuje.
Philipp Werš, sobustaw Budyskeho wokrjesneho předsydstwa CDU
Wuslědk pači – tež w Serbach
Tadej Šołta z Prawoćic:
„Sym jara přesłapjeny, zo je AfD zaso tak sylna a zo w Budyskim a Zhorjelskim wokrjesu najsylniša. Wjeselu so pak, zo je so Lěwica zaso tróšku zhrabała a w tutej periodźe znowa w zwjazkowym sejmje sedźi.“
Pauline Scharfenberg z Bronja:
„Njejsym z wólbnym wuslědkom spokojom, dokelž to žanu woprawdźitu politisku změnu njepřinjese. Aktualni politikarjo wjedu husto jenož stare koncepty dale, město toho, zo woprawdźite alternatiwy poskićeja. Wažne temy kaž migracija, wěstota a narodne zajimy so dosahajcy njewobkedźbuja. Mnozy ludźo so zastupjeni nječuja a aktualny wuslědk pokazuje, zo so mało změni.“
Hannes Bulank z Worklec:
Serbske šule zachować
Serbska rjadownja lětušeho 1. lětnika w Radworju njesmě so ze sydom šulerjemi wutworić, dokelž je to krajnemu zarjadej za šulu a kubłanje (LaSuB) přemało. Serbske Nowiny wobhonichu so mjez čitarjemi za jich měnjenjom.
Tomaš Rječka z Kamjeneje, gmejnski radźićel a čłon šulskeje konferency w Radworju: „Gmejna na tym wobsteji, zo so serbska rjadownja w 1. lětniku wutwori. Wojujemy za to a chcemy škodu za serbski přichod wotwobarać. Njebudźemy přihladować, kak LaSuB postupuje. Trjebamy skónčnje hinaše zakonske rjadowanja. Radwor njesmě serbsku šulu zhubić, wona je za zhromadne žiwjenje njeparujomna.“
„Njespokojnosć z knježerstwom“
Po cyłej Němskej, tež w Hornjej Łužicy, ratarjo tele dny protestuja. Mjez druhim haća ze swojimi ratarskimi mašinami wobchad. Redaktorojo Serbskich Nowin wobhonichu so mjez čitarjemi, hač maja zrozumjenje za protesty.
Joachim Glücklich z Bórkhamora: Zasadnje protesty podpěram. Wone wotbłyšćuja tež njespokojnosć ludnosće z amplowym knježerstwom. Politikarjo SPD a Zelenych sonja a činja město prěnjeje kročele najprjedy třeću a štwórtu. Woni tykaja miliardy pjenjez do wukraja. Wězo mamy solidarni być, ale nic w tej měrje. To budźe na škodu našeho hospodarstwa. Minjenu póndźelu wobdźělich so na demonstraciji we Wojerecach, hdźež strach ludźi před přichodom začuwach. Tež ja so toho boju.
Što wočakujeće wot noweho lěta?
Zaćehnje poněčim zaso wšědny dźeń. Smy so někotre čitarki a někotrych čitarjow prašeli, što wot noweho lěta wočakuja:
Radek Čermák z Prahi: Wjeselu so na mnohe rjane dožiwjenja ze swojej swójbu. Na dźěle wočakuja mje planowanje za rozšěrjenje měšćanskeje štwórće Praha 19. Nastupajo serbsko-čěsku wzajomnosć nadźijam so wjacorych literarnych projektow. Chcu wudać zběrku Marje Krawcec, kotrejež 75ćiny smy loni wopominali. Dźěłam na zběrce z basnjemi Fryca Liba. Česko-lužický věstník ma z wjace čisłami wob lěto wuńć a wozjewić chcu w nim basnje Sylwije Šěnowe a Žylki.
Kerstin Šěnowa z Lejna: Dam so cyle jednorje překwapić, što nowe lěto přinjese. Nimam sprawnje prajene krute přeća abo předstawy za nowe lěto, dokelž wuprudźa to wěsty ćišć, kotremuž nochcu so wusadźić.
