Čas nutřkowneho wobnowjenja

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Póstny čas křesćanow a ramadan muslimow stej so lětsa nimale w samsnym času započałoj. Tuž je namołwu k mjezynarodnemu dialogej zašły tydźeń indiski kardinal George Jacob Koovakad we Vatikanje podpisał. Póstny čas je za wobě nabožinje čas modlitwy a lubosće k blišemu. „Wonej skićitej wosebitu składnosć nutřkowneho wobnowjenja a zesylnjenja solidarity z potrěbnymi.“

Liturgiska fijałkowa barba

Bonn(B/SN). Fijałkowa barba dominuje w adwentnym a póstnym času, ale tež na žarowanskich Božich mšach w cyrkwi. Wona symbolizuje pokutu, wopor, přihot, měr, wobnowjenje a přemyslowanje. Fijałkowu drastu noša na Božej mši wšitcy, kiž k wołtarjej słuža. Bamž je běłu drastu, kardinalojo čerwjenu a biskopja fijałkowu abo čerwjeno-fijałkowu woblečeni.

Pastyrski list w posće

Zapaler žony zajaty

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:

Gera (dpa/SN). Po nadpadźe z bencinom na žonu w tramwajce w Gerje su pozdatneho skućićela zajeli. Muž je so dźensa rano pola policije přizjewił. 46lětny je mandźelski zranjeneje žony. Wón bě žonu wčera w nadróžnej z bencinom pokidał, zapalił a ćeknył. Sobujěducy nadróžnu z nuzowym kneflom zadźeržachu. Šofer płomjenja z hašakom podusy. Žona so najebać to ćežko zrani. Muž kaž tež mandźelska pochadźataj z Georgiskeje.

EU chce Ukrainje dale pomhać

Brüssel (dpa/SN). Wonkowni ministrojo čłonskich krajow EU wuradźowachu dźensa wo dalšej wojerskej pomocy na dobro Ukrainy. Społnomócnjena EU za wonkowne naležnosće Kaja Kallas je po informacijach powěsćernje dpa namjetowała, wot Ruskeje nadpadnjenemu krajej lětsa pomoc 20 do 40 miliardow eurow přewostajić. Čłonske kraje EU měli wotpowědnje swojej hospodarskej mocy k tomu přinošować. Płaćić měli pak wšitke kraje na dobrowólnym zakładźe.

Demokraća we hłubokim dole

Najwjetšu demonstraciju swojich stawiznow je serbiska stolica Běłohród předwčerawšim, sobotu, dožiwiła. Statysacy ludźi su přećiwo korupciji w kraju a přećiwo awtoritarnje knježacemu ministerskemu prezidentej Aleksandarej Vučićej protestowali. Njewotwisni wobkedźbowarjo trochuja ličbu wobdźělnikow na 400 000. Foto: dpa/Pavel Nemeček

Woheń sej wjele woporow žadał

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:
Kočani (dpa/SN). Zahubny woheń w diskotece ze znajmjeńša 59 smjertnymi woporami a 155 zranjenymi je mały balkanski kraj Sewjernu Makedonisku střasł. Kaž nutřkowny minister Panče ­Toškovski na nowinarskej konferency zdźěli, bě woheń wokoło 2.30 hodź w nocy na njedźelu wudyrił. Po dotalnych ­dopóznaćach bě za jewišćowu show zasadźena škričkowa mašina woheń zawiniła. W tym času bě něhdźe 1 500 ludźi na žurli diskoteki. Medije rozprawjeja wo dramatiskich scenach, po tym zo běchu so płomjenja spěšnje rozšěrili. Chorownja města z 25 000 wobydlerjemi bě ­přežadana. Chorobne awta dowjezechu zranjenych tež do stolicy Skopja. Wopory su młodostni mjez 14 a 21 lětami.

Wšitke skóržby wotpokazane

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Politikarjo w Berlinje wočakuja dosć napjaty tydźeń: Jutře chce zwjazkowy sejm planowany miliardy eurow wopřijacy financny paket wobzamknyć, kotryž běštej unija CDU/CSU a SPD wujednałoj. Pjatk ma Zwjazkowa rada jako zastupnistwo krajow tomu přihłosować. Wjacori zapósłancy chcedźa přede­wzaće po puću chwatneje próstwy před Zwjazkowym wustawowym sudnistwom w Karlsruhe tola hišće zadźeržeć. Tam předleži skóržba třoch zapósłancow FDP. Woni argumentuja, zo nimaja dosć chwile, naćisk zakonja předźěłać. Sudnicy běchu minjeny pjatk wjacore skóržby zaćisnyli. Z nimi chcychu skóržbnicy posedźenju stareho zwjazkoweho sejma zadźěwać. Wšitke skóržby buchu wotpokazane.

Trump jutře z Putinom porěči

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump chce jutře z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom rěčeć. Tole rjekny wón žurnalistam w lětadle prezidenta Air Force One. Wuhlady na „deal“ z ruskim prezidentom su dobre, Trump w tym zwisku zwurazni. Při rozmołwach drje póńdźe w prěnim rjedźe wo teritorialne prašenja, wón rjekny. Tež přichod wulkich milinarnjow chcetaj wobrěčeć, prezident USA přeradźi.

