Hdyž zhibadła boleć započnu
„Posłuchaj lěkarja, prjed hač jeho trjebaš!“, serbske přisłowo namołwja.
Tuž wěnuje so student mediciny Pětr Dźisławk w nowej seriji znatym a mjenje znatym chorosćam, zo by je čitarjam trochu bliže rozłožował (7).
Wić njeje zhromadnje z diabetesom jenož jedna z najrozšěrjenišich chorosćow přeměny maćizny, ale tohorunja jedna z hłownych přičinow za bolosće w zhibadłach. W industrijnych krajach ćerpi něhdźe jedyn procent ludnosće pod wiću, w Němskej mamy samo přez milion schorjenych. Při tym su něhdźe dźewjećdźesat procentow potrjechenych mužojo. Estrogeny, hormony, kotrež so pola žony we wulkich a pola muža w mjeńšich mnóstwach produkuja, spěchuja wuměsowanje močoweje kisaliny. Tuta wić zawinuje.
Zakónča wustajeńcu
Budyšin. Wosebita wustajeńca „Wuměłstwo za zběranje a darowanje“ w Galeriji Budissin je hišće hač do pjatka, 6. januara, přistupna. Přehladka Budyskeho wuměłstwoweho towarstwa prezentuje na přikład fotografije, skulptury, mólby a asemblaže mjez druhim Iris Brankačkoweje, Isy Bryccyneje, Andreasa Henniga, Eberharda Petersa a Ingi A. Seidel. Galerija je wot wutory do soboty wot 14 do 18 hodź. wotewrjena.
ZSW pokročuje z rjadom
Budyšin. We wobłuku swojeho literarneho rjadu „tracTare“ wěnuje so Zwjazk serbskich wuměłcow pjatk, 6. januara, we 18 hodź. tekstam młodych awtorow z najnowšeho zešiwka „Paternoster 9“. Zešiwk je loni w LND wušoł. Prof. Dietrich Šołta poda z recensiju zawod do bjesadneho koła wo twórbach w Budyskej Röhrscheidtowej bašće. Wšitcy zajimcy kaž tež awtorki a awtorojo su wutrobnje přeprošeni.
Proša wo podpěru
W SKC přidatna rumnosć nastała
Slepo (JoS/SN). Serbski kulturny centrum w Slepom (SKC) smědźeše so minjenej lěće nad skutkownej podpěru wjeselić, kotruž dóstachu z třoch spěchowanskich horncow. Kaž nawodnica Silwija Panošina zdźěli, jednaše so w jednym padźe wo spěchowanski projekt kulturneje załožby Swobodneho stata Sakskeje z programom „Kulturny kraj Sakska 2022“. Próstwu wo spěchowanske srědki zapodała je Slepjanska gmejna. Wužiwali su pjenjezy za najwšelakoriše zarjadowanja w běhu lěta.
Dźakowano załožbje „Doma w Slepom, Rownom a Mułkecach“ móžeše SKC klankodźiwadłowe jewišćo kupić, kotrež steji w dźěłarni. Tam móža dźěći same klankodźiwadło hrać, mjeztym zo sej jich starši woměrje wustajeńcu wobhladaja. Ručne klanki je Regina Herrmann z Wermsdorfa pola Drježdźan zhotowiła. Financowała je klanki Domowinska župa „Jakub Lorenc Zalěski“.
Za Boži narodk wosrjedź Pančic-Kukowa je kružk swójbow wikarije ...
Krótkopowěsće (03.01.23)
Financna lobby pře sylna
Berlin. Banki, zawěsćernje a dalši akterojo financneje branše spytaja ze stami lobbyistow zakonje w zwjazkowym sejmje wobwliwować. Po posudku wobydlerskeho hibanja „Finanzwende“ njeje žana branša mjez 100 lobbyakterami z najsylnišimi financami tak mócnje zastupjena kaž financna branša z jědnaćomi. To z lobbyjoweho registra parlamenta wuchadźa, do kotrehož ma zjawnosć dohlad.
Podhlad politiskeje motiwacije
Budyšin. W silwesterskej nocy bu wukładne wokno běrowa zapósłanče zwjazkoweho sejma Caren Lay a wokrjesneje jednaćelnje Lěwicy na Budyskej Šulerskej ćežko wobškodźene. Lay kaž tež tudyša Lěwica politisku motiwaciju při tym njewuzamknjetej. Runje tak móže so wo njekedźbliwe wobškodźenje wěcy jednać njepřiměrjeneho wobchadźenja z praskotakami dla, wobě zdźělitej.