Přeradnicy abo partnerojo?
Sahra Wagenknecht wozjewi póndźelu w Berlinje, zo chce swójsku nowu stronu załožić. Maximilian Gruber je měnjenja k tomu zběrał.
Caren Lay, zapósłanča zwjazkoweho sejma za Lěwicu:
„Wustup Sahry Wagenknecht a jeje zwjazkarjow z Lěwicy je njezamołwity. Woni zabudu na stawizny a přeradźa wolerjow a wolerki, wšako su woni Lěwicu wolili a nic Sahru Wagenknecht. Ja zwostanu wězo z politikarku Lěwicy, wšako buch za to wolena. Lěwica je strona, kotraž zastupuje zajimy wuměnkarjow, wuchodnych Němcow a mjeńšinow. Njewobdźělimy so na prawicarskich kulturnych bojach. Mamy nětko šansu zaso rosć, přetož zjawna zwada so nětko skónči a stworimy zaso wobsahowu jasnotu, kotruž je knjeni Wagenknecht často ničiła. Přeprošamy wšitkich ludźi so w Lěwicy angažować – wosebje tež Serbowki a Serbow. Runje nětko! Móžemy so skónčnje zaso na to koncentrować za socialnu runoprawosć wojować. Do dźěła zdar!“
Marja Michałkowa, něhdyša zapósłanča w zwjazkowym sejmje za CDU:
„Wšeje česće!“
Na delnjosakskej krajnej zahrodniskej přehladce w Bad Gandersheimje je so Cordula Ratajczakowa wobhoniła, kak je so publikumej swjedźeń „Serbja-lěćo-słónco“ spodobało.
Maria Grosek z Kreiensena: Ze swojim mjeztym zemrětym mandźelskim sym hižo w klóštrje Marijinej hwězdźe w Pančicach-Kukowje pobyła. Wopyt je zajim a pasion za Serbow w namaj zbudźił. Smój so tam „natyknyłoj“. Prawidłownje serbski telewizny magacin „Wuhladko“ hladam. Jako sym słyšała, zo Serbja tu budu, bě hnydom jasne, zo tam tež budu. Hižo wčera wobhladach sej program Serbskeje rejowanskeje skupiny Ćisk. To bě jara dobre, woni woprawdźe něšto zamóža! A tohodla jim tež dorost přeju. Sym wobkedźbowała, kajke kročele su rejwali a sej mysliła, to ja chcyła tež rady móc! Tuž sym nětko poskitk cyłka Serbska reja rady wužiwała a so sobu pohibowała. Snano njejsym perfektnje rejwała, to pak njewadźi, bě wulkotne dožiwjenje.
Přeja sej škit před słóncom
Kajki da wón nětko běše, lětuši folklorny festiwal Łužica 2023, předewšěm wječor w Chrósćicach? Anja Nowakowa je so žonow ze Sernjan a Smječkec za jich zaćišćemi a namjetami, zhladujo na přichodny festiwal za dwě lěće prašała.
Damaris Handrikowa ze Sernjan: Běše to wulkotna składnosć, wustupy wšelakich folklornych cyłkow dožiwić. Smjerdźečan rejowanska skupina a Španičenjo słušachu k mojim wosobinskim faworitam. Wjedro běše překrasne, tuž sym sej wosebje sobotu wječor dołho lubić dała. Za přichodny festiwal bych pak sej płaćizny dla přała zastupny lisćik jenož za sobotniši wječor.
Juliana Bulankowa ze Sernjan: Nimam ničo wustajeć, wosebje sobotu w Chrósćicach dožiwichmy přewšo krasny wječor z wulkotnej atmosferu. To bě dobra składnosć, přećelow a znatych zetkać, kotrychž wšědny dźeń njewidźiš. Njedźelu popołdnju bych sej wjace móžnosćow zaběry runje za mjeńše dźěći přała a horcoty dla tež wjetši škit před słóncom.