We wólbnym boju bě so Trump stajnje zaso z tym hordźił, zo ma dobre styki k Putinej a zo móhł wójnu w Ukrainje w běhu 24 hodźin skónčić. W februaru wón potom wosobinsce z Putinom telefonowaše, hakle potom z ukrainskim prezidentom Wolodymyrom Zelenskym, kotremuž běchu USA minjene tři lěta najwažniši podpěraćel.

Ukrainske knježerstwo kaž tež jeho europscy zwjazkarjo so boja, zo móhłoj Trump a Putin bjez Ukrainy měr wujednać. Žadanja Trumpa za ukrainskimi zemskimi pokładami jaka narunanje za dotalnu pomoc maja za špatny signal.

„Budźemy lutować dyrbjeć“

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:

Předsyda CDU Friedrich Merz liči z wobćežnymi jednanjemi z SPD

Berlin (dpa/SN). Předsyda CDU Friedrich Merz wočakuje po zasadnym dojednanju na miliardy eurow wopřijacy kreditny paket nětko wobćežne koaliciske jednanja z SPD. „Budźemy wosebje wo re­formach a wo móžnosćach lutowanja w zwjazkowym etaće rěčeć dyrbjeć. Móžnosće skutkowanja njejsu wjetše hač dotal“, rjekny prawdźepodobnje přichodny kancler wčera w sćelaku ARD.

Na ćišć Zelenych ma so nětko kruće zapisać, zo smědźa planowany a z kreditami financowany wurjadny fonds z wobjimom 500 miliardow eurow jenož za přidatne inwesticije wužiwać. To rěka, zo njesmě nowe knježerstwo předewzaća kaž rentu za maćerje abo zniženje dawkow w gastronomiji přez wokołopuće z dawkowych srědkow financować.

Konsens a kontrowersa

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:
Druhdy so praji, zo je zwjazkowe předsydstwo (ZP) Domowiny w Serbach tajke něšto kaž zwjazkowy sejm – legislatiwa serbskeje politiki. Eksekutiwa je zarjad z mjeztym 28 sobudźěłaćerjemi a předsyda. K tomu je nimo tradicionelneho Rěčneho centruma WITAJ w nošerstwje Domowiny tež ZARI, syć za serbsku rěč a regionalnu identitu, na 16 přistajenych rozrostła. W 135 stron wopřijacej mapje za delegatow hłowneje zhromadźizny so nimo rozprawow legislatiwy a eksekutiwy towaršnostne žiwjenje ludu wotbłyšćuje. Tohodla je wažne, zo tež přichodne zwjazkowe předsydstwo aktiwne Serbstwo derje reprezentuje, runje tak kaž dotalne. Rjenje by było, hdyž bychmy zaso wjac aktualnych debatow na namjet čłonow ZP dožiwili. „Zarjad je předłohi tak derje přihotował, zo bě mało diskusijow“, měnješe Wylem Janhoefer. W Serbach wšak so wo wšelakich temach kontrowersnišo diskutuje hač w Serbskim domje abo w ZP, a tež to ma so wotbłyšćować. Marcel Brauman

Móst lětsa dospołnje wottorhaja

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:
Caroliny móst w Drježdźanach chcedźa hač do kónca lěta dospołnje wottorhać. ­Łódźe smědźa hižo wot lěća zaso bjez zadźěwkow po Łobju jězdźić. Město planuje wot junija hišće stejace dźěle mosta z časa NDR z pomocu specielneje metody ­poměrnje spěšnje zrumować, zamołwići města zdźěla. Ručež budu fachowcy za ­rumowanje stareje municije ze swojim dźěłom hotowi, maja so přihoty za spektakularne předewzaće zahajić. Potom natwarja róšty podłu hišće stejaceho mosta. Tón chcedźa z pomocu specielneje techniki wotrězać, na płuwace pontony połožić a na kromu rěki dowjezć. Tam betonowe dźěle rozkuskuja. Foto: dpa/Sylvio Dittrich

To a tamne (17.03.25)

póndźela, 17. měrca 2025 spisane wot:

Na dwaj měsacaj dyrbi sakski kultusowy minister Conrad Clemens swoju jězbnu dowolnosć wotedać. Nimo toho dyrbi pokutu zapłaćić. Clemensa běchu lěće 2023 w Krušwicy błyskli, jako smaleše z 80 km/h po dróze, na kotrejž je jenož 30 km/h dowolenych. Clemens so hrožacej pokuće sudnisce wobaraše. Skóržbu pak potom zaso cofny a přizjewi so na seminar za pruwowanje wobchadnych kmanosćow. Podawk pochadźa z časa, jako Clemens hišće minister za kubłanje njebě.

Najebać temperatury wokoło nule je kupjel pod hołym njebjom w Karlsruhe minjeny kónc tydźenja kupansku sezonu zahajiła. Něhdźe 260 ludźi bě přišło, zo by w klasiskich kupanskich drastach abo w kostimje do basenka skočiło. Zymu mrěć pak nichtó njetrjebaše: 50 metrow dołhi płuwanski basenk je tepjeny, woda je 28 stopnjow ćopła.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND