Woprawnjene myto

štwórtk, 15. nowembera 2018 spisane wot:
Lawreat prěnjeho Budyskeho spěchowanskeho myta „DIE/KUNST/EUROPA“ je na prěni napohlad dźiwnuška iniciatiwa. Znajmjeńša swědčachu reakcije na w předpolu swjedźenskeho zarjadowanja wuhotowanej nowinarskej konferency wo wěstej iritaciji. Přiwšěm wšak bě wuznawacy so fan kolektiwa Monty Python Michael Kurzwelly jasnje wuzběhnył, zo „nałožujemy instrumenty nacionalnych statow“, je přez kakaw ćahajo. Hranicy eksistuja w prěnim rjedźe we hłowach, přisłušnosć k tomu abo tamnemu ludej je předewšěm – často difuzne – začuće. Tele dny nješkodźi, so temam identita, migracija a integracija z humorom zbližić a tak wěcownym argumentam pozitiwnu emocionalnu komponentu dodać. Zhroma­dnje so smjeć – tež kóždy přez kóždeho – zawěsće wjace za mjezsobne, hranicy překročace dorozumjenje wuskutkuje hač přichodny politiski apel abo symboliske stłóčenje rukow. Bosćan Nawka

Diskutuja přichod festiwala

štwórtk, 15. nowembera 2018 spisane wot:

Husum (SN/bn). Zjednoćenstwo sewjernych Frizow Friisk Foriining wuhotuje wot dźensnišeho hač do njedźele w kinowym centrumje schleswigsko-holsteinskeho města Husum, frizisce Hüsem, mjeztym 7. filmowy festiwal europskich narodnych mjeńšin (EMFF). Pod hesłom „Wulke filmy małych ludow“ pokazaja na „najskerje najmjeńšim filmowym festiwalu Europy“, kaž organizatorojo swoje bienalne zarjadowanje mjenuja, dohromady šěsć přinoškow.

Program wopřijima tři hrajne filmy – retoromansku komediju „Amur Senza Fin“ (Chowanka), baskiski thriller „Oreina“ (Jeleń) a waliziski horor-drama „Yr Ymadawiad“ (Minjenje) kaž tež sewjerofrizisku dokumentaciju „Tuhuupe Luupea“ (Zhromadnje kolesować). Nimo toho předstaja krótkofilmaj „Il Silenzio“ (Ćichota) wo kurdiskej swójbje w Italskej a wjacekróć wuznamjenjenu produkciju „Zmij“ Wojerowskeje režiserki Angele Schusteroweje. Kaž je to na festiwalach z wašnjom, pokazaja wšitke přinoški w originalnych rěčach z jendźelskimi resp. němskimi podtitulemi.

Rozjimuja samorjadowanje

štwórtk, 15. nowembera 2018 spisane wot:

Novi Sad (SN/JaW). Su mjeńšinowe medije kulturne namrěwstwo? Tele prašenje rozjimuja wot dźensnišeho fachowcy a žurnalisća na 2. europskej konferency mjeńšinowych a lokalnych medijow w serbiskim Novym Sadźe.

„Hłownej temje konferency budźetej nimo kulturneho prawa předewšěm samorjadowanje mjeńšinowych medijow a zhladowanje na nje jako kulturne namrěwstwo“, zdźěli hłowna organizatorka Nataša Heror. Jeje medijowy dom Heror Media Pont a madźarski mjeńšinowy dźenik stej mjezynarodne zarjadowanje organizowałoj zhromadnje z dalšimi partnerami kaž Europskim zjednoćenstwom nowin w mjeńšinowych a regionalnych rěčach MIDAS, kotremuž přisłušeja tež Serbske Nowiny.

Tež my Serbja móžemy tele dny na wažnu 100. róčnicu spominać, na wutworjenje Serbskeho narodneho wuběrka 13. nowembera 1918 w Budyšinje. W minjenych dnjach smy w Němskej na wjacore stote róčnicy dopominali, kaž zańdźeny pjatk na dobyće Nowemberskeje rewolucije a na kónc Prěnjeje swětoweje wójny z podpisanjom přiměra. Wšitke tute po­dawki w nowembru 1918 two­rjachu sobu zakład za to, zo móžachu Arnošt­ Bart-Brězynčanski a dalši narodowcy spytać, historiski přewrót na dobro našeho serbskeho ludu wužiwać.

Mysle a zběžk

srjeda, 14. nowembera 2018 spisane wot:
Budyšin (SN). Dopomnjenki, z nimi zwisowace začuća a mysle ludźi z našeje srjedźizny je Křesćan Krawc zběrał a napisał do noweje knihi „Sej statok stajili“, wušłeje tele dny w Ludowym nakładni­stwje Domowina. Na zakładźe wuprajenjow portretowanych wosobow – mjez druhim su to Leńka Šołćina-Winarjec, Fryco Wojto, Tomaš Čornak a Brigita Räss­le­rowa – je nastała zajimawa a zabawna kniha. W kapitlu „Naša šula – naš statok“ wěnuje so Krawc „Chróšćan zběžkej“. Skupina tehdyšich wojowarjow a dalši wobdźěleni čitarjej na putace wašnje wone wichorojte dny do pomjatka wołaja.

