Kuražěrowana z wulkej a serbskej wutrobu

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:

W zašłym tydźenju roznjese so zrudźaca powěsć po Łužicy, zo je njedźelu, 29. decembra, w starobje 84 lět zemrěła ně­hdyša Čornochołmčanska wjesnjanostka a jako „mać Krabatoweho młyna“ znata Gertrud Wincarjowa.

Jako reporterka sym ju w Čornym Chołmcu wosobinsce zeznała, jako je so projekt „Krabatowy młyn“ runje hakle započał. Mi wona wot spočatka impo­nowaše – ze swojim direktnym, runym wašnjom, kiž pokazowaše zdobom jeje wulku wutrobu. Gertrud Wincarjowa zwjazowaše wulki optimizm ze strowym realizmom, měješe sony a wědźeše, kak je zwoprawdźić: z njepředstajomnej kreatiwitu a zasakłosću. „Njeńdźe“ pola njeje njedawaše. Tež, dokelž telko ludźi znaješe a zapřahny, dokelž sama sobu rukawy wuhorny a přeco w prědnim rynku fronty steješe, njemóžeše jej nichtó „ně“ rjec.

Hanzo Wylem-Keł znapřećiwja

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:

Hladajo na we wudaću SN minjeny pjatk wozjewjeny artikl „Łužiska Alianca so wobara“ chce so Hanzo Wylem-Keł k tematice wuprajić a wobsahej přinoška znapřećiwić.

Wětošow. „Ronny Böhme bu hižo lěta 2022 přisłodźenjow a wopačnych wuprajenjow dla z čłonstwa a zastojnstwow Łužiskeje Aliancy wuzamknjeny. Tuchwilu pak so ze starymi dokumentami jako čłon „předsydstwa“ wudawa a wopačne twjerdźenja šěri. Wólbna komisija a wólbny wuběrk Serbskeho sejma stej informowanej. Wěcownje njezmyslnych wuprajenjow dla njejsu potrjecheni twjerdźenja Ronnyja Böhmeho chutnje brali. Tuž je so nětko na někotre medije wobroćił. Podobne podawki z knjezom Böhme hižo wospjet w Hornjej Łužicy wobkedźbowachmy, čehoždla su tež druhe towarstwa jeho ze samsnych přičin wuzamknyli! Přećiwo Ronnyjej Böhme chłostanskoprawnisce postupujemy, dokelž je sej wón hišće dalše njewopřijomne wěcy dowolił.

Choćebuska skupina wobswětoweje syće Zelena Liga je wčera na nowolětne pućowanje k wohroženemu lěsej při Wochožanskej brunicowej jamje blisko Rownoho přeprosyła, hdźež informowaše wo na městnje planowanych kulturnych zarjadowanjach.

Dalši wopor w Magdeburgu

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:

Magdeburg (dpa/SN). Nadpad na adwentne wiki w Magdeburgu je sej šesty smjertny wopor žadał. 52lětna žona je w chorowni na sćěhi swojich zranjenjow wudychała, kaž generalne statne rěčnistwo zdźěla. Krótko do hód bě 50lětny muž ze swojim awtom po dohodownych wikach smalił a štyri žony a dźewjećlětneho hólca morił. Wjace hač 300 ludźi bu zranjenych. Ze Sawdi-Arabskeje pochadźacy skućićel sedźi w přepytowanskej jatbje.

Prócuja so wo přiměr w Gazy

Doha (dpa/SN). Zastupnicy Israela a knježerstwa USA po informacijach medijow w Kataru intensiwnje wo přiměrje w Gazaskim pasmje jednaja. Na rozmołwach wobdźělitaj so pječa tež nawoda israelskeje tajnje słužby Mossad David Barnea a koordinator Běłeho domu za Bliski wuchod Brett McGurk. Wobdźělenje wysokich zastupnikow Israela a USA móhło znamjo za to być, zo je dojednanje wo skónčenju wojowanjow wotwidźeć.

Biden 6. januar 2021 wopominał

Najebać chłódne temperatury žadaja sej demonstranća před prezidentskim palastom w Seoulu, stolicy Južneje Koreje, zajeće wotsadźeneho prezidenta. Yoon Suk Yeol so dale w swojej rezidency chowa. Kónc tydźenja bě zarjad za bój přećiwo korupciji podarmo spytał, Yoona zajeć. Stražnicy palasta tomu zadźěwachu. Foto: dpa/Ahn Young-joon

Dalše wojowanja wokoło Kurska

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:
Kijew (dpa/SN). Po njewočakowanej přećiwnej ofensiwje ukrainskich wojerskich jednotkow w ruskej kónčinje wokoło Kurska howrja tam dale zasakłe boje přećiwo ruskim jednotkam. Generalny stab w Kijewje rozprawja wo 42 jednotliwych wojerskich zražkach w regionje na zapadźe Ruskeje. Rusojo běchu wot ukrainskeje ofensiwy wočiwidnje překwapjeni, maja pak po swójskich informacijach połoženje mjeztym zaso pod kontrolu. Ukrainske jednotki běchu loni w lěću rusku mjezu překročili a so do kónčiny Kurska zadobyli. Wot toho časa tam wšelake kónčiny kontroluja. Wobkedźbowarjo z toho wuchadźeja, zo chce Ukraina z ofensiwu w bližacych so měrowych jednanjach swoju poziciju polěpšić.