Róčnicu dźělenja spominali
Planuja znowa barowy festiwal
Tež najlěpši škotowar trjeba raz zbožo
18, 20, preč – takle rěkaše minjene dny w Nowej Wjesce w tamnišim towarstwowym domje. Po rjanej tradiciji wuhotuja Nowowješćenjo stajnje mjez hodami a Nowym lětom škotowy turněr. Dohromady přichwata 15 škotowarjow zbliska a zdaloka, zo bychu ze swojich rjadow najlěpšeho zwěsćili. Kaž stajnje na tajkim turněrje so najprjedy blida wulosowachu. Po prěnim kole sydaše ćopła kołbaska a něhdźe w 22 hodź. běchu tež za poslednim blidom nahrate dypki zličene.
Hižo w prěnim kole docpěchu šesćo wjace hač tysac dypkow. Pozdatnje bě Danko Handrik ze šwarnymi 1 585 dypkami faworit. W běhu druheho koła napjatosć z kóždej hru přiběraše, dokelž wobdźělnicy přeco zaso wulke hry dobychu. Ale tež najlěpši škotowar trjeba prosće raz zbožo a wotpowědne karty. Te nazhonity hrajer Alfons Handrik po wšěm zdaću njeměješe. „Tajke hubjene karty w Nowej Wjesce hišće ženje dóstał njejsym“, wón rjekny.
Do noweho lěta pućowali
Dobry wothłós na wosebity poskitk Bóščanskeje gmejny
Bóšicy (MiR/SN). W serbskich kónčinach Hornjeje Łužicy dotal drje jónkrótne je nowolětne pućowanje Bóščanskeje gmejny. W Bóšicach samych čakachu wobydlerjo wčera dopołdnja na přichadźacych z Nowych Bóšic a Wětrowa. Po dobrych přećach za lěto 2023 nóžkowachu wšitcy zhromadnje na Horu a dale do Łusča. Stajnje jenož jenički wobydler po cyłej wsy wědźeše, kotry cil pućowanje ma. „Hewak“, tak wjesnjanosta Stanij Ryćer, „snano ludźo z awtom na zetkanišćo přijědu. To pak njeje wotpohlad. Ale, zo so wobydlerjo zetkaja, bjesaduja, zhromadnje jědźa a sej na nowe lěto připija.“
Policija (02.01.23)
Kólnja so paliła
Mučow. K hašenju wołachu wobornikow silwester wječor do Mučowa. Tam bě so najskerje praskotaka dla žiwy płót zapalił. Sylneho wětřika dla wupřestrěchu so płomjenja na kólnju. W njej běchu moped, traktor k syčenju trawnika, koleso, awtowe wobruče a dalši grat. Po informacijach policije nasta 15 000 eurow škody. Zranił so na zbožo nichtó njeje. Wobornicy zadźěłachu, zo płomjenja na dalše twarjenja přeskočichu.
Kobjeler stare rjemjesło zachowuje
Minakał (CS/SN). Je wjele starych rjemjeslniskich powołanjow, kotrež hroža wotemrěć. Jedne z nich je kobjeler. Thomas Scheffel z Minakała so za to angažuje, zo by so tele powołanje zachowało. A to čini wón hižo jara dołho. Njedawnu třeću adwentnu njedźelu je swój 30lětny zawodowy jubilej swjećił. Wosebje wjeselił je so nad tym, zo je jemu Radworska wjesnjanostka Madeleine Rentsch, kotraž w Minakale bydli, tón dźeń jako prěnja gratulowała. Hromadźe z kupcami a přećelemi Thomas Scheffel při šalce horceho wina na zašłych 30 lět zhladowaše.
Po tym zo bě Minakałčan 1991 mištersku šulu wotzamknył, zwaži so lěto pozdźišo do samostatnosće. Zdźěla dyrbješe jara ćežke časy přetrać. Zmištrował to je, dokelž móžeše so stajnje na podpěru přećelow spušćeć. Tónle přećelski kruh hač do dźensnišeho wobsteji. Ideju, kobjelerstwo nawuknyć, je Thomas Scheffel tohodla zrodźił, dokelž jeho nan jako hajnik wot 1960tych lět witki za wšelakich kobjelerjow plahowaše. Syn to hač do dźensnišeho čini, ale za swójsku potrjebu. Přiwšěm wón w nalěću witkowe sadźenki předawa. Te rozpósćele wón hač do Šotiskeje.