Mjezybilanca spokojaca

wutora, 13. nowembera 2018 spisane wot:

Projekt Serbskeho instituta je wažny přinošk, wuwić wirtuelne archiwy sakskich­ duchownych wědomosćow.

Budyšin (JK/SN). We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy Sakskeho statneho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo (SMWK) koordinuje Sakska akademija wě­domosćow w Lipsku wot apryla 2017 hač do klětušeho oktobra sakske in­sti­tuty zwjazowacy projekt pod hesłom „Wirtuelne archiwy za duchownowědomostne slědźenje“. Projekt zapřijima sydom institutow, kotrež swobodny stat pod­pěruje. Tež Budyski Serbski institut (SI) wobdźěli so na načasnym přepytowanju móžnosćow, archiwalije kaž tež histo­riske kulturne a wědomostne do­kumenty zachować a z pomocu modernych medijow předstajić. Wot lońšeho julija maja tuž w instituće projekt pod hesłom „Centralne žórła k přeslědźenju stawi­znow Serbow w času Weimarskeje re­pu­bliki a nacionalsocializma – wirtuelnje zjimane“. Dr. Clemens Heitmann přeslědźuje w nadawku SI archiwy w Sakskej a w dalšich zwjazkowych krajach.

Wo zwiskach Serbow a Čechow

wutora, 13. nowembera 2018 spisane wot:

Praha (LW/SN). Słowjanske a čěske staty, stawizny Čěskosłowakskeje republiki a serbske naležnosće tworjachu srjedźišćo kolokwija, kotryž wotmě so minjeny kónc tydźenja w Praze. Organi­zowało bě wědomostne zarjadowanje w Serbskim seminarje na Małej stronje čěske Towarstwo přećelow Serbow (Společnost přátel Lužice, SPL) zhromadnje z Asociaciju čěskich wučerjow. Wěnowali su kolokwij 100. róčnicy zakónčenja Prěnjeje swětoweje wójny a załoženja Čěskosłowakskeje. Přitomni běchu zwjetša čěscy wučerjo stawiznow a akademikarjo.

Budyšin (SN/bn). „Zymska jězba“ je titul wosebiteje wustajeńcy twórbow Ulriki Mětškoweje, kotruž su zawčerawšim w kabineće Muzeja Budyšin wotewrili. Přehladka pokazuje cyłkownje 24 mólbow, kotrež bě wuměłča na zakładźe sławneho spěwneho cyklusa Franza Schuberta z tekstami basnika romantiki Wilhelma Müllera stworiła. Wobrazy, wšitke w měšanej technice acryla a krydy na papjercu zhotowjene, wobjednawaja temu „na našočasne wašnje, byrnjež sej zažnoromantiski raz předłohi wobchowali“, rozłoži direktor muzeja dr. Jürgen Vollbrecht a dźakowaše so Mětškowej, zo „je nam wobrazy dariła. Jako nam je poskići, smy je rady přiwzali. Wjeselimy so jara, zo móžemy je wotnětka pola nas muzealnje wobchować.“

Město lawdacije poda na to Budyski financ­ny měšćanosta dr. Robert Böhmer někotre mysle wo dobje romantiki a recitowaše baseń Josepha von Eichendorffa „Napominanje“.

Znowa rekord w Choćebuzu

póndźela, 12. nowembera 2018 spisane wot:
Lětuši 28. Choćebuski filmowy festiwal je z rekordom skónčił. Něhdźe 22 000 zajimcow je sej dohromady wjace hač 200 filmow wobhladało a zarjadowanja kołowokoło festiwala wopytało. Wčera přepodachu na Choćebuskej měšćanskej žurli myta we wysokosći cyłkownje 80 000 eurow, mjez nimi „Lubinu“ w štyrjoch hłownych ka­tegorijach. Rusko-kasachsku koprodukciju „Ajka“ wuznamjenichu jako najlěpši film a Iwana I. Twerdowskeho jako najlěpšeho režisera za jeho twórbu „Podbrosy – Jump-man“. Reimo Sagor („Võta või jäte“) z Estiskeje a Bołharka Martina Apostolova („Irina“,­ na wobrazu) staj wurjadnaj hrajerjej. Foto: Michael Helbig

Gymnaziasća na wysokim niwowje

póndźela, 12. nowembera 2018 spisane wot:

Slepo (JoS/SN). Wosebitu wuměłsku chłóšćenku dožiwichu wopytowarjo, kotřiž sobotu puć do Slepjanskeho Serbskeho kulturneho centruma namakachu. Tam wuhotowaše 1. serbska kulturna brigada nazymski koncert. Kaž jeje organizatoriska nawodnica Sylwija Rječcyna rjekny, su brigadu 25. januara 1949 załožili. Swoju klětušu 60. róčnicu chcedźa potom hódnje woswjećić. Mjeztym zo běchu zanjesene spěwy a recitacije wokřewjenje za wuši, zawjeseli so wóčko přihladowarjow nad drastu katolskich Serbowkow, kotruž běchu spěwarki chóra woblečene. Instrumentalistki porno tomu prezentowachu so w drasće ewangelskich Serbowkow wokoło Budyšina.

nowostki LND