FDP a CSU we wólbnym boju

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:

Stuttgart/Seeon (dpa/SN). Něšto tydźenjow do wólbow zwjazkoweho sejma je so FDP dźensa na swjedźenju Třoch kralow na tradicionalne wašnje w Stuttgartskej operje schadźowała. Na zetkanje ­witachu tež předsydu strony Christiana Lindnera. Liberalni startuja mjeztym wjace hač 140 lět z tutym zetkanjom politisce do noweho lěta. Lětsa je za­rjadowanje wosebje brizantne: FDP dyrbi z tym ličić, zo při wólbach 23. februara na zadźěwku pjeć procentow zwrěšći. Po aktualnych woprašowanjach by wona ­tuchwilu maksimalnje štyri procenty wólbnych hłosow dóstała.

Ze swojej tradicionalnej zymskej klawsuru w klóštrje Seeon je tež Bayerska CSU horcu fazu wólbneho boja zahajiła.

Nowy pospyt w Awstriskej

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:
Wien (dpa/SN). W awstriskej stolicy Wienje staj so dźensa zwjazkowy prezident Alexander van der Bellen a předsyda prawicarskeje FPÖ Herbert Kickl zetkałoj. Při tym wočakowachu, zo přepoda van der Bellen Kicklej nadawk, nowe knježerstwo wutworić. Do toho běchu koaliciske jednanja mjez konserwatiwnej ÖVP, socialdemokratiskej SPÖ a liberalnej stronu Neos po šěsć tydźenjach wulkich wobsahowych diferencow dla zwrěšćili. Statny prezident bě tutu koaliciju sam namjetował. Wólby parlamenta kónc septembra 2024 bě FPÖ jako najsylniša móc dobyła. Najebać to bě van der Bellen podležanemu předsydźe ÖVP Karlej Nehammerej nadawk dał, nowe knježerstwo zestajeć. Wčera wječor běštej ÖVP a SPÖ koaliciskim jednanjam z FPÖ zasadnje přihłosowałoj. Jelizo tež tute jednanja zwrěšća, budu Awstričenjo parlament znowa wolić dyrbjeć. Tole pak wšitke strony wot­pokazuja. Za to su politiske a hospodarske problemy kraja přewulke. Awstriska bědźi so runje tak kaž Němska z hospodarskej krizu.

Konflikt znowa wudyrił

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:

Rozestajenja mjez turkowskimi a kurdiskimi mocami w Syriskej pokročuja

Manbidsch (dpa/SN). Zašły pjatk su na sewjeru Syriskeje sylne boje mjez proturkowskimi milicami a kurdiskimi wojowarjemi wudyrili, tak rozprawja syriska wotnožka běrowa za wobkedźbowanje dodźerženja čłowjeskich prawow. W rozprawje mjez druhim naspomni, zo je turkowske wójsko do wójnskich rozestajenjow zapřimnyło. Kołowokoło syriskeho města Manbidsch přisadźi znajmjeńša 28 za Turkowsku wojowacych milicionarow swoje žiwjenje. Turkowske wójsko je wjacore wsy w regionje ćežko z artileriju nadběhowało. Turkowske knježerstwo so k podawkam dotal wuprajiło njeje.

Wo planach rěčeć

póndźela, 06. januara 2025 spisane wot:
Za serbskeho nakupowarja je Njeswa­čanske nakupowanišćo REWE mały ­„highlight“, wšako wodźa jeho w chětro wulkej kupnicy wupisanja w swojej maćeršćinje k produktam, za kotrymiž so roz­hladuje. Wobhospodar Lars Gottschling je wosebity předawanski koncept wuwił, do kotrehož słuša nimo poskitka regionalnych produktow tež serbska rěč we wobchodźe. W zmysle rozšěrjenja serbskich rěčnych rumow měło to po mojim měnjenju – podobnje dwurěčnym připowědźenjam we łužiskich busach – poprawom samozrozumliwosć być. Plany Rakečanskeje gmejny, nowy nakupowanski centrum na „zelenej łuce“ natwarić, hačrunjež hižo dwě kupnicy w Rakecach maja, cyle jasnje eksistencu předawanišća w jenož šěsć kilometry zdalenym Njeswačidle wohrožuja. Čehodla za planowanje zamołwići z Larsom Gottschlingom rěčeli njejsu, to njerozumju. „W najhóršim padźe zwrěšća hospodarsce potom wšitke předawanišća w gmejnomaj“, wón praji. Milan Pawlik

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND